Usunięcie zmian zatoki szczękowej

Czym jest zmiana w zatoce szczękowej?

Zmiana w zatoce szczękowej to najczęściej torbiel jedno- lub wielokomorowa, a także polip. Torbiel wypełniona jest treścią płynną lub półpłynną. Zazwyczaj rozwija się w wyniku przewlekłego stanu zapalnego błony śluzowej nosa i zatok. U osób z anomaliami w budowie przegrody nosowej torbiele zdarzają się częściej niż u osób o prawidłowej budowie. Ponadto przewlekły nieżyt nosa, alergie, astma czy przerost migdałków gardłowych może sprzyjać powstawaniu zmian.

Zatoki szczękowe są zlokalizowane blisko nosa, co może sprzyjać powstawaniu różnego rodzaju zmian. Polipy w zatokach zazwyczaj tworzą się w wyniku powikłań po przebytym zapaleniu zębów, grypie lub infekcjach wirusowych czy bakteryjnych. Predyspozycje do polipów w zatoce szczękowej mogą być także dziedziczone. U osób z często nawracającym alergicznym zapaleniem zatok, nieżytem nosa czy astmą ryzyko powstania polipa jest większe niż u osób zdrowych.

Diagnostyka zmian w zatoce szczękowej

Objawy wskazujące na zmiany w obrębie zatoki szczękowej powinny skłonić do wizyty u specjalisty. Bezobjawowe torbiele są wykrywane zazwyczaj przypadkowo podczas badań obrazowych lub endoskopii laryngologicznej. Zmiany, które dają dolegliwości, mogą być rozpoznane przez laryngologa, stomatologa czy chirurga szczękowo-twarzowego. Niekiedy po postawieniu diagnozy leczenie wymaga współpracy tych specjalistów.

Obrzęk w okolicy twarzy może świadczyć o obecności polipa zatoki szczękowej. Dolegliwości należy skonsultować się z laryngologiem. Zazwyczaj poza wywiadem i badaniem fizykalnym konieczne jest wykonanie RTG czaszki lub tomografii komputerowej. Polipy w zatoce szczękowej są także widoczne podczas USG, jednak jest ono rzadziej wykorzystywane do diagnostyki tego schorzenia.

Wskazania do usunięcia zmian w zatoce szczękowej

Objawy zmian w zatoce szczękowej często są na tyle uciążliwe, że wymagają włączenia odpowiedniego leczenia. Rzadko stosowanie środków farmakologicznych jest skuteczne, dlatego rozwiązaniem jest najczęściej operacja. W przypadku polipa niepokojący może być przewlekle utrzymujący się nieżyt nosa. Często można go pomylić z alergią, która również towarzyszy nawet przez kilka miesięcy w roku. Niepokojące są również objawy chrypki, kaszlu, uczucia zatkanego nosa, zaburzenia węchu czy obecność posmaku w ustach. W przypadku polipów bezobjawowych decyzja o ich usunięciu należy do lekarza i Pacjenta.

Torbiele w zatoce szczękowej mają predyspozycje do tworzenia się u osób z krzywą przegrodą nosową, astmą czy przerostem migdałków. W przypadku tych schorzeń lekarz może zadecydować o ich leczeniu. Wyprostowanie przegrody nosowej czy usunięcie migdałków może ograniczyć ryzyko powstawania zmian w zatoce szczękowej. Pacjenci, u których często pojawiają się infekcje, w szczególności zapalenie zatok powinny poszerzyć diagnostykę w kierunku torbieli w zatoce szczękowej. Często towarzyszą im uporczywe objawy, jak ból głowy przy pochylaniu, ból zębów, ciśnienie w uszach, uczucie rozpierania w czaszce czy ucisk w głowie, które powinny skłonić do wizyty u laryngologa.

Przeciwwskazania do usunięcia zmian w zatoce szczękowej

O zasadności usunięcia zmiany w zatoce szczękowej decyduje lekarz, biorąc pod uwagę jej wielkość, występowanie objawów i stan Pacjenta. Istnieje jednak kilka przeciwwskazań, które mogą wykluczać wykonanie zabiegu. Przeciwwskazaniem do zabiegu jest zły stan zdrowia Pacjenta, zaburzenia krzepliwości krwi, aktywne zakażenie bakteryjne, wirusowe lub grzybicze.

Jeśli zabieg jest przeprowadzany w znieczuleniu ogólnym, lista przeciwwskazań jest dłuższa. Uwzględnia dodatkowo ciężkie choroby układu oddechowego, choroby serca, niektóre choroby neurologiczne, ciąża oraz alergia na stosowane w narkozie leki. Podczas konsultacji przed zabiegiem, lekarz zbiera dokładny wywiad, aby móc wykluczyć wszelkie przeciwwskazania do wykonania zabiegu.

Przebieg leczenia zmian w zatoce szczękowej

Zajęta zatoka szczękowa wymaga leczenia, które dobiera lekarz, uwzględniając rodzaj zmiany, jej lokalizację i wielkość. Nieleczona torbiel z czasem może ulec powiększeniu i nasilić dolegliwości. Mniejsze torbiele zazwyczaj są obserwowane, a w sytuacji, kiedy zaczynają rosnąć, lekarz może podjąć decyzję o ich usunięciu. Najczęściej stosowaną metodą jest endoskopia. Pacjentowi podaje się znieczulenie ogólne, a następnie do nosa wkłada się sączki z efedryną. Torbiel usuwa się specjalnymi kleszczykami. Na koniec zakładana jest tamponada, wyjmowana w dniu wyjścia ze szpitala. Zazwyczaj nie ma konieczności podawania antybiotyków.

Inna metoda to operacja zatok szczękowych metodą Caldwell-Luca, która polega na otwarciu zatoki szczękowej w przedsionku jamy ustnej, nacięciu torbieli i jej usunięciu wraz z okoliczną błoną śluzową. Na koniec zakładane są szwy. Zabieg także jest przeprowadzany w znieczuleniu ogólnym. Wymaga on stosowania antybiotykoterapii.

W przypadku polipów zlokalizowanych w zatoce szczękowej możliwe jest leczenie farmakologiczne, ale jedynie niewielkich zmian, które nie dają nasilonych objawów. W innych sytuacjach konieczne jest chirurgiczne usunięcie polipów.

Zalecenia pozabiegowe

Dzięki rozwojowi chirurgii laryngologicznej operacje usunięcia zmian z zatoki szczękowej zazwyczaj są mało skomplikowane i krótkie. Po zabiegu jednak należy odpowiednio dbać o nos i zatoki. W pierwszych dniach może wystąpić obrzęk, który najłatwiej złagodzić zimnymi kompresami. Z dolegliwościami bólowymi można poradzić sobie, stosując ogólnodostępne środki przeciwbólowe. Lekarz może również zalecić płukanie nosa roztworem soli fizjologicznej.