Bruceloza – jakie są objawy? Rozpoznanie i leczenie

Bruceloza – co to za choroba?

Bruceloza to bakteryjna choroba odzwierzęca. Wywołują ją Gram-ujemne pałeczki Brucella. Dla ludzi chorobotwórcze są gatunki: Brucella suis, Brucella canis, Brucella abortus i Brucella melitensis, przy czym ostatni z nich jest przyczyną największego odsetka zachorowań. W Polsce w ostatnim czasie notuje się wyłącznie pojedyncze przypadki, które dotyczą z reguły osób podróżujących za granicę, głównie w rejony Morza Śródziemnego. Należy jednak pamiętać, że nieleczona bruceloza wiąże się z ryzykiem poważnych powikłań, a nawet śmierci.

Zobacz także: Tężec – objawy, przyczyny, sposoby leczenia

U jakich zwierząt występuje bruceloza? Jak dochodzi do zakażenia?

Człowiek może się zarazić brucelozą od zwierząt zarówno żyjących dziko (np. jelenie, dziki, sarny, gryzonie), jak i udomowionych (m.in. bydło, owce, kozy, świnie, konie). Wywołujące tę chorobę bakterie znajdują się w wydzielinach i wydalinach chorych zwierząt. Do zakażenia dochodzi zazwyczaj w wyniku spożycia niepasteryzowanego mleka, wykonanych z niego przetworów lub mięsa bez obróbki termicznej.

Możliwe jest szerzenie się bakterii podczas bezpośredniego kontaktu z chorym zwierzęciem – przez błony śluzowe, spojówki, uszkodzoną skórę, drogą wziewną. Brucelozę uważa się za chorobę zawodową osób, które trudnią się rolnictwem, hodowlą zwierząt, weterynarzy, rzeźników, pracowników obór itp. Bakterie Brucella mogą przejść z człowieka na człowieka podczas transfuzji skażonej krwi, przeszczepu skażonego szpiku kostnego, przez łożysko lub w czasie porodu z krwi, moczu lub kału matki na dziecko.

Jakie są objawy brucelozy?

Okres inkubacji choroby, czyli pojawienia się pierwszych objawów od chwili zakażenia, jest zmienny i może trwać od 5 dni do kilku miesięcy. Zazwyczaj dolegliwości dają o sobie znać w ciągu 2–4 tygodni. Typowym objawem brucelozy jest tzw. gorączka falująca, czyli nieregularna gorączka o zmiennej długości.

U chorych pojawiają się objawy nieswoiste lub grypopodobne, w tym m.in. osłabienie, nocne poty, złe samopoczucie, bóle mięśniowe, głowy, stawów i pleców, brak apetytu, nudności, wymioty, biegunka, zaparcia. Inne symptomy brucelozy to: wysypka skórna, zaburzenia psychiatryczne, kaszel i ból w klatce piersiowej, spadek ciśnienia tętniczego, zaburzenia neurologiczne – niedowłady, drętwienia i mrowienia skóry, przeczulica skórna, zaburzenia słuchu. Wraz z postępem choroby może dojść do powiększenia węzłów chłonnych, wątroby i śledziony, rozwoju zmian zwyrodnieniowo-zapalnych zwłaszcza w obrębie dużych stawów i kręgosłupa lędźwiowego, zapalenia jąder/przydatków i macicy oraz zaburzenia miesiączkowania.

Jak rozpoznać brucelozę?

Złożony obraz kliniczny brucelozy sprawia, że może być ona kłopotliwa w rozpoznaniu. Diagnostykę rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu medycznego i badania przedmiotowego. Lekarz zleca badania serologiczne. Jako pierwsze organizm wytwarza przeciwciała w klasie IgM, które świadczą o ostrej postaci brucelozy. Wykryć je można już po tygodniu od zakażenia.

W 2. tygodniu układ odpornościowy produkuje przeciwciała klasy IgG. Wykonywany jest posiew z krwi, który pozwala określić rodzaj bakterii odpowiedzialnych za zakażenie, morfologia krwi, w której obserwuje się zazwyczaj niedokrwistość, niski poziomu neutrofilów i płytek krwi, a także za wysoki poziom białka CRP, OB.

Uzupełnieniem diagnostyki brucelozy bywa m.in. test skórny (po śródskórnym podaniu bruceliny lekarz sprawdza pojawiające się zmiany), USG jamy brzusznej, RTG stawu biodrowego lub klatki piersiowej oraz badanie płynu stawowego.

Leczenie brucelozy

Z niepokojącymi objawami pacjent zazwyczaj kieruje się do lekarza rodzinnego lub internisty. Na podstawie wstępnego rozpoznania ci specjaliści mogą skierować chorego do lekarza chorób zakaźnych.

Leczenie brucelozy wymaga podania antybiotyku, który stosuje się przez kilka tygodni z uwagi na długi proces namnażania się bakterii. Zazwyczaj prowadzone jest leczenie doksycykliną, ryfampicyną (u osób dorosłych), trimetoprimem, sulfametoksazolem (u dzieci).

W zależności od objawów brucelozy lekarz zalecić może leki przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwgorączkowe. Uzupełnienie leczenia brucelozy stanowi fizykoterapia. Ważny jest odpoczynek i oszczędzający tryb życia na czas utrzymywania się objawów brucelozy oraz rekonwalescencji.

Sprawdź, czym zajmuje się reumatolog i kiedy zgłosić się do niego na konsultację.