Mediacje: czy kompromis to dobre rozwiązanie?

Czym jest mediacja rodzinna?

Mediacja rodzinna to proces dobrowolny, poufny i bezstronny, mający na celu pomoc stronom w rozwiązaniu konfliktów rodzinnych za pomocą mediatora – neutralnej osoby trzeciej. Mediacja staje się coraz bardziej popularną alternatywą dla tradycyjnych procesów sądowych ze względu na swoją efektywność, mniejszy koszt oraz możliwość osiągnięcia bardziej satysfakcjonujących i trwałych rozwiązań.

Mediacje rodzinne są dobrowolne, co oznacza, że ich uczestnicy nie są do nich zmuszani, natomiast sądy stosunkowo często zalecają taką formę dochodzenia do swoich praw i obowiązków oraz rozwiązywania konfliktów.

Kim jest mediator?

Szczególne znaczenie w każdego rodzaju mediacji, także w mediacjach rodzinnych, ma bezstronność mediatora, a więc osoby z zewnątrz, nieposiadającej żadnych powiązań ze stronami zainteresowanymi. Jego zadaniem jest ułatwić rozmowę dwóm osobom (lub grupie) w taki sposób, żeby mogły znaleźć rozwiązanie korzystne dla obu stron (rozwiązanie win-win, czyli wygrana obu stron).

Mediatorem może być psycholog, osoba z wykształceniem pedagogicznym lub prawniczym. Należy jednak zaznaczyć, że mediacje nie równają się psychoterapii.

Jak przebiega mediacja?

Podstawową zasadą mediacji jest uznanie, że to członkowie rodziny są ekspertami w swoim życiu, dlatego muszą samodzielnie podejmować decyzje. Cały proces mediacyjny rozpoczyna się od zgłoszenia się stron konfliktu do mediatora, przy czym może być to zalecone przez sąd lub nastąpić z własnej inicjatywy rodziny.

Na pierwszym spotkaniu mediator wyjaśnia zasady mediacji, omawia oczekiwania stron oraz określa zasady komunikacji. W czasie kolejnych wizyt rodzina rozmawia o wszelkich problemach, konfliktach, może ustalać podział majątku, opiekę nad dziećmi oraz kwestię alimentów i wiele innych spraw. Gdy strony osiągają konsensus, mediator pomaga w spisaniu porozumienia, które może być następnie zatwierdzone przez sąd, stając się prawnie wiążącym dokumentem. Zdecydowaną zaletą mediacji w sprawach rodzinnych, w porównaniu ze sprawą sądową (np. mediacje rozwodowe na wniosek sądu), jest szybkość, a dodatkowo zmniejszone są koszty finansowe i emocjonalne.

Ile trwa mediacja?

Czas trwania mediacji zależy od skomplikowania sprawy oraz zaangażowania stron w proces. Zwykle mediacje trwają od kilku godzin do kilku sesji, rozłożonych na kilka tygodni. Ważne jest, aby strony były gotowe do współpracy, co może wpłynąć na tempo i efektywność całego procesu.

Kiedy przydają się mediacje?

Mediacje rodzinne zdecydowanie najczęściej kojarzone są ze sprawami rozwodowymi, jednak mogą dotyczyć również innych kwestii, takich jak:

• konflikty między rodzeństwem lub rodzicami i dziećmi,
• ustalenie opieki nad seniorem,
• sprawy spadkowe,
• określenie sposobu korzystania z majątku wspólnego, na przykład mieszkania.

Mediacje są szczególnie istotne we wszystkich sprawach powiązanych z rodziną, emocjami, dziedziczeniem, dziećmi lub rodzicami, ponieważ ułatwiają trudny proces rozstania lub podziału majątku, umożliwiając jak najlepszą komunikację.

Czy kompromis jest efektem mediacji?

Autorką wypowiedzi jest Beata Blizińska – mediatorka korzystająca z metody NVC.

Zwyczajowo za sprawiedliwe rozwiązanie uznaje się kompromis. Czym on w istocie jest? Kompromis to sytuacja, w której każda strona konfliktu rezygnuje częściowo ze swoich potrzeb. Po zawarciu kompromisu uczestnicy konfliktu nadal mają problem z relacją i żadne z nich nie jest w komfortowej sytuacji. Mają niesmak, obie przegrały. Takie rozwiązanie sytuacji konfliktowej nie jest według mnie zadowalające.

