Endoprotezoplastyka stawu biodrowego

Czym jest endoprotezoplastyka stawu biodrowego?

Endoprotezoplastyka stawu biodrowego (alloplastyka) jest jednym z najczęściej wykonywanych zabiegów ortopedycznych. Polega na odtworzeniu powierzchni stawu biodrowego za pomocą sztucznego implantu, który ma za zadanie imitować funkcję i budowę zdrowego stawu. Proteza składa się z trzpienia, który zostaje wprowadzony do kanału szpikowego kości udowej. Na nim jest osadzona kulista głowa, która umożliwia wykonywanie ruchów.

Elementem dopełniającym jest komponent panewkowy, mający formę wydrążonej półkuli, który jest implantowany w miejsce naturalnej panewki. To właśnie między głową a panewką zachodzi ruch umożliwiający pacjentowi poruszanie się. Elementy są wykonane z biokompatybilnych, odpornych na korozję i zużycie materiałów, takich jak polietylen, ceramika, czy metal. Sztuczne biodro z powodzeniem zastępuje naturalne funkcje stawu, dzięki czemu pacjent ma szansę na funkcjonowanie bez bólu i powrót do ulubionych aktywności.

Rodzaje endoprotezy biodra

W zależności od zaawansowania zmian chorobowych lub obszaru uszkodzenia zabieg wszczepienia endoprotezy biodra możemy podzielić na dwa rodzaje:

• endoprotezę całkowitą (totalna, alloplastyka całkowita) – sztuczny staw zastępuje zarówno głowę kości udowej jak i panewkę stawu,
• endoproteza częściowa (kapoplastyka, alloplastyka połowica) – procedura polega na wymianie głowy i części szyjki kości udowej, pozostawiając naturalną panewkę.

Ze względu na sposób mocowania endoprotez do kości wyróżnia się następujące rodzaje:

• endoprotezę cementową – mocowana jest do kości za pomocą cementu kostnego. Ten rodzaj wykorzystywany jest u pacjentów w starszym wieku cierpiących na osteoporozę lub reumatoidalne zapalenie stawów,
• endoprotezę bezcementową – jej trzpień zostaje zamocowany bezpośrednio w kości. Dzięki porowatej powierzchni integruje się z tkanką kostną. Jest stosowana u młodszych pacjentów, u których kość nie uległa degeneracji.
• endoprotezę hybrydową – łączy oba rozwiązania (np. bezcementowa panewka z cementowym trzpieniem).

Wskazania do operacji wszczepienia endoprotezy biodra

Głównym wskazaniem do przeprowadzenia zabiegu endoprotezoplastyki biodra jest nieodwracalne uszkodzenie stawu biodrowego na skutek choroby zwyrodnieniowej. Pacjenci odczuwają wówczas dolegliwości bólowe o stałym charakterze, które pojawiają się również w spoczynku i nie reagują  na leczenie innymi metodami terapeutycznymi.

Innymi wskazaniami do operacji są:

• przebyte złamania w obrębie miednicy i bliższego końca kości udowej – złamania szyjki lub głowy kości udowej oraz zwichnięcie stawu,
• reumatoidalne zapalenie stawów – schorzenie powoduje zapalenie błony maziowej, prowadząc do zniekształcenia stawu,
• zniekształcenia wtórne na skutek jałowej martwicy głowy kości udowej,
• wrodzone lub nabyte wady rozwojowe biodra – np. dysplazja stawu biodrowego.

Jak przebiega operacja endoprotezoplastyki biodra?

Przed planowanym zabiegiem operacyjnym odbywa się konsultacja u specjalisty chirurgii urazowo-ortopedycznej. Lekarz zleca wykonanie badań obrazowych, jak RTG stawu biodrowego, RTG klatki piersiowej oraz badania laboratoryjne. Pacjent przed operacją otrzymuje niezbędną profilaktykę przeciwzakrzepową. Endoprotezoplastyka stawu biodrowego wykonywana jest najczęściej w znieczuleniu podpajęczynówkowym lub zewnątrzoponowym.

Operacja trwa zazwyczaj od 1 do 3 godzin. Procedura rozpoczyna się od nacięcia skóry oraz struktur stawowych, aby uzyskać dostęp do stawu. Kolejnym etapem jest usunięcie niewydolnych elementów stawu, obejmuje: wycięcie głowy kości udowej, oczyszczenie panewki miednicy oraz przygotowanie kości biodrowej do wszczepienia sztucznych elementów endoprotezy.

Nowa proteza zastępuje uszkodzone elementy stawu biodrowego. Już dzień po operacji pacjent rozpoczyna pionizację, uczy się chodzenia z balkonikiem, a następnie o kulach, stopniowo obciążając operowaną stronę. Czas pobytu w szpitalu standardowo wynosi od 3 do 5 dni.

Rehabilitacja po endoprotezie biodra

Nieodzownym elementem powrotu do pełnej sprawności jest rehabilitacja. Ma ona na celu przywrócenie utraconego zakresu ruchomości, zwiększenie siły mięśniowej oraz nauki prawidłowego wzorca chodu.

W ramach tego procesu pacjenci poddawani są różnorodnym ćwiczeniom, które obejmują m.in.:

• ćwiczenia izometryczne mające na celu wzmocnienie mięśni bez ich wydłużania,
• ćwiczenia siłowe, które zwiększają siłę mięśniową,
• elektrostymulację, która pobudza mięśnie elektrycznie,
• rozciąganie, czyli stretching, które pomaga w utrzymaniu elastyczności mięśni.

Proces rehabilitacji wspomagany jest także zabiegami z zakresu fizykoterapii. Obejmuje on:

• laseroterapię, która wykorzystuje światło laserowe do leczenia,
• krioterapię miejscową, polegającą na miejscowym obniżeniu temperatury ciała za pomocą ciekłego azotu, a później przekrwieniu tej okolicy,
• magnetoterapię, wykorzystującą pola magnetyczne,
• hydroterapię, czyli leczenie za pomocą wody,

W naszej Poradni przygotowaliśmy dla pacjentów ze wszczepioną protezą specjalny program postępowania rehabilitacyjno-leczniczego. Doświadczeni fizjoterapeuci wdrażają skuteczne metody usprawniające, które pomagają pacjentom osiągnąć maksymalną sprawność.

Długość trwania rehabilitacji po zabiegu jest kwestią indywidualną. Czas rekonwalescencji przede wszystkim zależy od wieku pacjenta, jego wydolności ruchowej oraz współistniejących schorzeń. Na czas trwania rehabilitacji wpływa także rodzaj zastosowanej endoprotezy. Zazwyczaj rehabilitacja po zabiegu trwa od 8 do 12 tygodni, a pełny powrót do sprawności może trwać od kilku miesięcy do roku.