Choroba Parkinsona – objawy, przyczyny, leczenie

Czym jest choroba Parkinsona?

Choroba Parkinsona to neuropatologia, dla której typowe jest zwyrodnienie neuronów, czyli komórek nerwowych znajdujących się zwłaszcza w części zbitej istoty czarnej mózgu. Zmiany dotyczą przeważnie komórek nerwowych wytwarzających dopaminę – jeden z kluczowych neuroprzekaźników. Określa się w ten sposób substancje, które przenoszą informacje pomiędzy komórkami nerwowymi. Zaburzenia mogą dotyczyć również innych neuroprzekaźników, w tym m.in. noradrenaliny, acetylocholiny, adrenaliny, serotoniny, GABA.

Zobacz także: Choroba Alzheimera – przyczyny, objawy, leczenie

Przyczyny powstania choroby Parkinsona

Przyczyny rozwoju choroby Parkinsona nie są znane. Zakłada się, że prowadzą do niej czynniki środowiskowe, które uszkadzają układ nerwowy u osoby podatnej genetycznie. Opracowano jednak sporą listę czynników ryzyka zachorowania na chorobę Parkinsona. Do głównych należą:

• wiek – wraz z nim rośnie ryzyko choroby Parkinsona, ale (choć to rzadkie) możliwe są przypadki schorzenia u młodych dorosłych;
• płeć – mężczyźni zapadają na chorobę Parkinsona od 1,37 do 3,7 razy częściej niż kobiety;
• krewny pierwszego stopnia z drżeniem samoistnym lub chorobą Parkinsona;
• hiposmia (osłabione powonienie – upośledzona zdolność do wykrywania zapachów przez nos);
• zaburzenia snu fazy REM;
• ekspozycja na pestycydy;
• uwarunkowania genetyczne;
• palenie papierosów.

Jakie są objawy choroby Parkinsona?

Choroba Parkinsona ma złożony obraz kliniczny. Objawy pojawiają się i narastają stopniowo w ciągu kilkunastu lat. Typowe są: akineza, sztywność, podwyższone napięcie mięśniowe, zaburzenia pisania, drżenie spoczynkowe, zaburzenia równowagi, zaburzenia stabilności postawy, spowolnienie ruchów, parestezje kończyn.

Z uwagi na postępujący charakter schorzenia z czasem u pacjenta pojawiają się tzw. pozaruchowe objawy choroby Parkinsona. Należą do nich zaburzenia funkcji poznawczych, zaburzenia emocjonalne (m.in. fobia społeczna, ataki paniki, odczuwanie nieuzasadnionego lęku uogólnionego). Część chorych skarży się na bóle mięśniowe kończyn i kręgosłupa, które związane są ze wzmożonym napięciem mięśniowym oraz zaburzoną pracą przekaźników w mózgu.

Do jakiego lekarza się zgłosić?

W pierwszej kolejności pacjenci kierują się do internisty lub lekarza rodzinnego. Specjalista po wstępnym rozpoznaniu zaleci wizytę u neurologa, który zajmuje się rozpoznawaniem, leczeniem i profilaktyką zaburzeń neurodegeneracyjnych.

Czy choroba Parkinsona wpływa na długość życia?

Szacuje się, że na chorobę Parkinsona w Polsce choruje 120–180 na 100000 osób.  Wiadomo, że towarzyszące temu schorzeniu objawy w znaczący sposób utrudniają, a z czasem uniemożliwiają samodzielne funkcjonowanie, w związku z czym pacjent wymaga opieki.

A czy choroba Parkinsona wpływa na długość życia? Średnia długość życia po rozpoznaniu choroby Parkinsona wynosi ok. 20 lat. Mając na uwadze, że jest ona diagnozowana u osób w podeszłym wieku, uważa się, że sama w sobie nie jest przyczyną śmierci. Wcześniejszy zgon pacjenta związany może być z powikłaniami, jakie rozwinąć się mogą w przebiegu choroby Parkinsona. Konsekwencją jest np. upośledzenie czynności autonomicznych takich jak nietrzymanie moczu czy trudności w oddawaniu stolca, spadek ciśnienia tętniczego krwi, zaburzenia snu.

Diagnostyka choroby Parkinsona

Diagnostyka choroby Parkinsona rozpoczyna się od szczegółowo przeprowadzonego wywiadu medycznego. Następnie lekarz przechodzi do badania przedmiotowego, ze szczególnym uwzględnieniem  oceny neurologicznej. Kluczowe znaczenie mają badania obrazowe. Przeprowadzana jest tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny. Najważniejsze dla rozpoznania zmiany neuropatologiczne to: zmniejszenie liczby komórek dopaminergicznych, glejoza i odbarwienie części zbitej istoty czarnej. W razie wątpliwych diagnostykę mogą ułatwić testy genetyczne oraz badania z wykorzystaniem metod medycyny nuklearnej.

Na czym polega leczenie choroby Parkinsona?

W leczeniu choroby Parkinsona kluczowa jest farmakoterapia, a najczęściej stosowany lek to lewodopa. To aminokwas, który może przechodzić z krwi do mózgu i tam przekształcić się w dopaminę. Jednocześnie prowadzona jest rehabilitacja ruchowa, w tym m.in.: gimnastyka, pływanie, masaż, spacery, fizykoterapia. Pacjenta kieruje się na terapię mowy. Ułatwienie codziennego funkcjonowania przynieść może zaopatrzenie ortopedyczne i przystosowanie najbliższego otoczenia do jego potrzeb.

W łagodzeniu problemów pozaruchowych stosowane są m.in.: medytacja mindfulness, psychoterapia, muzykoterapia, trening pamięci i innych funkcji poznawczych. U chorych na Parkinsona bywa prowadzona głęboka stymulacja mózgu, która polega na wszczepieniu elektrostymulatora w zmienioną patologicznie część mózgu. Inne możliwości leczenia, gdy ww. metody nie przynoszą rezultatu, to zabiegi operacyjne, jednakże nie każdy pacjent kwalifikuje się do takich procedur.