Leczenie zapalenia rozcięgna podeszwowego (ostroga piętowa)

Czym charakteryzuje się zapalenie rozcięgna podeszwowego wywołane ostrogą piętową?

Zapalenie rozcięgna podeszwowego to jedna z najczęstszych przyczyn występowania dolegliwości bólowych okolicy pięty. Polega na zapaleniu okolicy przyczepu rozcięgna podeszwowego do kości pięty i powoduje dolegliwości w okolicy podeszwowej części pięty lub dolegliwości tylnej części pięty, tj. zapalenie przyczepu ścięgna Achillesa.

Ostroga piętowa to zmiany zwyrodnieniowe guza piętowego kości piętowej, które prowadzą do powstania narośli kostnej, wywołującej ucisk na rozcięgno podeszwowe i powodującej zapalenie tej struktury. Dla zapalenia charakterystyczne jest to, że halluxy i palce młotkowate zwykle powodują znaczne zniekształcenia stopy. Wszystkie te schorzenia łączą ze sobą takie objawy jak: proces zapalny, zaczerwienienie narażonych obszarów stopy i silny ból.

Jak leczyć ostrogę piętową?

Leczenie zapalenia rozcięgna podeszwowego wywołanego ostrogą piętową nie jest łatwe, ale dobrze poznane  pod względem naukowym i praktycznym. W procesie leczenia mogą być stosowane ortezy, wkładki do obuwia, leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, zabiegi fizjoterapeutyczne i leczenie operacyjne. Sposób leczenia jest zawsze dostosowany do indywidualnych potrzeb pacjenta. W każdym przypadku należy zacząć od konsultacji ze specjalistą z zakresu ortopedii.

Leczenie ostrogi piętowej  wymaga kompleksowego, indywidualnie dostosowanego podejścia. Ważne jest, aby rozpocząć je od konsultacji ze specjalistą: ortopedą lub fizjoterapeutą, który na podstawie badania fizykalnego, diagnostyki obrazowej (USG, RTG) oraz wywiadu klinicznego określi najlepszy plan postępowania.

Zgodnie z aktualnymi rekomendacjami leczenie zapalenia rozcięgna podeszwowego powinno być początkowo prowadzone zachowawczo. Obejmuje ono odpoczynek, farmakoterapię (najczęściej niesteroidowe leki przeciwzapalne), fizjoterapię z ćwiczeniami rozciągającymi, wkładki ortopedyczne oraz zabiegi fizykalne (np. laseroterapię, ultradźwięki, terapię falą uderzeniową). Co istotne, terapie te są zazwyczaj stosowane łącznie, a ich skuteczność zależy od konsekwencji i systematyczności pacjenta.

Szczególnej opieki wymagają pacjenci, u których występują nietypowe dolegliwości, takie jak promieniowanie bólu poza piętę, objawy sugerujące ból neuropatyczny, bardzo nasilone objawy utrudniające lub wręcz uniemożliwiające chodzenie, a także ci, u których nie obserwuje się poprawy pomimo konsekwentnie stosowanego leczenia zachowawczego przez kilka miesięcy. W takich przypadkach konieczna może być rozszerzona diagnostyka oraz rozważenie bardziej zaawansowanych form terapii, w tym ostrzykiwań lub leczenia operacyjnego.

W zależności od przebiegu choroby oraz indywidualnych potrzeb pacjenta lekarz może zaproponować różne formy terapii. Poniżej przedstawiono podsumowanie najczęściej stosowanych metod leczenia ostrogi piętowej.

Ćwiczenia i fizjoterapia ostrogi piętowej

Fizjoterapia jest podstawą leczenia ostrogi piętowej. Obejmuje przede wszystkim ćwiczenia rozciągające rozcięgno podeszwowe i ścięgno Achillesa, wzmacnianie krótkich mięśni stopy oraz trening propriocepcji (czucia głębokiego), poprawiający stabilizację i kontrolę ruchu. W terapii wykorzystuje się także stretching powięzi podeszwowej, rolowanie stopy (np. piłeczką) oraz kinesiotaping, który wspiera regenerację i zmniejsza dolegliwości bólowe. Uzupełnieniem są techniki terapii manualnej prowadzone przez fizjoterapeutę.

Ortezy i wkładki ortopedyczne przy ostrodze piętowej

Indywidualnie dopasowane wkładki ortopedyczne pomagają odciążyć bolesny obszar pięty, poprawić biomechanikę chodu oraz skorygować nieprawidłowe ustawienie stopy. Często zawierają miękkie peloty lub zagłębienia pod piętą, które amortyzują wstrząsy i zmniejszają nacisk na rozcięgno podeszwowe. Uzupełnieniem może być zmiana obuwia na bardziej stabilne, z odpowiednią amortyzacją, a w niektórych przypadkach tymczasowe ograniczenie aktywności fizycznej, aby umożliwić regenerację tkanek.

