Szczepienie przeciwko WZW B

Aby wykonać szczepienie niezbędne jest uzyskanie kwalifikacji do szczepienia.
Koszt szczepionki nie obejmuje kwalifikacji do szczepienia.

Czym jest WZW typu B?

Pod skrótem WZW typu B kryje się wirusowe zapalenie wątroby typu B. Choroba ta wywoływana jest przez wirusa HBV, który szerzy się drogą krwiopochodną (najczęstsza), płciową i okołoporodową. Do czynników ryzyka zakażenia WZW B należą m.in. transfuzje krwi i transplantacje narządów, inwazyjne badania diagnostyczne, kontakt seksualny z wieloma osobami, wykonywanie zawodu narażonego na kontakt z krwią i płynami ustrojowymi, kontakty ze skażonymi, niejałowymi narzędziami chirurgicznymi lub igłami, wykonywanie tatuaży i inne zabiegi kosmetyczne naruszające ciągłość tkanek, a także przyjmowanie narkotyków dożylnych.

Okres wylęgania WZW B wynosi od 6 tygodni do 6 miesięcy. Po tym czasie ma miejsce faza ostra choroby, która z reguły przebiega bezobjawowo lub skąpoobjawowo. W związku z tym tylko niewielka grupa zakażonych HBV jest świadoma tego faktu. U pozostałych chorych zaobserwować można następujące objawy: utrata apetytu, nudności, wymioty, ciemne zabarwienie moczu, bóle mięśni, gorączka, żółtaczka, której towarzyszy uporczywe swędzenie skóry. W 90–95% przypadków zakażenie kończy się samoistnym wyleczeniem. U pozostałych chorych WZW B przechodzi w fazę przewlekłą, która wiąże się ryzykiem niewydolności wątroby.

Powikłania WZW B

WZW B to niebezpieczna choroba, która bez odpowiedniego leczenia wiąże się z ryzykiem szeregu powikłań. Długotrwale utrzymujący się stan zapalny może doprowadzić do m.in.: zapalenia stawów, guzkowego zapalenia tętnic, małopłytkowości. W ostateczności WZW B prowadzi do marskości wątroby, czyli postępującego włóknienia miąższu wątrobowego i zaburzenia struktury narządu, a tym samym jego funkcjonowania.

Przewlekłe WZW B powiązano również z błoniastym kłębuszkowym zapaleniem nerek. Zakażenie WZW B wymieniane jest jako jeden z głównych czynników ryzyka raka wątrobowokomórkowego. Każdego roku diagnozuje się ok. 2000 nowych przypadków tej choroby.

Proces szczepienia przeciwko WZW B

Szczepienie jest najlepszym sposobem zapobiegania zachorowaniom na WZW B. Podanie szczepionki pobudza produkcję swoistych przeciwciał, które chronią przed zakażeniem HBV. Szczepionka zapewnia długotrwałą odporność komórkową.

Jak długo jest ważne szczepienie przeciw WZW B? Wykonane zgodnie z harmonogramem zapewnia długotrwałą – bo ponad 20-letnią – ochronę przed wirusowym zapaleniem wątroby typu B. Szczepienie nie tylko zwiększa odporność jednostkową, lecz także wiąże się z ograniczeniem rozprzestrzeniania się wirusa wśród osób szczególnie narażonych na zakażenie, w tym m.in. osób homoseksualnych, pracowników służby zdrowia, pacjentów zmagających się z chorobami przewlekłymi lub o obniżonej odporności. Specjaliści zwracają uwagę, że szczepienie przeciwko WZW B zmniejsza też ryzyko zachorowania na WZW D (ostre wirusowe zapalenie wątroby) i chroni przed pierwotnym rakiem wątroby.

Dla kogo jest szczepienie przeciwko WZW B? Zalecenia

Szczepienia WZW B znajdują się w Programie Szczepień Ochronnych w grupie szczepień obowiązkowych, czyli finansowanych z budżetu Ministra Zdrowia. Podawane są wszystkim nowo narodzonym dzieciom. Obowiązkiem szczepienia przeciwko WZW B objęte są również osoby z grup ryzyka, które nie były wcześniej zaszczepione, czyli:

• wykonujące zawód medyczny;
• uczniowie szkół medycznych lub innych szkół prowadzących kształcenie na kierunkach medycznych;
• studenci uczelni medycznych lub innych uczelni, w których prowadzone jest kształcenie na kierunkach medycznych;
• zakażone WZW typu C;
• mające styczność z zakażonymi wirusem WZW typu B;
• dializowane i w fazie zaawansowanej choroby nerek z filtracją kłębuszkową poniżej 30 ml/min.

WZW B jest zalecane, czyli niefinansowane z budżetu Ministra Zdrowia, dla osób:

• przygotowywanych do zabiegów operacyjnych;
• chorych na nowotwory układu krwiotwórczego;
• które z uwagi na tryb życia lub wykonywane zajęcia narażone są na zakażenia w związku z uszkodzeniem ciągłości tkanek bądź poprzez kontakt seksualny;
• zmagających się z chorobami przebiegającymi z niedoborami odporności i cukrzycą;
• dorosłych, zwłaszcza w wieku starszym.

Przeczytaj również: Szczepienia dla podróżnych

Schemat szczepienia przeciwko WZW B

Podanie szczepionki przeciwko WZW B powinno być poprzedzone badaniem kwalifikacyjnym, przeprowadzonym przez lekarza. Zgodnie z obowiązującym Programem Szczepień Ochronnych podstawowy schemat szczepienia WZW B przedstawia się następująco:

• pierwsza dawka podawana jest w ciągu 24 godzin po urodzeniu, jej główny cel stanowi ochrona dziecka przed zakażeniem od matki;
• druga dawka – podawana jest w 2. miesiącu życia, jeśli zachodzi taka możliwość, to jednocześnie z pierwszą dawką szczepionki DTP, czyli skojarzonej szczepionki na błonicę, tężec i krztusiec;
• trzecia dawka – podawana jest w 7. miesiącu życia (po 6 miesiącach od pierwszej dawki).

W szczególnych sytuacjach schemat szczepienia WZW wygląda inaczej. Dla przykładu, u dzieci z masą urodzeniową wynoszącą mniej niż 2 kg stosuje się 4-dawkowy cykl szczepienia: 0-1-2-12 miesięcy, a przed planowanym zabiegiem chirurgicznym stosuje się schemat przyspieszony: 0-7-21 dzień i dawka uzupełniająca po 12 miesiącach bądź 0-1-2 miesiące i dawka uzupełniająca po 12 miesiącach.

Od 2003 roku zrezygnowano z podawania szczepionym osobom zdrowym przypominającej dawki szczepionki. Po szczepieniu przeciw WZW B nie zaleca się badania stężenia przeciwciał anty-HBs. Badanie to jest jednak uzasadnione w przypadku osób, które źle odpowiedziały na szczepienia, o obniżonej odporności, diabetyków czy zatrudnionych w placówkach ochrony zdrowia. Powszechnie przyjęto, że minimalny ochronny poziom przeciwciał anty-HBs wynosi 10 mIU/ml. Badanie na przeciwciała HBs wykonywane jest z surowicy krwi.