Histerosalpingografia – badanie drożności jajowodów

Jakie są objawy niedrożności jajowodów?

Niedrożność jajowodów jest stanem, w którym obustronna lub jednostronna przeszkoda w jajowodach uniemożliwia przemieszczanie się komórek jajowych do jamy macicy, co może prowadzić do problemów z płodnością. Charakterystyczną cechą tego schorzenia jest często brak wyraźnych objawów klinicznych. To sprawia, że wiele kobiet nie jest świadomych problemu do momentu podjęcia próby zajścia w ciążę.

Jednym z najbardziej oczywistych sygnałów wskazujących na możliwość niedrożności jajowodów jest trudność w zapłodnieniu. Jajowody odgrywają kluczową rolę w tym procesie, m.in. umożliwiając spotkanie plemników z komórką jajową oraz transport zarodka do macicy.

Niektóre kobiety z niedrożnością jajowodów mogą doświadczać przewlekłego bólu w obszarze miednicy, co nierzadko jest związane ze stanem zapalnym lub endometriozą. W przypadku endometriozy pacjentki często zgłaszają również silne bóle menstruacyjne, dyspareunię (ból podczas stosunku seksualnego) oraz nieprawidłowe krwawienia.

Niedrożność jajowodów może – rzadziej, ale znacząco – przyczynić się do rozwoju ciąży ektopowej, czyli pozamacicznej. Symptomy ciąży ektopowej obejmują intensywny ból po jednej stronie miednicy, krwawienie z pochwy, a w skrajnych przypadkach omdlenie lub utrata przytomności. Stan ten wymaga natychmiastowej interwencji medycznej ze względu na zagrożenie życia.

Czym jest badanie HSG?

HSG, znane również jako histerosalpingografia to metoda diagnostyczna służąca do oceny drożności jajowodów oraz stanu jamy macicy. Badanie to wykonuje się z zastosowaniem specjalnego środka kontrastowego przy użyciu aparatury rentgenowskiej. Na wstępie określa się stopień czystości pochwy, następnie w warunkach sali zabiegowej zakładany jest specjalny cewnik do macicy, podawany jest kontrast i pod kontrolą promieni rentgenowskich ocenia się wypływ przez jajowody. Badanie jest krótkie, a diagnoza stawiana natychmiast.

Wskazania do badania HSG

Badanie HSG jest zalecane w przypadku:

• podejrzenia obecności patologicznych zmian w jamie macicy, polipów błony śluzowej trzonu macicy, mięśniaków w jamie macicy,
• nieprawidłowej budowy macicy;
• problemów z zajściem w ciążę – HSG pomaga w ustaleniu, czy przyczyną jest niedrożność jajowodów;
• niepłodności o nieznanej przyczynie, gdy inne badania nie wykazały konkretnego powodu trudności z zajściem w ciążę;
• powtarzających się poronień;
• przygotowania do zabiegów wspomaganego rozrodu, takich jak in vitro (IVF);
• wcześniejszych operacji macicy – badanie może być użyte do oceny skuteczności zabiegu, procesu gojenia.

Zobacz również: Niepłodność – przyczyny i sposoby leczenia.

Przeciwwskazania do badania HSG

Istnieją również sytuacje, w których badanie HSG nie powinno być przeprowadzane. To np.:

• ciąża – badanie nie jest wykonywane ze względu na ryzyko uszkodzenia płodu;
• zakażenie narządów płciowych lub miednicy – w przypadku aktywnych infekcji badanie powinno zostać odroczone do czasu wyleczenia;
• niedawno przebyta operacja w obrębie miednicy lub narządów płciowych;
• krwawienie z dróg rodnych – należy najpierw ustalić jego przyczynę;
• uczulenie na środek kontrastowy (cieniujący).

Czy badanie drożności jajowodów boli?

Zarówno w trakcie badania, jak i po jego wykonaniu niektóre kobiety mogą doświadczać bólu o różnym stopniu nasilenia, który zwykle szybko ustępuje. Występuje również krótkotrwałe plamienie. Wszelkie obawy związane z badaniem warto przedyskutować wcześniej z personelem medycznym. Na życzenie pacjentki badanie może zostać wykonane w znieczuleniu ogólnym.

Jeżeli cytologię szyjki macicy robiłaś ponad rok temu, zapisz się na badanie już dziś!

Jak przygotować się do badania drożności jajowodów?

Wcześniej należy wykonać badanie cytologiczne (jest ważne 12 miesięcy) oraz posiew z szyjki macicy (badanie ważne przez miesiąc od daty otrzymania wyniku), ew. oznaczenie BhCG („testu ciążowego z krwi”). HSG przeprowadza się w pierwszej połowie cyklu menstruacyjnego, najczęściej między 8. a 12. dniem, od razu po miesiączce (po całkowitym ustąpieniu krwawienia oraz plamienia) i koniecznie przed owulacją.

Przed histerosalpingografią warto omówić z lekarzem swoją historię medyczną oraz stosowane aktualnie leki i suplementy diety. Aby zminimalizować dyskomfort, specjaliści zalecają przyjęcie leku przeciwbólowego, takiego jak ibuprofen czy paracetamol, godzinę przed badaniem, nie jest to jednak obowiązkowe. Badanie wykonuje się na czczo, nie wolno więc jeść ani pić nic oprócz wody 6 godzin przed badaniem. Na badanie trzeba przyjść 15 minut przed planowaną wizytą.

Jak wykonuje się badanie drożności jajowodów?

Podczas badania HSG ginekolog wprowadza do pochwy wziernik, dezynfekuje ścianki pochwy gazikiem i umieszcza w szyjce macicy specjalny jednorazowy cewnik. Następnie usuwa wziernik i przez cewnik wstrzykuje specjalny płyn cieniujący, czyli kontrast. W kolejnym kroku przy użyciu aparatury rentgenowskiej obserwuje, jak kontrast przemieszcza się przez macicę i jajowody. Cała procedura trwa zazwyczaj nie dłużej niż 15–20 minut i jest wykonywana jak standardowe badanie na fotelu ginekologicznym. Pacjentka może wrócić do domu tego samego dnia, po kilkunastominutowym odpoczynku.

Po badaniu często pacjentki odczuwają lekki dyskomfort lub występuje niewielkie plamienie z pochwy, z której wydobywa się środek kontrastujący. To jednak normalne. Wyniki badania są dostępne od razu po jego zakończeniu, a lekarz omawia z pacjentką dalsze kroki. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości zaleca leczenie lub dalsze badania.

Czy po badaniu drożności jajowodów łatwiej zajść w ciążę?

Odpowiedź nie jest jednoznaczna, ponieważ zależy od wielu czynników, przede wszystkim od przyczyny ewentualnych problemów z płodnością. Głównym celem badania jest diagnostyka. Badanie to pozwala ustalić, czy jajowody są drożne, co ma istotne znaczenie dla naturalnego procesu zapłodnienia. Jeśli HSG wykaże niedrożność, lekarze wskażą odpowiednie metody leczenia lub procedury wspomagające płodność.