Fizykoterapia przy ostrodze piętowej

Zabiegi fizykalne wspierają regenerację tkanek i łagodzą ból w leczeniu ostrogi piętowej. Najczęściej stosowana jest fala uderzeniowa. To nieinwazyjna metoda, która za pomocą fal akustycznych stymuluje procesy naprawcze w tkankach, poprawia ukrwienie oraz zmniejsza stan zapalny. Oprócz niej wykorzystuje się laseroterapię, ultradźwięki oraz elektroterapię, które działają przeciwbólowo, rozluźniają mięśnie i poprawiają ukrwienie. Zabiegi fizykalne zwykle uzupełniają rehabilitację i dają najlepsze efekty w połączeniu z ćwiczeniami terapeutycznymi.

Farmakoterapia w leczeniu ostrogi piętowej

W łagodzeniu bólu i stanu zapalnego stosuje się najczęściej niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), zarówno w formie doustnej, jak i miejscowej (żele, maści). Choć nie likwidują  one przyczyny dolegliwości, mogą skutecznie wspierać proces leczenia, zwłaszcza w fazie zaostrzenia objawów. W niektórych przypadkach, przy braku efektów terapii zachowawczej, rozważa się również iniekcje sterydowe, wykonywane przez lekarza w celu szybkiego zmniejszenia silnego bólu. Ze względu na ryzyko osłabienia struktur rozcięgna, stosuje się je jednak ostrożnie i tylko w uzasadnionych przypadkach.

Leczenie inwazyjne ostrogi piętowej

Jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi poprawy po kilku miesiącach, rozważa się zastosowanie bardziej zaawansowanych metod. Do najczęściej stosowanych należą ostrzykiwania osoczem bogatopłytkowym (PRP), które wspomagają regenerację tkanek, oraz iniekcje sterydowe, zmniejszające stan zapalny i ból. W przypadkach przewlekłych i opornych na inne formy terapii możliwe jest leczenie operacyjne, polegające na częściowym przecięciu rozcięgna podeszwowego lub usunięciu narośli kostnej. Zabiegi inwazyjne stosuje się wyłącznie u pacjentów, u których nieskuteczne okazały się inne formy leczenia.

Ile trwa leczenie ostrogi piętowej?

Czas terapii jest bardzo indywidualny. Leczenie ostrogi piętowej trwa zwykle od kilku tygodni do kilkunastu miesięcy. Większość pacjentów (ok. 80%) obserwuje znaczącą poprawę w ciągu roku od rozpoczęcia leczenia zachowawczego. Ostateczny czas powrotu do zdrowia zależy od wielu czynników: stopnia zaawansowania zmian, indywidualnych uwarunkowań, a także dyscypliny pacjenta i jego konsekwencji w wykonywaniu ćwiczeń. Przykładowo, regularny program ćwiczeń i fizjoterapia mogą wymagać kilku miesięcy systematycznej pracy. Z kolei zabiegi specjalistyczne odbywają się w seriach, np. terapia falą uderzeniową zwykle obejmuje 3-7 sesji raz w tygodniu, a na efekty czeka się zwykle od kilku tygodni do kilku miesięcy. Nawet po zabiegu operacyjnym warto zachować cierpliwość: rekonwalescencja po operacji fasciotomii zajmuje zwykle kilka tygodni, a pełne wzmocnienie stopy może trwać około 3 miesięcy. Kluczowe jest bycie konsekwentnym, systematyczne ćwiczenia i unikanie nadmiernych obciążeń pozwalają skrócić cały proces leczenia.

Konsekwencje nieleczonej ostrogi piętowej

Nieleczona ostroga piętowa prowadzi do narastającego, przewlekłego bólu, który znacznie obniża komfort życia. Ból może się nasilać przy chodzeniu, wstawaniu czy staniu, utrudniając wykonywanie codziennych czynności. Pacjenci często zmieniają sposób chodzenia, ograniczając aktywność fizyczną, co z czasem przekłada się na pogorszenie ogólnej kondycji. Przewlekłe przeciążenia i zaburzona biomechanika stopy mogą prowadzić do dolegliwości w innych częściach ciała – typowo rozwijają się bóle kolan, bioder czy kręgosłupa. W skrajnych przypadkach długotrwałe zapalenie rozcięgna skutkuje poważniejszymi powikłaniami: u części pacjentów dochodzi nawet do zerwania ścięgna Achillesa lub przewlekłego zapalenia torebki stawowej, co wymaga leczenia chirurgicznego. Dlatego wczesne podjęcie leczenia jest tak istotne – dzięki temu można uniknąć trwałych zmian i ograniczeń funkcjonalnych.