Szczepienia przeciwko HPV

Szczepionka przeciw HPV w ostatnich latach zyskuje na popularności. Jest to spowodowane coraz większą świadomością schorzeń związanych z infekcją wirusem oraz wzrostem zachorowań na HPV. Dla kogo jest szczepionka HPV, kiedy się szczepić i czy warto?

Wirus HPV – co to takiego?

Wirus brodawczaka ludzkiego, inaczej nazywany wirusem HPV, to jeden z papillomawirusów. Obecnie mówi się już o ponad 200 typach patogenu, które są w stanie zaatakować komórki ludzkiego naskórka i nabłonka płaskiego. Co gorsza – część z nich może prowadzić nie tylko do problemów typowo estetycznych, ale także tych znacznie groźniejszych dla zdrowia człowieka.

I to właśnie nowotwory, które rozwijają się w związku z infekcją wirusa brodawczaka, są głównym czynnikiem przemawiającym za szczepieniem HPV. Zakażenie wirusem może prowadzić do raka szyjki macicy (w piśmiennictwie można znaleźć informacje, że jest to ponad 99% wszystkich zachorowań), ale wywołuje również nowotwory pochwy, odbytu, sromu, jak i języka, gardła czy prącia.

Na wirusa HPV nie wynaleziono dotąd skutecznego leku, a szczepionka jest najlepszą profilaktyką zachorowań.

Powikłania zakażenia wirusem HPV

Za najczęstsze objawy wirusa brodawczaka ludzkiego uważa się kurzajki. Można je zauważyć zwykle na dłoniach oraz stopach osoby zakażonej. Są to na ogół niewielkie guzki lub zgrubienia przypominające odciski. W przeciwieństwie do odcisków mają one jednak pośrodku niewielki, czarny punkt, pojedynczy lub kilka drobnych. Zwykle są to bezbolesne zmiany.

Mówiąc o wirusie HPV, nie można zapomnieć o jego zdecydowanie gorszych odmianach, odpowiedzialnych za rozwój zmian nowotworowych. Początkowo infekcja może przebiegać całkowicie bezobjawowo, dlatego też lekarze niezmiennie apelują o wykonywanie profilaktycznych badań także pod tym kątem. W przypadku kobiet szczególnie ważne są badania cytologiczne. Do niezwłocznej wizyty pań u lekarza powinny skłonić nieprawidłowe krwawienia, bóle w obrębie miednicy oraz upławy. Zgłoszenie się do specjalisty i postawienie odpowiedniej diagnozy jest szansą nie tylko na zaprzestanie rozpowszechniania się choroby, ale również na jej leczenie.

Bardzo ważny jest fakt, że szczepionki przeciwko HPV wchodzą w skład wielu programów profilaktycznych, oferowanych również przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

HPV – kiedy szczepić i kogo?

Brodawczak ludzki jest jednym z tych wirusów, przeciwko którym można się zaszczepić.

Ponieważ do zakażenia HPV często dochodzi już podczas pierwszych kontaktów intymnych, przyjęcie szczepionki na brodawczaka zalecane jest jeszcze przed rozpoczęciem aktywności seksualnej. Szczepienie na HPV nie jest obowiązkowe ani objęte kalendarzem szczepień, ale szczególnie zaleca się podanie szczepionki HPV dla dziewczynek powyżej 9. roku życia, ponieważ to właśnie one w późniejszych latach narażone są na raka szyjki macicy wywołanego wirusem HPV. 

Szczepienie HPV dla chłopców nie jest być może tak popularne, jednak warto się nad nim zastanowić w kontekście możliwego nowotworu odbytu czy prącia, które może być efektem zakażenia wirusem HPV, ale także ze względu na zdrowie przyszłej partnerki i ograniczenie rozprzestrzeniania się wirusa.

Rutynowe wykonywanie szczepień HPV dla dzieci zaleca się dziewczętom i chłopcom w wieku 9–14 lat. Optymalnym czasem szczepienia jest 11–12. rok życia. Dzieci otrzymują szczepienie w schemacie dwudawkowym, w odstępie minimum 6 miesięcy między poszczególnymi dawkami. Szczepione mogą być także osoby powyżej 15 lat, które powinny otrzymać szczepionkę w schemacie trzydawkowym, zgodnie z charakterystyką produktu leczniczego stosowanej szczepionki.

Szczepienia HPV dla dorosłych można wykonać w każdym momencie życia po wcześniejszym uzyskaniu kwalifikacji do szczepienia. Aby się zaszczepić, warto najpierw wykonać test na HPV, choć nie jest to bezwzględnie konieczne.

Szczepionki HPV – rodzaje

Obecnie dostępne są trzy rodzaje szczepionek przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego:

• dwuwalentne chroniące przed typami HPV 16 i 18,
• czterowalentne chroniące przed typami HPV 6, 11, 16 i 18,
• dziewięciowalentne zapobiegające zakażeniom typami HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 i 58.

