Przebarwienia na zębach. Jak je usunąć i zapobiegać ich powstawaniu?

Czym są przebarwienia na zębach i jak powstają?

Przebarwienia na zębach to zmiany w naturalnym kolorze szkliwa, które mogą przybierać różne odcienie i stopnie intensywności. Można je podzielić na zewnątrzpochodne i wewnątrzpochodne.

Przebarwienia zewnątrzpochodne pojawiają się na powierzchni szkliwa i są efektem działania czynników zewnętrznych, m.in. takich jak:

• spożywanie dużej ilości kawy, herbaty, czerwonego wina;
• palenie papierosów;
• stosowanie niewłaściwej higieny jamy ustnej.

Wewnątrzpochodne przebarwienie na zębie powstaje w wyniku zmian w strukturze zębiny lub szkliwa. Jest ono trudniejsze do usunięcia i w większości przypadków wymaga specjalistycznych zabiegów w gabinecie stomatologicznym.

Najczęstszymi przyczynami powstania tego typu zmian są:

• przyjmowanie niektórych antybiotyków (np. tetracyklin), zwłaszcza w dzieciństwie;
• nadmierne spożycie fluoru (fluoroza);
• urazy mechaniczne zębów;
• zmiany w strukturze szkliwa związane z wiekiem;
• choroby ogólnoustrojowe (np. cukrzyca).

Warto pamiętać, że pojawienie się plam na zębach może być oznaką procesów patologicznych, które zachodzą w uzębieniu (np. próchnicy, hipoplazji szkliwa czy martwicy miazgi).

Dlatego, jeśli zauważymy takie zmiany, warto jak najszybciej udać się na wizytę do stomatologa, aby ustalić przyczynę problemu.

Jaki kolor mogą mieć przebarwienia na zębach?

Przebarwienia zębów mogą przybierać różne barwy – białe, żółte, szare, brązowe czy czarne. Ich kolor może wskazywać na przyczynę powstania, co jest szczególnie istotne w przypadku wdrożenia odpowiedniego i skutecznego leczenia.

Białe plamy

Białe przebarwienia na zębach to jeden z najczęściej diagnozowanych rodzajów nieestetycznych zmian. Ich powstawanie może być zarówno efektem demineralizacji szkliwa (szczególnie w przypadku zaniedbań higienizacyjnych), jak również wynikiem fluorozy, niedoboru wapnia czy nadużywania past wybielających.

Białe plamy na zębach to nie tylko defekt estetyczny. Mogą one świadczyć o tym, że zaczęła rozwijać się próchnica. Jej leczenie polega na remineralizacji szkliwa przy użyciu odpowiednich preparatów z fluorem, fosforanami lub hydroksyapatytem.

Szare przebarwienia

Inny rodzaj plam stanowią szare przebarwienia na zębach. Są one zazwyczaj wynikiem:

• urazów zębów (szczególnie siekaczy);
• stosowania tetracyklin w dzieciństwie;
• martwicy miazgi;
• palenia papierosów;
• zastosowania wypełnień amalgamatowych, zwłaszcza o dużej powierzchni.

Większość tego typu przebarwień wymaga interwencji stomatologicznej, np. leczenia kanałowego, wybielania lub odbudowy protetycznej, takiej jak licówki czy korony ceramiczne. Dzięki tym rozwiązaniom można przywrócić zębom naturalny wygląd.

Czarne przebarwienia

Czarne przebarwienia na zębach to problem, który często wiąże się z niewłaściwą higieną jamy ustnej. Zmiany te wynikają ze zbytniego odkładania się płytki nazębnej i kamienia, a także nawyków dietetycznych, takich jak częste picie kawy, herbaty oraz palenie papierosów.

Zdarza się, że ciemne plamy na zębach pojawiają się również u dzieci. Są one wynikiem działania tzw. chromogennych bakterii. To mikroorganizmy, które mają zdolność do wytwarzania barwników. Te, osadzając się na powierzchni zębów, tworzą brązowe lub czarne przebarwienia.

Takie zmiany wymagają profesjonalnego oczyszczenia w gabinecie stomatologicznym. Dentysta wykorzystuje w tym celu specjalistyczne zabiegi, które usuwają zmineralizowany osad z pigmentem.

Brązowe przebarwienia

Brązowe przebarwienia na zębach pojawiają się najczęściej u osób regularnie pijących kawę, herbatę lub czerwone wino. Napoje te zawierają taniny – naturalne barwniki, które łatwo osadzają się na szkliwie i przyczyniają się do powstawania na nim nieestetycznych plam. Palenie tytoniu także może być jedną z przyczyn ciemnych przebarwień na zębach.

