Endoprotezoplastyka stawów

Co to jest endoprotezoplastyka stawów?

Endoprotezoplastyka to zabieg chirurgiczny mający na celu przywrócenie funkcji stawu. Podczas zabiegu lekarz usuwa uszkodzoną powierzchnię stawu i zastępuje ją protezą. Może być ona wykonana z metalu, ceramiki lub wytrzymałego tworzywa sztucznego. Nowy staw z zewnątrz wygląda jak naturalny i porusza się w podobny sposób.

Współczesna chirurgia ortopedyczna pozwala wymieniać stawy niemal w każdej części ciała, ale najczęstszymi rodzajami endoprotezoplastyki są endoprotezoplastyka stawu biodrowego i kolanowego. Poza tym często spotykana jest endoprotezoplastyka stawu barkowego i promieniowo-nadgarstkowego. Większość osób, które poddają się tej procedurze, potrzebuje całkowitej wymiany stawu. Niewielka liczba pacjentów jest dobrymi kandydatami do częściowej endoprotezoplastyki (ta procedura zastępuje tylko uszkodzoną część stawu). Czas rekonwalescencji po endoprotezoplastyce jest różny. Zależy od wieku i stylu życia pacjenta, rodzaju zabiegu oraz lokalizacji wymienianego stawu.

Decyzja o przeprowadzeniu zabiegu zawsze poprzedzona jest konsultacją i badaniami. Badania fizykalne uzupełniane są obrazowymi (RTG, MR stawu biodrowego, MR stawu kolanowego, w wybranych wypadkach TK stawu biodrowego lub TK stawu kolanowego, USG stawu biodrowego, USG stawu kolanowego, USG nadgarstka, USG stawu barkowego), które wykonujemy w centrach medycznych Lux Med.

Dla kogo przeznaczone są zabiegi endoprotezoplastyki?

Wskazaniem do wykonania endoprotezoplastyki są:

• ból stawów, który nie ustępuje po leczeniu niechirurgicznym, takim jak fizjoterapia (PT), leki (w tym stosowane w formie iniekcji dostawowej), ortezy, urządzenia wspomagające chodzenie i odpoczynek;
• sztywność stawów i ograniczona ruchomość, które utrudniają lub uniemożliwiają wykonywanie codziennych czynności;
• obrzęk (zapalenie), który nie ustępuje pomimo przyjmowania leków lub zmiany stylu życia.

Najczęściej są one objawami takich dolegliwości jak:

• choroba zwyrodnieniowa stawów;
• reumatoidalne zapalenie stawów;
• złamania (najczęściej złamanie szyjki kości udowej);
• nieprawidłowości stawów takie jak dysplazja stawu biodrowego;
• martwica jałowa kości.

Czy istnieją przeciwwskazania do endoprotezoplastyki?

Przeciwwskazania do wykonania endoprotezoplastyki stawu obejmują różne czynniki, które mogą wpływać na sukces operacji i rekonwalescencję pacjenta.

Endoprotezoplastyka – przeciwwskazania:

• niewystarczająca ogólna kondycja pacjenta, która uniemożliwia powrót do zdrowia po operacji;
• zakażenie w organizmie – może to zwiększyć ryzyko infekcji w okolicy endoprotezy;
• choroby serca;
• cukrzyca;
• poważne choroby płuc;
• wybrane choroby układu kostno-stawowego.

O kwalifikacji do operacji zawsze decyduje chirurg ortopeda. W przypadku złego stanu zdrowia pacjenta najlepszym rozwiązaniem jest wdrożenie odpowiedniego leczenia i wykonanie zabiegu dopiero po ustabilizowaniu istniejących dolegliwości.

Na czym polega endoprotezoplastyka?

To zabieg wykonywany w warunkach szpitalnych, w znieczuleniu ogólnym lub zewnątrzoponowym. W tym drugim przypadku pacjent jest cały czas przytomny.

Jak wygląda zabieg endoprotezoplastyki stawu? Pacjent układany jest na stole operacyjnym tak, by chirurg miał dostęp do operowanego stawu. Pole operacyjne musi zostać zdezynfekowane (przed operacją może wymagać golenia). Po podaniu znieczulenia anestezjolog stale monitoruje tętno, ciśnienie, oddech i poziom tlenu we krwi podczas operacji.

Chirurg usuwa uszkodzony staw z ciała pacjenta i zastępuje go odpowiednio dobraną endoprotezą. Nacięcie zamyka szwami lub miniaturowymi klamrami chirurgicznymi. Na koniec zakłada sterylny bandaż lub opatrunek.                      

Po zabiegu pacjenta zabiera się na salę pooperacyjną na obserwację. Gdy ciśnienie krwi, tętno i oddech stabilizują się, zostaje on przeniesiony na salę szpitalną. Endoprotezoplastyka zwykle wymaga kilkudniowego pobytu w szpitalu. Po operacji z pacjentem spotyka się fizjoterapeuta, aby zaplanować rehabilitację.

Po powrocie do domu, przed usunięciem szwów, należy dbać o to, by opatrunek był czysty i suchy. Lekarz w momencie wypisu wyznacza wizyty kontrolne w trakcie których zmienia sie opatrunek i kontroluje gojenie.  W przypadku gdy wykonywana była endoplastyka biodra lub kolana, warto wyposażyć dom w ułatwienia dla niepełnosprawnych.            

Czy po endoprotezie kolana lub biodra można od razu chodzić? Po przeprowadzeniu operacji endoprotezy pacjenci zazwyczaj zaczynają ćwiczenia fizyczne w ciągu kilku godzin od zabiegu. Chociaż możliwość chodzenia od razu po operacji zależy od indywidualnych okoliczności i zaleceń lekarza, większość pacjentów potrzebuje wsparcia fizycznego, takiego jak chodzik lub kule, aby poruszać się bezpiecznie w początkowym okresie rekonwalescencji.

Całkowity powrót do normalnej aktywności fizycznej po endoprotezie może zająć kilka miesięcy. Ważne, aby pacjent przestrzegał zaleceń lekarza i fizjoterapeuty, żeby wzmocnić mięśnie wokół kolana i przywrócić pełną funkcjonalność stawu. Rehabilitacja po wszczepieniu endoprotezy jest niezbędna.

Ile lat wytrzymuje endoproteza? Endoprotezy dzieli się na całkowite i jednoprzedziałowe. Ich trwałość zależy od wykorzystanego materiału, ale na ogół jest to kilkanaście lat.

Jak się przygotować do zabiegu endoprotezoplastyki stawów?

Zalecenia dotyczące przygotowania fizycznego będą zależały od indywidualnych okoliczności i zaleceń lekarza. Może być konieczne dostosowanie diety, zaprzestanie przyjmowania niektórych leków lub rozpoczęcie specjalnych ćwiczeń przedoperacyjnych.

Przygotuj swoje otoczenie domowe, by po operacji było bezpieczne i wygodne dla ciebie. Czasami bywa konieczne umieszczenie przedmiotów codziennego użytku na właściwym poziomie, który nie wymaga schylania się ani sięgania.