Co to jest świnka? Objawy i leczenie nagminnego zapalenia przyusznic
Udostępnij na:
Świnka to zwyczajowa nazwa dla nagminnego zapalenia przyusznic. Choroba ta charakteryzuje się bolesnym powiększeniem ślinianek przyusznych. Najczęściej obserwowana jest świnka u dzieci. Przypadki u dorosłych są rzadsze, ale mają z reguły cięższy przebieg.
Spis treści
Świnka to choroba wieku szkolnego i wczesnoszkolnego, która szerzy się drogą kropelkową. Dzięki skutecznej szczepionce zachorowalność została znacznie ograniczona. Sprawdź, ile trwa świnka i jakie objawy towarzyszą tej chorobie. Dowiedz się, na czym polega jej leczenie.
Co to jest świnka?
Świnka, czyli nagminne zapalenie przyusznic, to choroba zakaźna wywołana przez wirus należący do rodziny Paramyxoviridae. Wykazuje on wysoką zakaźność. Najwięcej przypadków zachorowań dotyczy dzieci w wieku szkolnym. Świnka u dorosłych należy do rzadkości, gdyż przeważająca większość miała do czynienia z tą chorobą w okresie dzieciństwa. Mimo że przechorowanie świnki nie zapewnia 100% odporności przed kolejnym zakażeniem, przypadki ponownego zachorowania są sporadyczne.
Ile trwa świnka i jak dochodzi do zakażenia?
Do zakażenia wirusem świnki dochodzi przeważnie porą zimową. Patogen ten szerzy się drogą kropelkową w sposób bezpośredni podczas mówienia, kichania lub kasłania osoby chorej bądź drogą pośrednią, kiedy cząstki wydychanego patogenu osadzają się na powierzchniach i są przenoszone do organizmu z zabrudzonych dłoni. Możliwe jest również szerzenie się wirusa świnki przez ślinę chorego obecną na pożywieniu. Człowiek to jedyny nosiciel wirusa. Okres wylęgania się choroby to ok. 2–3 tygodni. Zdolność do zakażenia pojawia się 2–4 dni przed wystąpieniem objawów i utrzymuje się do 7–9 dni po ich ustąpieniu. Same objawy choroby trwają zwykle nie dłużej niż 7 dni. Przechorowanie świnki zapewnia odporność na całe życie.
Jak wygląda świnka?
Najczęstszymi objawami w przebiegu nagminnego zapalenia przyusznic są:
- obrzęk ślinianek przyusznych – powoduje ból podczas gryzienia i otwierania ust, znajdująca się nad śliniakami skóra jest napięta, blada, lekko błyszcząca, a obrzęk początkowo jednostronny, po 1–3 dniach staje się obustronny;
- złe samopoczucie;
- zaczerwienienie i obrzęk ujść przewodów ślinowych w jamie ustnej;
- bóle ucha;
- bóle mięśni;
- bóle głowy;
- podwyższona temperatura ciała (38–39,5°C), która utrzymuje się przez 3–4 dni.
Niekiedy w przebiegu choroby dochodzi do rozwoju aseptycznego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych o łagodnym przebiegu. Towarzyszą mu przeważnie takie objawy jak: wysoka gorączka, nudności, wymioty, ból głowy, ból mięśni, sztywność karku i światłowstręt. W części przypadków świnka ma przebieg bezobjawowy, a jedynym potwierdzeniem choroby jest stwierdzenie przeciwciał we krwi. Objawy świnki u dorosłych są takie same jak u dzieci, jednak choroba ma z reguły cięższy przebieg i obarczona jest większym ryzykiem powikłań.
Do jakiego lekarza się zgłosić?
Jeśli występują objawy świnki, należy w pierwszej kolejności zgłosić się lekarza pierwszego kontaktu – internisty lub lekarza rodzinnego, a w przypadku dziecka – do pediatry.
Rozpoznanie choroby
Rozpoznanie świnki stawiane jest na podstawie badania podmiotowego (wywiadu) i badania przedmiotowego (występowania objawów klinicznych). W przypadku osób zaszczepionych wykonywane są badania serologiczne polegające na wykryciu specyficznych przeciwciał IgG i IgM. Aby wykluczyć ewentualne bakteryjne podłoże choroby, zleca się badania laboratoryjne (morfologia, elektrolity, OB, CRP). Dodatkowa diagnostyka wykonywana jest wyłącznie w przypadku chorych, którzy wymagają hospitalizacji z powodu znacznego nasilenia objawów, bądź wystąpienia powikłań.
