Szczepienia przeciw krztuścowi

Czym jest krztusiec?

Krztusiec to zakaźna choroba układu oddechowego, wywołana przez bakterie Bordetella pertussis. Dotyczy głównie maluchów w wieku poniżej 6 miesięcy, które nie są jeszcze w pełni chronione przez szczepienia przeciw krztuścowi, oraz dzieci w wieku od 11 do 18 lat, których odporność poszczepienna zaczęła zanikać.

Krztusiec jest chorobą bardzo zaraźliwą – ryzyko zachorowania osoby wrażliwej po kontakcie z chorym przekracza 80%. Zakażenie przenosi się drogą kropelkową podczas kaszlu i kichania, a także, w mniejszym stopniu, poprzez kontakt bezpośredni. Nasilenie objawów krztuśca zależy od wieku chorego i stanu uodpornienia.

Najgroźniejszy jest dla noworodków i niemowląt, jednak zachorować można w każdym wieku, a chorobę przechodzić kilka razy w życiu. Początkowo choroba przypomina przeziębienie z suchym kaszlem, katarem, ze stanem podgorączkowym. Następnie pojawia się najbardziej typowy objaw krztuśca, czyli silny napadowy przewlekły kaszel, któremu zwykle towarzyszą duszność i świst wdechowy (określany jako pianie) lub wymioty.

Okres inkubacji (czas między zakażeniem a wystąpieniem objawów) krztuśca wynosi zwykle od 7 do 10 dni, ale może trwać nawet 21 dni. Osoby zakażone zarażają w najwcześniejszych stadiach choroby do około 2 tygodni po rozpoczęciu kaszlu. Antybiotykoterapia skraca okres zarażania do 5 dni od rozpoczęcia kuracji.

Krztusiec zwykle powoduje objawy przeziębienia, które trwają od 1 do 2 tygodni, a następnie do 3 miesięcy ciężkiego kaszlu. Ostatni etap to kolejne kilka tygodni rekonwalescencji ze stopniowym ustępowaniem objawów.

Przeczytaj również: Jak działają szczepionki i kiedy się zaszczepić?

Powikłania krztuśca

Choroba może powodować poważne, a czasem śmiertelne powikłania u niemowląt i małych dzieci, które ze względu na wiek nie przyjęły jeszcze szczepienia przeciw krztuścowi. Około jedna trzecia dzieci w wieku poniżej pierwszego roku, które zachorują na krztusiec, wymaga opieki w szpitalu. Im młodsze dziecko, tym bardziej prawdopodobne, że będzie wymagało leczenia w szpitalu. Aż 1% niemowląt zakażonych krztuścem umiera.

Statystyki kliniczne pozwalają przewidzieć występowanie powikłań. Możemy wywnioskować z nich, że spośród dzieci w wieku poniżej pierwszego roku życia leczonych w szpitalu z powodu krztuśca około:

• 68% będzie miało bezdech (zagrażające życiu przerwy w oddychaniu),
• 22% zachoruje na zapalenie płuc ,
• 2% będzie miało drgawki (gwałtowne, niekontrolowane drżenie),
• 0,6% będzie miało encefalopatię (uszkodzenie struktur mózgu).

Nastolatki i dorośli również mogą mieć powikłania spowodowane krztuścem, takie jak zapalenie płuc. Powikłania są zwykle mniej poważne w tej starszej grupie wiekowej, zwłaszcza u osób zaszczepionych przeciwko krztuścowi. Jeśli jednak są one poważne, mogą wymagać leczenia w szpitalu.

Dlaczego warto szczepić na krztusiec?

Krztusiec jest związany z ryzykiem wystąpienia groźnych powikłań, a skuteczną metodą ochrony przed chorobą jest szczepionka przeciw krztuścowi. Szczepionka chroni ludzi, zwłaszcza dzieci, przed zachorowaniem – program masowych szczepień spowodował, że choroba przestała być powszechna.

Ponieważ krztusiec zaczyna się od łagodnych objawów przypominających przeziębienie, wiele osób nie wie od razu, że ma infekcję. Bez szczepienia ludzie mogą łatwo przenosić krztusiec na inne osoby we wczesnych stadiach infekcji.

Czy szczepić się na krztusiec w ciąży?

Szczepienie przeciw krztuścowi w ciąży bardzo skutecznie chroni dziecko przed śmiertelnie groźną chorobą w pierwszych tygodniach życia. Najlepszy czas na szczepienie w celu ochrony dziecka przed krztuścem to okres od 16. do 32. tygodnia ciąży. Odporność, którą uzyskasz dzięki szczepionce, przejdzie na Twoje dziecko przez łożysko i zapewni mu bierną ochronę, dopóki nie osiągnie wieku wystarczającego do szczepienia przeciw krztuścowi (8 tygodni).

Jeśli z jakiegokolwiek powodu przegapisz szczepionkę, nadal możesz ją otrzymać, dopóki nie zaczniesz rodzić. Nie jest to jednak idealne rozwiązanie, ponieważ prawdopodobieństwo, że Twoje dziecko uzyska od Ciebie ochronę, jest mniejsze.

Komu zalecane jest szczepienie na krztusiec?

W Polsce szczepionka przeciw błonicy (tężcowi i krztuścowi) wchodzi w skład kalendarza szczepień obowiązkowych dla dzieci i nastolatków. W celu utrzymania odporności przeciw krztuścowi zalecane jest również szczepienie przypominające. W 19. roku życia podaje się pojedynczą dawkę przypominającą, aby utrzymać odporność.

Z uwagi na przesłanki epidemiologiczne szczepienie jest zalecane także: personelowi medycznemu, w szczególności mającemu kontakt z noworodkami i niemowlętami; osobom w podeszłym wieku, które ze względu na wykonywane zajęcia są narażone na zakażenie; kobietom w ciąży, między 16. a 32. tygodniem ciąży; osobom z otoczenia noworodków i niemowląt do 12. miesiąca życia.

Zobacz też: Co to jest kalendarz szczepień? Jakie szczepienia powinno się wykonać u dzieci?

Schemat szczepienia na krztusiec

• Dzieci: Szczepienie podstawowe: schemat szczepienia pierwotnego obejmuje trzy dawki podawane w ciągu pierwszych sześciu miesięcy życia i może być rozpoczęty w 2. miesiącu życia. W 2. roku życia podawana jest dawka uzupełniająca. Dawki przypominające: podawane w 6., 14. i 19. roku życia.
• Dorośli: Dawki przypominające: pojedyncza dawka podawana co 10 lat. Dawka podawana kobietom w ciąży, pomiędzy 16. a 32. tygodniem ciąży.

Gdzie kupić szczepionkę na krztusiec? Szczepionki są dostępne w aptekach, kupuje się je na receptę. Możesz również umówić się na szczepienie w Centrum Medycznym LUX MED – szczepionka przeciwko krztuścowi zostanie dla Ciebie przygotowana.

Ile kosztuje szczepionka przeciwko krztuścowi? Cena zależy od preparatu i wieku Pacjenta. Skontaktuj się z naszą infolinią – konsultanci odpowiedzą na wszystkie pytania dotyczące szczepienia przeciw krztuścowi.