Test psychologiczny w kierunku oceny poziomu inteligencji

Na czym polega test IQ?

Testy psychologiczne na inteligencję pozwalają ocenić m.in. gotowość szkolną dziecka. W ten sposób można też określić jego mocne i słabe strony. Badanie przeprowadza się u dzieci w wieku 5-10 lat. Skale Inteligencji i Rozwoju IDS skierowane są zarówno do najzdolniejszych uczniów, jak i tych, które mają specjalne potrzeby edukacyjne. Narzędzie składa się z 19 testów, weryfikujących:

• poziom zdolności poznawczych (percepcja wzrokowa, pamięć fonologiczna, uwaga selektywna, rozumowanie pojęciowe, pamięć słuchowa, rozumowanie przestrzenne, pamięć wzrokowo-przestrzenna),
• kompetencje (umiejętności psychomotoryczne, matematyka, język, kompetencje społeczno-emocjonalne i motywacja osiągnięć).

Przeczytaj również: Jak motywować dziecko do nauki?

Test na inteligencję – kiedy się go wykonuje?

Test na inteligencję może być wykorzystany w diagnostyce neurologicznej, upośledzenia umysłowego, a także określaniu predyspozycji zawodowych i rekrutacji na niektóre stanowiska. Zanim badany przystąpi do rozwiązywania zadań, psycholog przeprowadzi z nim wywiad.

Przeciętny iloraz inteligencji ogólnej Polaków wynosi 99-106 – w zależności od badania. Warto zauważyć, że obejmuje ona zdolności analityczne, abstrakcyjne i intelektualne. Możemy również mówić o inteligencji emocjonalnej, czyli umiejętności rozpoznawania, kontrolowania, wykorzystywania i zarządzania emocjami. Należy podkreślić, że jest ona powiązana z odpornością psychiczną, określającą sposób radzenia sobie ze stresem, wyzwaniami i presją.

Test IQ zaliczany jest do narzędzi psychometrycznych, pozwala on określić iloraz inteligencji osoby badanej. W tym celu często wykorzystuje się Skalę Inteligencji Wechslera. Przeznaczona jest ona do badań indywidualnych. Test Wechslera pozwala ocenić ogólny poziom inteligencji, jednocześnie ujawniając mocne i słabe strony danej osoby. Należy zaznaczyć, że nie stosuje się jej do diagnozowania upośledzeń i ponadprzeciętnych zdolności umysłowych.

Jak przebiega test na inteligencję?

U psychologa możemy wykonać test psychometryczny, co oznacza, że jest on wystandaryzowany i zobiektywizowany. Dzięki temu możemy otrzymać wiarygodny wynik, w przeciwieństwie do quizów, dostępnych w Internecie. Testy online potraktujmy z przymrużeniem oka, ponieważ nie zostały one przygotowane przez ekspertów.

Badanie zazwyczaj trwa 90 minut. Po przeprowadzeniu wywiadu i wykonaniu testu psycholog wystawia opinię, w której przedstawia szczegółowe informacje na temat zdolności poznawczych badanego.

Skala Inteligencji Wechslera dla Dorosłych (WAIS-R)

Adresowana jest do osób powyżej 16. roku życia. Narzędzie składa się z dwóch części: słownej (werbalnej) i bezsłownej (wykonawczej). Pierwsza z nich obejmuje 6 podtestów:

• wiadomości – sprawdza ciekawość intelektualną, chęć uczenia się, zakres zgromadzonych informacji i umiejętność posługiwania się nimi,
• powtarzanie cyfr – ocenia koncentrację uwagi, umiejętność korzystania ze wzorów i ich przekształcania,
• słownik – weryfikuje umiejętność definiowania określonych słów lub fraz,
• arytmetyka – umożliwia ocenę poziomu koncentracji podczas rozwiązywania problemów matematycznych,
• podobieństwa – pozwala stwierdzić, czy osoba badana potrafi znaleźć wspólny mianownik między słowami,
• rozumienie – bada wiedzę dotyczącą zasad moralnych i społecznych, rozumienie i ocenę sytuacji społecznych, a także świadomość zjawisk świata zewnętrznego.

Skala Bezsłowna

Składa się z następujących podtestów:

• porządkowanie obrazków – badany układa obrazki w takiej sytuacji, aby historia miała sens; w ten sposób można sprawdzić zdolność przewidywania konsekwencji i rozumienia sytuacji społecznych,
• wzory z klocków – badany układa wzór z kolorowych klocków, posiłkując się obrazkiem, dzięki czemu można sprawdzić jego koordynację wzrokowo-ruchową, umiejętność dokonywania analizy i syntezy,
• układanki – osoba badana układa pocięte fragmenty obrazka tak, aby przedstawiał określoną figurę; wspomniany podtest pozwala sprawdzić szybkość manipulacji oraz umiejętność dokonywania analizy i wyciągania z niej wniosków,
• braki w obrazkach – należy wychwycić elementy, których brakuje na obrazkach; w ten sposób można ustalić, czy dana osoba jest spostrzegawcza,
• symbole cyfr – w tym przypadku przedstawia się cyfry i symbole, które je zastępują, następnie osoba badana ma za zadanie zastąpić szereg cyfr symbolami; wymaga to koncentracji i zaangażowania pamięci krótkotrwałej.