Na czym polega leczenie świnki?
W śwince prowadzone jest leczenie objawowe. Polega ono na podawaniu środków przeciwbólowych, przeciwzapalnych i przeciwgorączkowych. Na obolałe okolice szyi ulgę może przynieść rozgrzewanie. Warto nosić miękki szalik, stosować ciepłe okłady lub aplikować maść o właściwościach rozgrzewających. Choremu należy zapewnić wypoczynek. Bardzo ważna jest izolacja pacjenta w celu ograniczenia szerzenia się zakażenia. Podczas nagminnego zapalenia przyusznic powinno przejść się na dietę lekkostrawną. Posiłki muszą być nie za gorące ani za zimne oraz mieć konsystencję półpłynną lub płynną.
Powikłania świnki
Infekcja wirusem świnki zazwyczaj ustępuje bez powikłań. Jednak w niektórych przypadkach może powodować zapalenia jąder lub jajników (co może prowadzić do zaburzeń płodności), zapalenia trzustki, zapalenia rdzenia, ataksji, porażenia nerwów czaszkowych, a nawet głuchoty.
Profilaktyka świnki
Kluczowym elementem profilaktyki świnki są szczepienia ochronne. Dzięki nim znacznie spadła zachorowalność na nagminne zapalenie przyusznic, a jeśli już do niego dochodzi, to choroba ma lżejszy przebieg i obciążona jest mniejszym ryzykiem powikłań.
Szczepienie na świnkę należy do szczepień finansowanych z budżetu Narodowego Funduszu Zdrowia. Stosowana jest szczepionka żywa atenuowana (z wirusem niezdolnym do wywołania choroby), skojarzona jednocześnie przeciwko odrze, różyczce i śwince. Preparat podawany jest domięśniowo lub podskórnie. Schemat szczepienia jest następujący:
- w 2. roku życia (w 13–15. miesiącu życia) – dawka podstawowa;
- w 6. roku życia – dawka przypominająca.
Skuteczność pełnego szczepienia wynosi 98–99%. Szczepionka jest bezpieczna, a jej przyjęcie to znacznie bezpieczniejsze rozwiązanie niż zachorowanie na świnkę. Czasami po podaniu szczepionki mogą wystąpić odczyny miejscowe, takie jak obrzęk, ból w miejscu wkłucia, zaczerwienie. Dodatkowo może pojawić się powiększenie węzłów chłonnych i podwyższona temperatura. Objawy ustępują samoistnie.
Udostępnij na:
Zobacz także
Co oznaczają plamy wątrobowe? Kiedy udać się do lekarza?
Skóra pełni funkcje ochronne, a oprócz tego stanowi ważne źródło informacji na temat stanu zdrowia. Źródłem niepokoju bywają plamy pigmentacyjne, zwane potocznie plamami wątrobowymi. Choć sama nazwa może sugerować powiązanie z chorobami wątroby, w rzeczywistości nie ma z nimi nic wspólnego. Sprawdź, jakie są przyczyny takich zmian, jak je rozpoznać i poznaj sposoby zmniejszenia ryzyka ich powstania..
Czym może być spowodowane drętwienie nóg i jakie są opcje leczenia?
Uczucie drętwienia nóg jest dość powszechnym doświadczeniem, które może wynikać z różnych przyczyn – od tych prostych, jak długie siedzenie w jednej pozycji, po poważne, np. schorzenia neurologiczne lub dotyczące układu krążenia. Choć w wielu przypadkach jest to objaw przejściowy, powtarzające się lub długotrwałe drętwienie nóg może świadczyć o poważniejszych problemach zdrowotnych. Sprawdź, jakie są możliwe przyczyny drętwienia nóg, na czym polegają diagnostyka i leczenie.
Bezpieczeństwo na wakacjach – jak chronić się przed słońcem, owadami i bezpiecznie spędzać czas nad wodą?
Lato to czas wytchnienia, przygód i relaksu. Aby jednak w pełni cieszyć się wakacyjnym odpoczynkiem, kluczowe jest zadbanie o nasze bezpieczeństwo i zdrowie. Ważne są zarówno odpowiednie przygotowania do wyjazdu, jak i bezpieczne zachowania w trakcie trwania urlopu: ostrożność nad wodą (szczególnie w przypadku dzieci i młodzieży), ochrona przed owadami i słońcem oraz odpowiednie nawodnienie. Sprawdź, jak powinny wyglądać bezpieczne wakacje.
