Tomografia komputerowa uda

Czym jest tomografia komputerowa uda?

Tomografia komputerowa (oznaczana również jako TK bądź CT scan, ang. computed tomography) to badanie stosowane w diagnostyce obrazowej. Wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie w celu uzyskania precyzyjnych przekrojowo obrazów wewnętrznych struktur ludzkiego ciała. Podczas badania pacjent musi leżeć na ruchomym stole, który przesuwa się przez specjalny otwór o charakterystycznym kształcie pierścienia. W przypadku tomografii komputerowej uda skanowaniu ulega jedynie obszar samej dolnej kończyny, tj. od stawu biodrowego do kolana. TK wykorzystuje się w diagnostyce różnego rodzaju urazów, zmian zapalnych i zwyrodnieniowych, chorób naczyniowych oraz nowotworów.

Specjalnym rodzajem tego badania jest tomografia komputerowa angio tętnic kończyn dolnych. Wykonuje się ją w celu szczegółowego zobrazowania naczyń krwionośnych. Jest wykorzystywana w diagnostyce incydentów naczyniowych oraz chorób układu krążenia (m.in. zakrzepica, miażdżyca, niedokrwienie mięśni kończyn, wrzody). Tomografię komputerową angio stosuje się również do planowania chirurgicznych zabiegów, takich jak angioplastyka (zabieg rozszerzania zablokowanych bądź zwężonych naczyń krwionośnych) lub pomostowanie naczyń (zabieg zastąpienia zablokowanych naczyń krwionośnych fragmentem tętnicy albo żyły z innego obszaru ciała).

Do badań kończyn dolnych tomografem zalicza się również tomografia komputerowa podudzia oraz tomografia komputerowa stawu biodrowego.               

Wskazania do wykonania tomografii uda

Decyzję o wykonaniu badania tomografem powinien podjąć lekarz, na podstawie indywidualnej sytuacji zdrowotnej pacjenta oraz przeanalizowaniu ewentualnych wcześniejszych wyników badań obrazowych. Wskazania do przeprowadzenia tomografii komputerowej uda to:

• urazy w obrębie uda (złamania, zwichnięcia, skręcenia);
• nieuzasadniony ból uda, na który nie pomagają środki farmakologiczne;
• podejrzenie nowotworu;
• zmiany zwyrodnieniowe stawu kolanowego lub biodrowego;
• planowanie operacji w obrębie uda;
• obserwacja pooperacyjna uda;
• ocena pracy układu krwionośnego przy podejrzeniu zaburzeń krążenia w nodze lub występowania zakrzepicy.

Oprócz tego tomografia komputerowa kości i stawów uda stosowana jest w diagnostyce stanów zapalnych, np. zapalenia ścięgien.

Zobacz także: Ból kolana.

Przeciwwskazania do wykonania tomografii uda

Główne przeciwwskazania do wykonania tomografii komputerowej to:

• Ciąża (w szczególności I trymestr) – promieniowanie rentgenowskie stanowi zagrożenie dla rozwijającego się płodu.
• Alergia na środki kontrastujące – jeśli pacjent nie ma pewności czy występuje u niego nadwrażliwość na kontrast, lekarz może zlecić wykonanie testów alergicznych.
• Poważne choroby nerek (np. niewydolność nerek) – tego typu schorzenia mogą powodować problemy z późniejszym wydalaniem środka kontrastującego z organizmu po badaniu.
• Cukrzyca insulinozależna – pacjenci z tą przypadłością mogą mieć problemy z nerkami, co utrudnia usunięcie kontrastu z ciała po badaniu.
• Waga pacjenta – standardowy tomograf komputerowy ma wytrzymałość 150–200 kilogramów.
• Ostra niewydolność krążenia – istnieje wówczas większe ryzyko wystąpienia niepożądanych działań po podaniu środka kontrastującego w postaci np. reakcji alergicznej, uszkodzenia nerek.

Przebieg badania tomografem komputerowym

Pacjent musi położyć się na ruchomym stole, który przesuwa się w stronę otworu w kształcie pierścienia. Wewnątrz znajduje się lampa rentgenowska, która emituje promieniowanie X, a specjalne detektory rejestrują jego natężenie po przejściu przez ciało badanej osoby. W trakcie badania pacjent musi pozostać w całkowitym bezruchu. Lampa rentgenowska podczas obracania się generuje dość duży hałas, dlatego zwykle badany otrzymuje słuchawki ochronne. Oprócz tego w czasie skanowania może odczuwać lekkie drgania i chłód, gdyż sale, w których odbywa się TK, są raczej chłodne. Jeśli pacjent otrzyma środek kontrastowy, to w miejscu wkłucia pojawi się chwilowe uczucie ciepła. Po konsultacji z lekarzem istnieje także możliwość podania leków sedujących, które zmniejszą niepokój i strach przed badaniem.

Ile trwa tomografia komputerowa nogi? 

Tomografia komputerowa uda to krótkie badanie. Trwa od 5 do 20 minut, w zależności od tego, czy w jego trakcie podany zostanie środek kontrastujący, czy nie. Co więcej, jeśli podczas TK podano kontrast lub leki sedatywne, pacjent musi zostać pod opieką personelu medycznego przez co najmniej pół godziny po zakończonej tomografii.

Jak przygotować się do tomografii komputerowej kończyn dolnych?          

Jeśli badanie tomografem komputerowym jest planowane z podaniem środka kontrastującego, pacjent musi być na czczo. Nie należy jeść ani pić przynajmniej na 6 godzin przed TK. Pacjent powinien przynieść ze sobą aktualne wyniki badania krwi, w szczególności te na poziom kreatyniny. Oprócz tego warto mieć wyniki innych pomiarów diagnostycznych, takich jak: rezonans magnetyczny stawów i tkanek miękkich w kończynach, rezonans magnetyczny biodra (urografia). Przed badaniem należy zdjąć wszelkie metalowe elementy, np. paski, spinki, biżuterię.

Zobacz także: USG ortopedyczne.

Co może wykryć tomografia komputerowa uda?       

Tomografia komputerowa pozwala na precyzyjne zobrazowanie kostnych struktur i zmian patologicznych w obrębie uda. Badanie pomaga zidentyfikować takie przypadłości jak:

• uszkodzenia, złamania, pęknięcia, urazy kości piszczelowej, podudzia, udowej lub innych kości w obrębie uda;
• zmiany zwyrodnieniowe stawu kolanowego, biodrowego lub chrząstki stawowej;
• zmiany zapalne miękkich tkanek w obrębie uda;
• urazy ścięgien, mięśni, więzadeł;
• zmiany nowotworowe i ocena ich zaawansowania (np. przerzuty do kości);
• choroby naczyń krwionośnych, takich jak miażdżyca, zakrzepy, tętniaki.