Usuwanie tych zmian można rozpocząć od domowych sposobów, takich jak stosowanie past wybielających, które mają w swoim składzie substancje ścierne, pomagające pozbyć się osadów. Warto jednak pamiętać o tym, że najlepsze efekty daje zabieg profesjonalnej higienizacji zębów. Dodatkowo warto ograniczyć spożycie barwiących napojów i zadbać o codzienne szczotkowanie i płukanie jamy ustnej po ich spożyciu.

Żółte przebarwienia

W przypadku żółtych zębów przyczyną najczęściej jest naturalny proces starzenia się szkliwa. Wraz z wiekiem staje się ono cieńsze, a żółta zębina bardziej widoczna. Innymi przyczynami takich przebarwień na zębach mogą być: nieodpowiednia higiena jamy ustnej, dieta bogata w cukry czy picie dużych ilości napojów gazowanych.

Aby zapobiec żółtym plamom na zębach, ważna jest przede wszystkim profilaktyka jamy ustnej zarówno w domu, jak i u stomatologa. Szkliwo można rozjaśnić także za pomocą wybielania – najlepiej w gabinecie dentysty. Jest to metoda, dzięki której da się uzyskać bielsze zęby nawet o kilka tonów.

Niebieskie przebarwienia

Niebieskie przebarwienia na zębach są rzadkim zjawiskiem. W większości przypadków ich przyczyną jest stosowanie w dzieciństwie niektórych leków (np. antybiotyków z grupy tetracyklin) lub fluoroza.

Usuwanie tego rodzaju plam na zębach trzeba skonsultować ze stomatologiem. Należy też przeprowadzić szczegółową diagnostykę, aby ustalić, co jest ich przyczyną. W przypadku takich zmian lekarz może zaproponować wybielanie lub założenie licówek na zęby.

Jak usunąć przebarwienie na zębach?

Warto zebrać dotychczas wspomniane metody radzenia sobie z takimi zmianami i wymienić najważniejsze z nich.

Przede wszystkim usuwanie plam na zębach u osób dorosłych należy zacząć od profesjonalnego czyszczenia zębów, składającego się ze skalingu i piaskowania. Następnie można pomyśleć o profesjonalnym wybielaniu uzębienia, aby wyrównać ich koloryt.

Dodatkowo stomatolog może zaproponować inne zabiegi, takie jak:

• Icon – jest to małoinwazyjny zabieg, dzięki któremu można skutecznie pozbyć się białych przebarwień na zębach już po jednej wizycie w gabinecie stomatologicznym;
• bonding zębów – zabieg, który umożliwia nie tylko zmianę koloru, ale i kształtu zębów;
• wymiana wypełnień amalgamatowych na kompozyt;
• licówki ceramiczne – umożliwiają długotrwałą zmianę koloru zębów;
• nakładki wybielające – indywidualnie dopasowane, stosowane w domu pod kontrolą dentysty.

Choć pacjenci często zastanawiają się, jak usunąć przebarwienia na zębach domowymi sposobami, to należy pamiętać, że pasty wybielające są pomocne przy drobnych zmianach, ale nie zastąpią zabiegów profesjonalnych. Ponadto ich nadmierne stosowanie bez nadzoru stomatologa może uszkodzić szkliwo i prowadzić do szeregu przykrych konsekwencji.

Jak zapobiec powstawaniu przebarwień na zębach?

Zapobieganie przebarwieniom na zębach jest możliwe i zależy głównie od codziennych nawyków. Aby skutecznie się przed nimi chronić, warto zastosować kilka zaleceń, takich jak:

• regularna higiena – szczotkowanie zębów co najmniej dwa razy dziennie, nitkowanie i używanie płukanek stomatologicznych bez alkoholu;
• unikanie lub ograniczenie spożywania barwiących napojów i pokarmów – m.in. kawy, herbaty, czerwonego wina, sosów sojowych;
• rzucenie lub ograniczenie palenia – tytoń to jeden z głównych czynników wpływających na powstawanie przebarwień na zębach;
• regularne wizyty u dentysty i higienistki stomatologicznej – kontrola i czyszczenie co 6 miesięcy lub według wskazań lekarza prowadzącego;
• stosowanie słomek – napoje barwiące warto pić przez słomkę, by zminimalizować kontakt zębów z barwnikiem.

Warto podkreślić, że świadoma profilaktyka i systematyczne odwiedzanie gabinetu stomatologicznego stanowią najlepszy sposób na utrzymanie jasnych oraz zdrowych zębów przez długie lata.