Plamienie międzyokresowe - przyczyny, diagnostyka i leczenie

Wstęp: Z tego artykułu dowiesz się:

• co oznacza plamienie między miesiączkami,
• jakie są fizjologiczne przyczyny plamienia międzyokresowego,
• jakie są hormonalne i endokrynologiczne przyczyny plamienia międzyokresowego,
• kiedy plamienie między miesiączkami jest niebezpieczne,
• jak plamienie międzyokresowe wpływa na ciążę,
• w jaki sposób zdiagnozować przyczyny plamienia międzyokresowego,
• jakie są sposoby leczenia plamienia międzyokresowego.

Czym jest plamienie międzyokresowe?

Plamienie międzyokresowe to zazwyczaj brązowa wydzielina z pochwy, pojawiająca się w niewielkiej ilości. Może trwać jeden lub kilka dni i pojawić się w różnych momentach cyklu miesiączkowego kobiety - zarówno po okresie jak i tuż przed następną miesiączką. Może też wystąpić jako plamienie w środku cyklu.

Jeżeli nieprawidłowe krwawienie z dróg rodnych wystąpiło incydentalnie, nie wymaga natychmiastowej konsultacji lekarskiej. Jeśli natomiast zdarza się częściej i towarzyszy mu większe krwawienie, podwyższona temperatura ciała i ból podbrzusza, wymaga pilnej wizyty. Trzeba wówczas wykluczyć poważne schorzenia narządu rodnego kobiety.

Zobacz także: Obfite miesiączki – przyczyny, objawy i sposoby leczenia

Kiedy plamienie międzyokresowe nie świadczy o chorobie?

Najczęstszą, fizjologiczną przyczyną krwawienia nie w terminie miesiączki jest plamienie implantacyjne. To bardzo wczesny objaw ciąży, który spotykany jest u około 30% kobiet. Wiele kobiet zastanawia się jak rozpoznać plamienie implantacyjne. Otóż krwawienie z pochwy w tym przypadku występuje po ok. 7 do 12 dni od momentu zapłodnienia komórki jajowej i jest związane z zagnieżdżeniem się zarodka w jamie macicy.

Drugim powodem występowania nieprawidłowego krwawienia jest owulacyjne plamienie z pochwy. Istnieją co najmniej dwie przyczyny pojawiania się tego zjawiska. Jedna z nich mówi, że takie krótkotrwałe, delikatne plamienie jest spowodowane pęknięciem pęcherzyka jajnikowego. Druga zaś, że takie plamienie międzyokresowe jest wywołane zmianą w stężeniu estrogenów, co wpływa na błonę śluzową macicy i powoduje jej delikatne złuszczenie.

Plamienia międzyokresowe mogą być związane również z:

• doświadczaniem silnego stresu,
• nadmiernym wysiłkiem fizycznym,
• odchudzaniem,
• osłabieniem organizmu.

Kiedy plamienie między miesiączkami jest niebezpieczne?

Krwawienie między miesiączkami, które pojawia się w różnych dniach cyklu, powinno zwrócić uwagę każdej kobiety. Może mieć ono wiele przyczyn, od niezwykle błahych do bardzo poważnych, dlatego jeśli pojawiło się ono kilkakrotnie lub pojedynczemu epizodowi towarzyszą objawy dodatkowe, musi zostać skonsultowane z lekarzem. Poniżej wymieniono najważniejsze patologie objawiające się zaburzeniami cyklu miesiączkowego.

Hormonalne i endokrynologiczne przyczyny plamienia międzyokresowego

Plamienie międzyokresowe może świadczyć o zaburzeniach w gospodarce hormonalnej organizmu. Bardzo często występuje, kiedy mamy do czynienia ze zbyt niskim poziomem progesteronu. Jest to hormon, który odgrywa bardzo ważne funkcje w organizmie kobiety. Dzięki niemu możliwa jest owulacja, zagnieżdżenie zapłodnionej komórki jajowej w błonie śluzowej macicy i utrzymanie ciąży do czasu wykształcenia się łożyska. Przy niedoborach progesteronu rozrasta się endometrium, pojawiają się bolesne i nieregularne miesiączki. Plamienia międzyokresowe mogą też świadczyć o chorobach endokrynologicznych takich jak niedoczynność lub nadczynność tarczycy i zespół policystycznych jajników.

Często także przy włączaniu antykoncepcji występują nieprawidłowe krwawienia poza terminem miesiączki. Mogą one utrzymywać się do około dwóch miesięcy od rozpoczęcia terapii. Najczęściej po tym czasie samoistnie ustępują. Także odstawienie leków hormonalnych może skutkować czasowym rozregulowaniem cyklu miesiączkowego. Organizm kobiety potrzebuje bowiem trochę czasu, aby przyzwyczaić się do nowej gospodarki hormonalnej.

Mechaniczne i fizyczne przyczyny plamienia międzyokresowego

Krwawienie międzyokresowe może być również wynikiem uszkodzeń mechanicznych i drobnych otarć w obrębie dróg rodnych kobiety. Należy pamiętać, że są to okolice bardzo dobrze ukrwione i niczym dziwnym są otarcia powstałe po współżyciu, aplikacji tamponów lub innych leków do pochwy.