Co istotne – wszystkie te rodzaje chronią pacjenta przed najbardziej niebezpiecznymi typami wirusa HPV, czyli onkogennymi o oznaczeniu HPV-16 oraz HPV-18. Preparaty są podawane według ściśle określonego schematu.

Schemat szczepienia przeciwko wirusowi HPV

Szczepionkę przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego podaje się domięśniowo. Nie trzeba się wyjątkowo przygotowywać do zabiegu, warto natomiast mieć luźne ubranie, tak aby łatwo podciągnąć rękaw. Preparat przyjmuje się w 2 (gdy szczepienie jest poniżej 15. roku życia) lub 3 dawkach (powyżej 15. roku życia). Między pierwszymi dwiema powinno być 8 tygodni przerwy, a przed trzecią – około 6 miesięcy. Cała procedura powinna zakończyć się w ciągu roku.

Samo podanie szczepionki trwa kilka sekund i bezpośrednio po iniekcji można wrócić do swoich obowiązków. Zabieg jest w pełni bezpieczny, jednak ukłucie może powodować ból i dyskomfort, a w okolicy podania szczepionki może pojawić się rumień lub obrzęk (czasem tkliwy), który powinien ustąpić samoistnie po maksymalnie 48 godzinach.

Chcesz zminimalizować ryzyko chorób nowotworowych i zadbać o zdrowie szyjki macicy? Możesz zdecydować się na pakiet diagnostyczny obejmujący cytologię z badaniem HPV.

Kwalifikacja do szczepienia przeciw HPV

Proces kwalifikacyjny do szczepienia na HPV obejmuje:

• badanie podmiotowe pacjenta na podstawie dokładnego wywiadu lekarskiego,
• badanie przedmiotowe, które ma na celu wykluczenie infekcji,
• poinformowanie pacjenta o przebiegu procedury szczepienia i mogących wystąpić odczynach poszczepiennych (tzw. NOP).

Szczepionka HPV – przeciwwskazania

Szczepieniu nie mogą być poddane osoby w ostrych fazach chorób, których przebieg jest ciężki lub umiarkowany. Mowa tutaj zarówno o chorobach przewlekłych, jak i o wszelkich infekcjach. W takich przypadkach należy szczepienie odłożyć do czasu całkowitego wyleczenia (choroby infekcyjne) lub do momentu, w którym minie faza zaostrzenia objawów choroby przewlekłej i wyrównania stanu pacjenta.

Trwałym przeciwwskazaniem do szczepienia jest reakcja anafilaktyczna, która wystąpiła po poprzedniej dawce szczepionki. Osoby uczulone na którykolwiek składnik szczepionki HPV nie mogą zostać poddane immunizacji i muszą wdrożyć inne formy profilaktyki przeciwko zakażeniu wirusem brodawczaka ludzkiego (higiena seksualna).

Przeciwwskazaniem do podania szczepionki na HPV są też ciąża i karmienie piersią. Brak jest wystarczających doniesień na temat wpływu szczepionki na ciężarne i płód. Z kolei jeśli chodzi o karmienie piersią, to szczepionka przeciw HPV może być stosowana, jednakże tylko w sytuacji, gdy potencjalne korzyści z tym związane są większe od potencjalnego ryzyka. Warto pamiętać, że preparaty przeciwko wirusowi HPV nie powinny być podawane dziewczynkom poniżej 9. roku życia.

Szczepionka HPV a powikłania

Lekarze specjaliści zapewniają, że preparaty przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego są bezpieczne i dobrze tolerowane przez pacjentów. Do rzadko występujących działań niepożądanych zalicza się: ból w miejscu wkłucia, świąd, niewielki obrzęk, ból głowy i mięśni oraz ogólne zmęczenie.

Ile kosztuje szczepienie na HPV?

W ramach rządowego programu profilaktyki zmian przednowotworowych i nowotworów związanych z zakażeniem onkogennymi typami wirusa HPV możliwa jest pełna refundacja jedną z dostępnych szczepionek na brodawczaka ludzkiego (preparat pod nazwą Cervarix).

Szczepienie to jest dostępne bezpłatnie dla dzieci od ukończenia 9. roku życia (refundowane jest zarówno szczepienie dla dziewczynek, jak i dla chłopców).

Szczepienie HPV dostępne jest również odpłatnie. Warto podkreślić, że szczepionka obejmująca swoim zakresem największą liczbę typów wirusa nie jest obecnie refundowana. Cena szczepionki HPV jest zależna od konkretnej placówki medycznej. W gabinetach LUX MED na całościową cenę szczepienia składa się koszt szczepionki, a także wizyty kwalifikującej do szczepienia. Skontaktuj się z naszą infolinią, a nasi konsultanci odpowiedzą na wszystkie pytania dotyczące szczepienia przeciw HPV.