Aby pokazać różnicę między kompromisem a innym, możliwym efektem mediacji, posłużę się opowieścią:

Pewnego razu, baaardzo dawno temu w zamierzchłych czasach, w zeszłym tygodniu, w odległej krainie, dwie ulice stąd rodzeństwo pokłóciło się o pomarańczę. Byli tak przejęci, zawstydzeni i przestraszeni swoim konfliktem, a może także z innego powodu – że nie byli w stanie ze sobą rozmawiać. Poszli do sąsiadki po poradę, a ona poradziła im, żeby przekroili owoc na pół. Zrobiło im się żal, kiedy pomyśleli o przekrojeniu pomarańczy, ale owoc był tylko jeden. Żadne z nich nie wierzyło w to, że drugie zrozumie jej, jego potrzeby. Może nawet sami nie umieli sobie uświadomić swoich własnych potrzeb. Gdzieś pod skórą czuli także, że tracą coś więcej niż tylko pomarańczę… Oboje powoli wpadali w rozpacz. Sąsiadka powiedziała im, że jest też inny sposób niż przekrojenie pomarańczy. Mogą wybrać się na mediacje do starej kobiety, która mieszka w chatce na skraju wsi. Poszli. Kobieta spowolniła ich rozmowę, zadała każdemu pytania, a także traktowała ich na równi, dzięki czemu czuli się bezpiecznie. Zadbała o ich emocje i o to, żeby każdy mógł być wysłuchany i zrozumiany. W efekcie siostra uświadomiła sobie, że potrzebuje tylko miąższu, ponieważ ma ochotę go zjeść. Brat po raz pierwszy przyznał przed sobą, że potrzebuje tylko skórki od pomarańczy, bo chciał z niej zrobić łódeczkę dla najmłodszej siostry. Podzielili się z łatwością i ulgą. Każde z nich dostało w całości to, czego chciało. Co więcej, odzyskali się nawzajem jako bliskie osoby, które zamiast rywalizować – rozumieją się i wspierają.

Czy mediacja ma sens?

Mediacja to proces, który zdecydowanie ma sens i niesie ze sobą szereg korzyści. Wypracowanie porozumienia w spokojnych i komfortowych warunkach, wraz z bezstronnym mediatorem, zapewnia mniejsze obciążenie emocjonalne, a tym samym prowadzi do lepszej komunikacji między małżonkami lub innymi osobami. W przypadku wszelkich sporów możliwe jest również ich szybsze zakończenie i to w ramach współpracy, a nie walki.

Dodatkowo osoby w trakcie ważnej zmiany i decyzji życiowej, takiej jak separacja lub rozwód, mogą zdecydować się na terapię. Czasem podczas mediacji okazuje się, że osoby chcą rozwiązać głębsze problemy w relacjach, podejmując dalszą pracę nad relacją. W takich sytuacjach mediacja może stanowić punkt wyjścia do odkrycia, że obie strony potrzebują pomocy w zrozumieniu swoich emocji i mechanizmów, które stoją za konfliktem. Co więcej, osoby w trakcie ważnej zmiany życiowej, takiej jak separacja czy rozwód, często decydują się na terapię par, by lepiej zrozumieć siebie i partnera, oraz wspólnie stawić czoła wyzwaniom, które pojawiają się na nowym etapie ich życia. Psychoterapia par staje się wtedy cennym narzędziem, które nie tylko pomaga w przejściu przez trudny czas, ale i daje szansę na poprawę komunikacji, odbudowę zaufania, a w niektórych przypadkach ratowanie związku.

Mediacje – rodzinne podsumowanie

Mediacje rodzinne to skuteczna metoda rozwiązywania konfliktów, która może pomóc w ustaleniu satysfakcjonujących i trwałych rozwiązań, zarówno w sprawach dotyczących rozwodów, jak i w innych kwestiach rodzinnych. Dzięki neutralnemu mediatorowi, który prowadzi rozmowy w sposób bezstronny, strony mają szansę na wypracowanie kompromisów, które są bardziej zrównoważone i dostosowane do ich potrzeb. Czasem jednak mediacja okazuje się tylko pierwszym krokiem w procesie, który prowadzi do odkrycia głębszych problemów w relacji, co może skłonić pary do podjęcia psychoterapii.

Jeśli czujesz, że mediacja może być rozwiązaniem dla Twojego konfliktu rodzinnego, lub chcesz dowiedzieć się więcej o terapii par, skontaktuj się z doświadczonym mediatorem lub psychoterapeutą. Nie czekaj, aby znaleźć sposób na poprawę swojej sytuacji – pierwszym krokiem może być rozmowa, która otworzy przed Tobą nowe możliwości.