Szczepienie przeciwko Hib

Czym jest Haemophilus influenzae typu B?

Haemophilus influenzae typu B (HiB) to Gram-ujemna bakteria, która szerzy się drogą kropelkową. Wrotami zakażenia i pierwotnym miejscem namnażania się jej jest jama nosowo-gardłowa. Patogen ten wywołuje ciężkie zakażenia, zwłaszcza u małych dzieci i osób z niedoborem odporności. U starszych dzieci i dorosłych zakażenie przebiega zazwyczaj bezobjawowo.

Zakażenie HiB prowadzi głównie do rozwoju chorób  układu oddechowego i zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Źródłem zakażenia może być osoba chora lub nosiciel. Czynnikami predysponującymi do zakażenia HiB są:

• wiek dziecięcy;
• posiadanie rodzeństwa w podobnym wieku;
• przebywanie w zatłoczonych miejscach, takich jak przedszkole, żłobek;
• niedobory odporności;
• wirusowe zakażenie dróg oddechowych;
• asplenia lub hiposplenia (np. w przebiegu niedokrwistości sierpowatokrwinkowej, nieswoistych zapalnych chorobach jelit, reumatoidalnego zapalenia stawów, celiakii);
• zakażenie HIV;
• stan po przeszczepieniu komórek macierzystych szpiku;
• chemioterapia lub radioterapia z powodu choroby nowotworowej.

Powikłania choroby

Zakażenie HiB oznacza szereg konsekwencji dla organizmu. Wiąże się z ryzykiem:

• zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, po którym często występują powikłania, takie jak głuchota, padaczka, zaburzenia chodu, obniżenie sprawności intelektualnej;
• zapalenia ucha środkowego;
• zapalenia zatok;
• zapalenia nagłośni (powoduje zwężenie dróg oddechowych powyżej strun głosowych);
• zapalenia tkanki podskórnej;
• przewlekłego zapalenia oskrzeli;
• zapalenia płuc;
• zapalenia stawów;
• zapalenia szpiku kostnego;
• pojawienia się ropowicy tkanki podskórnej (rzadko);
• pojawienia się sepsy, która jest stanem zagrożenia życia.

Proces szczepienia przeciwko HiB

Szczepienie przeciwko HiB to najskuteczniejszy sposób na uniknięcie zakażenia. W sposób szczególny należy zadbać, aby zostały mu poddane małe dzieci, ponieważ około połowa zakażeń na HiB dotyczy niemowląt między 6. a 12. miesiącem życia. Organizm dzieci w tym wieku nie wykształcił jeszcze zdolności do samodzielnego wytwarzania przeciwciał anty-HiB, czyli skierowanych wobec bakterii Haemophilus influenzae typu B. Jednocześnie traci przeciwciała ochronne, które nabył od matki podczas życia płodowego – otrzymane tą drogą przeciwciała znacznie redukują ryzyko zakażenia HiB do 3. miesiąca życia. Dopiero około 5. roku życia w organizmie pojawia się ochronny poziom przeciwciał anty-HiB i powyżej tego wieku obserwuje się spadek zapadalności na zakażenia HiB. W związku z tym dzieci do 5. roku życia powinny być zabezpieczone drogą szczepień.

Przed 2007 rokiem, kiedy wprowadzono obowiązkowe szczepienie HiB, zakażenia tą bakterią odpowiadały za ¼ bakteryjnych zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych, a najwięcej zachorowań odnotowano w grupie dzieci między 6. a 24. miesiącem życia. Wprowadzenie do Programu Szczepień Ochronnych szczepień HiB doprowadziło do znacznego spadku i prawie całkowitej eliminacji zachorowań.

W 2020 roku w Polsce odnotowano 60 przypadków inwazyjnej choroby wywołanej przez HiB (zapadalność wynosiła 0,16 na 100000). Pełny cykl szczepienia chroni 95–100% dzieci przed ciężkim zakażeniem HiB. Chronią one również przed tzw. kolonizacją, a więc przed przenoszeniem bakterii przez zdrowe dzieci i narażaniem innych. Co więcej, szczepionki przeciw HiB są bezpieczne – nie odnotowano po niej poważnych niepożądanych odczynów poszczepiennych.

Dowiedz się więcej na temat szczepień dla niemowląt i dzieci.

Dla kogo jest szczepienie przeciwko HiB? Zalecenia

Szczepienie HiB wykonuje się u wszystkich niemowląt i dzieci do momentu ukończenia 5. roku życia, a także starszych z grupy ryzyka ciężkich zakażeń bakteryjnych.

Szczepionka przeciwko HiB znajduje się wśród obowiązkowych szczepień ochronnych, czyli finansowanych z budżetu Ministerstwa Zdrowia. Przeznaczona jest dla:

• dzieci od 2. miesiąca życia w czterodawkowym schemacie szczepienia podstawowego;
• dzieci od 6. do 12. miesiąca życia w trzydawkowym schemacie szczepienia;
• nieszczepionych dzieci do 2. roku życia.

Szczepionka przeciwko zakażeniom HiB jest również szczepieniem zalecanym, czyli finansowanym nie z budżetu Ministerstwa Zdrowia, tylko prywatnie przez pacjenta. Zaleca się je w przypadku:

• dzieci do ukończenia 5. roku życia nieszczepionych w ramach szczepień obowiązkowych;
• osób z zaburzeniami odporności lub chorych po usunięciu śledziony.

Schemat szczepienia przeciwko HiB

Schemat szczepienia przeciwko HiB nieco się różni w zależności od momentu podania pierwszej szczepionki.

W przypadku rozpoczęcia szczepienia HiB u dziecka w wieku 2 miesięcy cykl szczepienia przedstawia się następująco:

• pierwsza dawka – w 7–8. tygodniu życia;
• druga dawka – w 3–4. miesiącu życia;
• trzecia dawka – w 5–6. miesiącu życia;
• dawka szczepienia uzupełniającego – w 16–18. miesiącu życia.

W przypadku rozpoczęcia szczepienia HiB w wieku 6–12. miesięcy cykl szczepienia przedstawia się następująco:

• pierwsze dwie dawki szczepienia podstawowego należy podać w odstępie 6–8. tygodni;
• trzecią dawkę szczepienia podstawowego aplikuje się rok po podaniu drugiej dawki (przeważnie w 16–18. miesiącu życia).

Dzieciom szczepionym po ukończeniu 1. roku życia należy podać jedną dawkę szczepionki.

Szczepionkę przeciwko HiB podaje się domięśniowo w udo lub ramię. Może być podawana jednocześnie z innymi szczepionkami – w jednym wstrzyknięciu w postaci szczepionki skojarzonej lub w osobne miejsca ciała w postaci szczepionki pojedynczej.