Infekcje i stany zapalne objawiające się plamieniem międzyokresowym

Plamienie międzyokresowe może pojawiać się także jako następstwo stanów zapalnych i infekcji wywołanych m.in. przez chlamydie czy dwoinki rzeżączki. Niektóre infekcje intymne powodowane są przez bakterie, inne zaś przez wirusy lub drożdżaki. Jeśli krwawieniu z pochwy towarzyszą intensywne upławy o ciemnobrunatnej lub szarej barwie, świąd i pieczenie okolic intymnych prawdopodobnie mamy do czynienia z infekcją o podłożu bakteryjnym lub grzybiczym. Plamienie międzyokresowe stanowi też objaw rozwijającego się stanu zapalnego przydatków. Wymaga ono wtedy szybkiej konsultacji lekarskiej, zwłaszcza wtedy, kiedy towarzyszy mu ból podbrzusza i gorączka.

Struktury patologiczne i zmiany nowotworowe, w których występuje plamienie międzyokresowe 

Bardzo częstym źródłem plamień z pochwy mogą być:

• mięśniaki i polipy macicy - są to struktury patologiczne występujące w obrębie dróg rodnych i mogące prowadzić do nieprawidłowych krwawień. Kobiety, u których one występują, odczuwają nierzadko też ból w okolicy miednicy, uczucie ciężkości w brzuchu, a także borykają się z problemami z poczęciem dziecka;
• polipy endometrialne - najczęściej zlokalizowane w jamie macicy. Ich obecność wiąże się z obfitymi miesiączkami i plamieniami między cyklami;
• nadżerki - są to patologiczne stany zlokalizowane w obrębie szyjki macicy;
• endometrioza, czyli  występowanie błony śluzowej macicy poza jamą macicy;
• choroby nowotworowe, takie jak rak szyjki macicy i rak jajnika.

Plamienie międzyokresowe - wpływ na ciążę i możliwe komplikacje

Krwawienie międzyokresowe, tak jak powiedziano powyżej, może być efektem implantacji zarodka w jamie macicy. Jest to wtedy wczesny objaw ciąży.

Jeśli zaś nieprawidłowe krwawienie wystąpi w późniejszych miesiącach ciąży, może ono być związane z podwyższonym ryzykiem poronienia. Warto wtedy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, ponieważ jest to stan zagrażający życiu.

Jakie badania wykonać przy plamieniu z pochwy?

Aby zdiagnozować przyczyny krwawienia międzyokresowego, kobieta powinna zgłosić się do lekarza ginekologa. Przeprowadzi on wnikliwy wywiad kliniczny i zleci wykonanie konkretnych badań. Oceni też wielkości i ruchomości macicy oraz bolesność podczas poruszania narządu rodnego. Nieprawidłowości wykryte podczas badania ginekologicznego mogą być podstawą do oznaczenia poziomu hormonów, a także wykonania biopsji.

Ważnym elementem diagnostyki przyczyn nieprawidłowych krwawień z pochwy są badania obrazowe takie jak USG. Lekarz może również zlecić wykonanie USG miednicy mniejszej, ocenę cytologiczną tkanek macicy i badanie kolposkopowe.

Jak wygląda leczenie plamień międzyokresowych?

To, jak leczyć plamienia międzyokresowe uwarunkowane jest powodem ich występowania. Samo plamienie w środku cyklu nie jest chorobą, tylko jej symptomem, dlatego najważniejsze jest ustalenie przyczyny i ustabilizowanie gospodarki hormonalnej pacjentki. W każdym przypadku pojawienia się nieprawidłowego krwawienia warto jak najszybciej umówić się na wizytę u ginekologa, celem znalezienia przyczyny i podjęcia leczenia. Plamienie z pochwy nie jest jednak powodem do paniki. W większości przypadków nie jest ono spowodowane poważnymi chorobami i podjęcie szybkiego leczenia rozwiązuje problem.

Nie zaleca się również zaprzestania przyjmowania hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Może to spowodować tylko pogorszenie się objawów, jeśli przyczyną są zaburzenia gospodarki hormonalnej.

Gdy powodem krwawienia z pochwy są mięśniaki macicy lub polipy, lekarz ginekolog może rozważyć ich chirurgiczne usunięcie.

Infekcje i stany zapalne, których objawem jest plamienie międzyokresowe, wymagają zastosowania antybiotykoterapii. Wcześniej jednak lekarz zleca dodatkowe badania, które pomagają stwierdzić, jaki drobnoustrój jest za nie odpowiedzialny.

Sposoby radzenia sobie z plamieniami - profilaktyka i monitorowanie

Plamienie międzyokresowe może mieć wiele przyczyn. Aby je trafnie zdiagnozować, pomocna jest obserwacja, czyli prowadzenie kalendarzyka cyklu menstruacyjnego oraz zapisywanie plamień i objawów im towarzyszących.

Ważne są również regularne wizyty lekarskie i wykonywanie zaleconych badań diagnostycznych i kontrolnych.

Podsumowanie

Chociaż krwawienia międzyokresowe często nie są uciążliwe dla kobiety, to jednak nie powinno się ich bagatelizować. Tylko w nielicznych przypadkach mogą one bowiem występować fizjologicznie. Zdecydowana większość krwawień nie w terminie miesiączki może być zwiastunem groźnych chorób endokrynologicznych, polipów, mięśniaków, infekcji, stanów zapalnych, a nawet chorób nowotworowych narządu rodnego kobiety. Wczesna diagnostyka i odpowiednie leczenie może skutecznie zlikwidować zaburzenia hormonalne i ułatwić codzienne funkcjonowanie.