Skala Inteligencji Stanford-Binet 5 (SB5)

SB5 to powszechnie stosowany na świecie, indywidualnie przeprowadzany specjalistyczny test oceniający inteligencję i zdolności poznawcze w populacji, w szczególności w grupach specjalnych. Test jest odpowiedni dla badanych w wieku od 20 do 69 lat (w tym dla osób z niepełnosprawnością intelektualną).

• Pełna skala IQ składa się z 10 podskal.
• Skala skrócona składa się z dwóch testów kierujących (ścieżek dojścia) – Serie / Matryce oraz Słownik. Skali skróconej SB5 można używać m.in. do badań neuropsychologicznych, gdzie dodatkowo stosuje się inne baterie testów uzupełniające pomiar wykonany z zastosowaniem SB5. Testy oparty jest o najbardziej aktualną teorię inteligencji CHC.
• Niewerbalna skala IQ opiera się na pięciu niewerbalnych podskalach odnoszących się do każdego z pięciu czynników poznawczych badanych za pomocą SB5 (Rozumowanie płynne, Wiedza, Rozumowanie ilościowe, Przetwarzanie wzrokowo-przestrzenne, Pamięć robocza). Używa się jej do diagnozy osób słabosłyszących, a także osób z zaburzeniami komunikacji, autyzmem, trudnościami w nauce, poważnym uszkodzeniem mózgu, władających językiem polskim w sposób ograniczony z powodu pochodzenia oraz w przypadku afazji lub udaru, które negatywnie wpływają na zdolności językowe jednostki.
• Werbalna skala IQ składa się z pięciu werbalnych podskal odnoszących się do każdego z pięciu czynników. Wykorzystuje się ją, przeprowadzając badanie skalą pełną, a także w specjalnych przypadkach badania osób z osłabionym wzrokiem, niepełnosprawnych ruchowo itd.

Średni czas przeprowadzenia testu SB5 to 15 do 90 minut, w zależności od stosowanej skali i wieku Pacjenta. Pełna skala IQ zajmuje zazwyczaj od 45 do 90 minut, Skala skrócona IQ od 15 do 20 minut.

Wyniki badania testem SB5 to tzw. wechslerowskie ilorazy inteligencji (M=100, SD =15). Wyniki pełnego badania testem obejmują iloraz ogólny, iloraz werbalny, iloraz niewerbalny, wyniki poszczególnych czynników oraz wiek umysłowy. Na świecie test stosowany jest od w przypadkach, gdzie zachodzi podejrzenie, że rozwój Pacjenta nie jest w pełni typowy (grupy specjalne, zaburzenia neurorozwojowe, wybitne uzdolnienia. Jako jedyny precyzyjnie różnicuje stopnie niepełnosprawności intelektualnej.

Jak sprawdzić iloraz inteligencji?

Warto również wspomnieć o WISC-R, czyli Skali Inteligencji Wechslera Dla Dzieci w wieku 6-16 lat. Można go wykonać u każdego dziecka, ale polecany jest szczególnie wtedy, gdy chcemy wykryć wybitne umiejętności, a także zaburzenia uczenia się lub niepełnosprawność intelektualną. Narzędzie służy do oceny następujących wskaźników:

• zrozumienie słowne (zdolność logicznego i analogicznego myślenia),
• wskaźnik wzrokowo-przestrzenny (zdolność wyodrębnienia i rozpoznawania przedmiotów oraz postrzegania ich położenia w przestrzeni),
• szybkość przetwarzania (czas potrzebny do analizy informacji i wykonania zadania),
• pamięć robocza (umiejętność zapamiętania i wykorzystania informacji, widzianych lub usłyszanych),
• rozumowanie przestrzenne (umiejętność określania położenia przedmiotów względem siebie).

Jakie można wykonać testy na inteligencję?

Dużą popularnością cieszy się też Test Matryc Ravena, który pozwala określić poziom inteligencji ogólnej. Warto podkreślić, że jest ona niezależna od wykształcenia osoby badanej. Zadania mają postać matryc (niepełnych wzorów). Aby je rozwiązać, należy wychwycić relacje pomiędzy elementami. Dzięki temu badany wskaże brakujący fragment spośród podanych. Test Matryc Ravena kładzie nacisk na logiczne i abstrakcyjne myślenie, rozumowanie analogiczne oraz zdolność do percepcji. Zarówno ten test, jak i pozostałe opisane powyżej, wykonasz u psychologa.