RTG kręgosłupa szyjnego

Czym jest RTG kręgosłupa szyjnego?

RTG to podstawowe, obrazowe badanie kręgosłupa. Polega na krótkim napromieniowaniu promieniami rentgenowskimi. To rodzaj fal elektromagnetycznych, które przenikają przez znajdujące się na ich drodze przeszkody. Poszczególne tkanki w różnym stopniu pochłaniają promieniowanie.

Tkanka kostna, z uwagi na dużą gęstość, pochłania go więcej niż tkanki miękkie, a przez tkankę tłuszczową i mięśniową oraz narządy wewnętrzne promieniowanie to przenika swobodnie. W efekcie tego powstają obszary o różnym stopniu zaciemnienia. Na zdjęciu RTG ocenia się trzony kręgów, międzykręgowe krążki i stawy. Badanie RTG kręgosłupa szyjnego uwidacznia zmiany zapalne, pourazowe, przeciążeniowe i zwyrodnieniowe. A to tylko wybrane spośród zastosowań tzw. prześwietlenia kręgosłupa szyjnego.

Wskazania do wykonania RTG kręgosłupa szyjnego

Wskazaniami do wykonania RTG kręgosłupa szyjnego są m.in.:

• bóle głowy, szyi i barków,
• zawroty głowy,
• urazy okolicy szyi – podejrzenie złamań, zwichnięcia czy przemieszczenia kręgów,
• wady postawy,
• niestabilność kręgów,
• zaburzenia ruchomości kręgosłupa,
• wady rozwojowe (m.in. obecność żebra szyjnego),
• podejrzenie zmian zwyrodnieniowych,
• podejrzenie wad rozwojowych,
• podejrzenie nowotworów i przerzutów nowotworowych do kręgosłupa.

Zdjęcie RTG kręgosłupa szyjnego lekarz może zlecić w celu wyjaśnienia dolegliwości bólowych, za którymi mogą stać choroby układowe, takie jak m.in. osteoporoza czy spondyloartropatie (zapalenia stawów z zajęciem stawów kręgosłupa).

Przebieg badania RTG kręgosłupa szyjnego

Po wejściu do pracowni badań radiologicznych zostaniesz poproszony o pozostawienie w pomieszczeniu obok – szatni/łazience – wszelkich metalowych akcesoriów i odzieży wierzchniej. Następnie lekarz poprosi o rozebranie się od pasa w górę i wskaże Ci miejsce przed aparatem, które powinieneś zająć. Badanie zazwyczaj przeprowadza się w pozycji stojącej. Będziesz znajdować się pomiędzy lampą rentgenowską, która wysyła promieniowanie, a detektorem, który promieniowanie odbiera. W czasie badania zostaniesz poproszony o nieporuszanie się i wstrzymanie na chwilę oddechu. Czas badania jest krótki – w zależności od liczby wykonywanych zdjęć cała procedura trwa kilka do kilkunastu minut.

Badanie RTG kręgosłupa szyjnego najczęściej jest wykonywane w projekcji (projekcja to sposób przechodzenia promieniowania przez daną część ciała) przednio-tylnej i bocznej. W przypadku gdy lekarz podejrzewa niestabilność kręgosłupa, może zlecić zdjęcie czynnościowe kręgów szyjnych. Jeden rentgen wykonuje się podczas pochylania głowy, a drugi przy wygięciu jej do tyłu. W razie potrzeby, w zależności od wstępnego rozpoznania klinicznego, mogą zostać też przeprowadzone zdjęcia celowane na poszczególne kręgi czy zdjęcia skośne oceniające otwory lub stawy międzykręgowe.

Prześwietlenie kręgosłupa szyjnego stanowi zazwyczaj punkt wyjścia do bardziej zaawansowanych metod diagnostycznych – tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego. W razie niepewności diagnostycznej ortopeda skieruje Cię na te badania, aby móc ustalić rozpoznanie. W przypadku gdy badanie RTG kręgosłupa szyjnego jest wystarczające do określenia przyczyn problemów zdrowotnych, lekarz zaplanuje na jego podstawie najlepszy sposób leczenia. Opisując zdjęcie RTG kręgosłupa, będzie posługiwał się skróconymi oznaczeniami kręgów odcinka szyjnego – literą C i numerem kręgu od 1 do 7.

Przeczytaj również: „Ból kręgosłupa – samoopieka”.

Jak przygotować się do badania RTG kręgosłupa szyjnego?

Badanie RTG kręgosłupa szyjnego, podobnie jak obrazowania odcinka piersiowego kręgosłupa, nie wiąże się z koniecznością specjalnego przygotowania się. Prześwietlenie kręgosłupa szyjnego może być wykonane o dowolnej porze dnia. Nie ma konieczności przybycia na czczo. Jeśli masz dokumentację medyczną, która mogłaby być pomocna w ustaleniu przyczyn dolegliwości ze strony kręgosłupa szyjnego, zabierz ją ze sobą.

Najlepiej, jeśli zgłosisz się na RTG kręgosłupa szyjnego w wygodnym ubraniu, które bez trudu da się zdjąć, aby odsłonić badaną część ciała. Pamiętaj, aby przed tzw. rentgenem zostawić w szatni wszelkie metalowe elementy (np. okulary, pasek od spodni, wsuwki do włosów) i sprzęty elektroniczne.

Jakie choroby wykrywa RTG kręgosłupa szyjnego?

Schorzenia kręgosłupa, które mogą zostać rozpoznane na podstawie badania RTG odcinka szyjnego kręgosłupa, to m.in.:

• dyskopatia – zwyrodnienie krążka międzykręgowego, z jego uwypukleniem na zewnątrz lub bez uwypuklenia;
• kręgozmyk – przesunięcie kręgów względem siebie;
• osteofity – narośla kostne będące objawem choroby zwyrodnieniowej;
• kifoza patologiczna – nieprawidłowe wygięcie odcinka szyjnego w stronę grzbietową (do tyłu);
• skolioza – zniekształcenie kręgosłupa w trzech płaszczyznach;
• kręgi przejściowe – kręgi z pogranicza dwóch odcinków upodabniają się do kręgów z sąsiednich odcinków, co może być powodem ograniczenia ruchomości i rozwoju przedwczesnych zmian zwyrodnieniowych;
• bloki kostne kręgów – zrośnięcie się dwóch i więcej kręgów, mogące wskazywać na wadę wrodzoną;
• ognisko osteosklerotyczne – miejsce o większym zagęszczeniu tkanki kostnej. Zaburzenia metabolizmu w obrębie tkanki kostnej zwiększają podatność na urazy i stany zapalne;
• złamanie kompresyjne kręgu – najczęściej jest wynikiem urazów mechanicznych, osteoporozy lub obecności przerzutów nowotworowych;
• rozszczep łuku kręgu – jedna z wad wrodzonych. Niezrośnięcie się łuku kręgu może powodować silne dolegliwości bólowe.

RTG to technika obrazowania wykorzystująca promieniowanie rentgenowskie (promieniowanie X). Jest to badanie radiologiczne, nazywane potocznie „prześwietleniem". Badanie RTG należy do nieinwazyjnych metod badań obrazowych. Pozwala na wykrycie ewentualnych nieprawidłowości w budowie prześwietlanego narządu.

Badania RTG wykonuje się w szeregu schorzeń – od złamań kostnych, aż po reumatyzm, choroby serca, zatok, nerek oraz przewodu pokarmowego. Pozwalają one zdiagnozować chorobę i podjąć odpowiednie leczenie.