Jaskra – jak się objawia? Jak ją diagnozować i leczyć?

Jaskra – co to za choroba?

Jaskra to określenie dla grupy chorób, które najczęściej charakteryzują się wzrostem ciśnienia wewnątrzgałkowego oraz nieleczone stopniowym zanikaniem nerwu wzrokowego, czyli drogi łączącej siatkówkę oka z mózgiem. Zanikanie nerwu wzrokowego skutkuje przede wszystkim ubytkami w polu widzenia i może doprowadzić do całkowitej utraty wzroku.

W zależności od stopnia zaawansowania choroby obszar widzenia chorych na jaskrę może stopniowo się kurczyć, prowadząc do tzw. wizji tunelowej. Oznacza to, że widzenie centralne pozostaje nienaruszone, ale widzenie peryferyjne – czyli spostrzeganie obiektów, które nie znajdują się bezpośrednio przed oczami – jest znacząco ograniczone. W przebiegu jaskry występują również trudności w rozróżnianiu kolorów i kontrastów.

Testem, który służy do diagnozowania jaskry, jest obrazowe badanie OCT. Wykonuje się je za pomocą aparatu, który umożliwia dokładne obejrzenie przedniej i tylnej części oka oraz ocenę plamki żółtej.

Sprawdź też, kiedy warto wykonać USG gałki ocznej.

Jakie są objawy jaskry?

Pierwsze objawy omawianego zaburzenia wzroku można łatwo przeoczyć, ponieważ choroba rozwija się stopniowo i często jest bezbolesna. Do najbardziej charakterystycznych symptomów jaskry zaliczają się:

• zaburzenia widzenia – jednym z pierwszych objawów jaskry jest pogorszenie widzenia, zwłaszcza w obszarze obwodowym. Osoby z jaskrą mogą doświadczać utraty pola widzenia, aż do wizji tunelowej;
• ból i zaczerwienienie oka;
• wzmożona wrażliwość na światło – chorzy źle widzą w jasnym świetle;
• zaburzenia kontrastu – jaskra zaburza zdolność rozróżniania kolorów i kontrastów, co utrudnia odróżnianie przedmiotów;
• ból głowy – zazwyczaj ma on charakter nawracający i może być spowodowany napięciem mięśniowym wokół oczu.

W przypadku pojawienia się pierwszych objawów jaskry nie warto zwlekać z wizytą u okulisty.

Przyczyny jaskry

Światowa Organizacja Zdrowia umieściła jaskrę na liście chorób cywilizacyjnych, czyli takich, które powstały wraz z rozwojem cywilizacji i zmianą trybu życia społeczeństwa. Jest też – obok zaćmy – jedną z najczęstszych przyczyn ślepoty.

Bezpośrednią przyczyną jaskry jest uszkodzenie nerwu wzrokowego. Do tego stanu mogą – w mniejszym lub większym stopniu – przyczyniać się następujące czynniki:

• podwyższone ciśnienie wewnątrz gałki ocznej – w zdrowym oku płyn wodnisty, który wypełnia przestrzeń między rogówką a soczewką, jest regularnie odprowadzany przez sieć małych kanalików. W przypadku jaskry te kanaliki są zablokowane lub uszkodzone, co prowadzi do gromadzenia się płynu i wzrostu ciśnienia wewnątrz gałki ocznej;
• wiek – ryzyko rozwoju jaskry wzrasta wraz z wiekiem. Osoby powyżej 60. roku życia są bardziej narażone na rozwój choroby;
• pochodzenie etniczne – badania wykazały, że Afroamerykanie i Latynosi mają większą skłonność do rozwoju jaskry w porównaniu do innych grup etnicznych;
• choroby współistniejące – niektóre choroby, takie jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, sprzyjają rozwojowi choroby.

Na czym polega leczenie jaskry?

Leczenie jaskry polega na kontrolowaniu ciśnienia wewnątrz gałki ocznej i zatrzymaniu postępu choroby. Istnieje kilka metod leczenia, które mogą być stosowane samodzielnie lub w połączeniu. Okuliści często zalecają leki (w formie kropli do oczu) obniżające ciśnienie wewnątrz gałki ocznej. Gdy unormowanie ciśnienia w oku okaże się trudne do osiągnięcia, warto rozważyć zabieg laseroterapii, która ma na celu poprawę odpływu płynu z gałki ocznej. Ten sam efekt można uzyskać również dzięki operacji.

Jak zapobiegać rozwojowi jaskry? Profilaktyka

Choć nie można całkowicie zapobiec rozwojowi jaskry, istnieją pewne środki zapobiegawcze, które mogą zmniejszyć ryzyko wystąpienia choroby. W pierwszej kolejności warto regularnie zgłaszać się na badania wzroku i szybko reagować na pojawiające się nieprawidłowości.

Zdrowy styl życia – regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta bogata w antyoksydanty i unikanie palenia używek – ma bardzo pozytywny wpływ na ogólną kondycję oczu. Ważnym działaniem profilaktycznym jest odpowiednie kontrolowanie chorób przewlekłych, a w szczególności cukrzycy czy nadciśnienia tętniczego. Istotną rolę w profilaktyce chorób oczu odgrywa również ich ochrona przed urazami mechanicznymi i podrażnieniami, np. noszenie okularów przeciwsłonecznych/ochronnych podczas wykonywania ryzykownej pracy lub uprawiania wymagającej dyscypliny sportu.