Pierwsza pomoc – jak powinna wyglądać u dzieci i osób dorosłych?

Obowiązek udzielenia pierwszej pomocy jest prawnie regulowany. Na pierwszą pomoc składa się szereg czynności – od zabezpieczenia miejsca zdarzenia po prowadzenie resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Sprawdź, jakie kroki składają się na pierwszą pomoc przedmedyczną.

Co to jest pierwsza pomoc? Jakie działania obejmuje?

Pierwsza pomoc obejmuje wiele działań, które powinny być realizowane w odpowiedniej kolejności. Po pierwsze osoba udzielająca pierwszej pomocy powinna zadbać o bezpieczeństwo własne, później osób trzecich i miejsca zdarzenia. Zakres działań będzie różny w zależności od charakteru sytuacji.

Drugim działaniem jest sprawdzenie stanu poszkodowanego. W tym celu ocenia się podstawowe funkcje życiowe i odniesione urazy. W następnej kolejności należy wezwać pomoc – skorzystać ze wsparcia zgromadzonych ludzi i zadzwonić pod numer 112 lub 999 po służby ratownicze. Osoba udzielająca pomocy wykonuje czynności ratunkowe adekwatnie do swoich możliwości i w zależności od stanu poszkodowanego. Jeżeli zachodzi taka konieczność, podejmowana jest resuscytacja krążeniowo-oddechowa (RKO).

Pierwsza pomoc krok po kroku

Jakie czynności należy wykonać, aby udzielić pierwszej pomocy osobom dorosłym?

1. Rozpoznanie stanu poszkodowanego. W tym celu sprawdź:

• Przytomność – poprzez dotyk (poklepanie po ramieniu) i kontakt głosowy (wołanie, zadanie pytania „Co się stało?” czy wydanie polecenia typu „Otwórz oczy”). Przy braku reakcji połóż poszkodowanego na plecy i sprawdź oddech.
• Oddech – należy nachylić się nad poszkodowanym, wypatrywać, nasłuchiwać lub próbować wyczuć wydychane powietrze. Trzeba podkreślić, że przez kilka minut po zatrzymaniu krążenia organizm może wykonywać głośne westchnienia lub słabe oddechy.  W odróżnieniu od nich oddech prawidłowy jest spokojny i towarzyszy mu równomierna praca klatki piersiowej.

1. Wezwij zespół ratownictwa medycznego, gdy oddechu nie ma lub jest nieprawidłowy.

• Jeśli jest taka możliwość, poproś o to świadka zdarzenia.
• Jeśli to możliwe przystąp do RKO będąc w kontakcie z dyspozytorem.
• Jeśli to możliwe poproś świadka zdarzenia o znalezienie AED – automatycznrgo defibrylatora zewnętrznego;

1. Rozpocznij  RKO – jeśli poszkodowany nie reaguje i nie oddycha lub oddycha nieprawidłowo.

• Wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej.
• Uklęknij obok poszkodowanego. Zajmij pozycję bezpośrednio nad jego klatką piersiową.
• Połóż swoje dłonie – jedna na drugiej, na środku klatki piersiowej poszkodowanego.
• Utrzymując wyprostowane łokcie, uciskaj klatkę piersiową na co najmniej 5 cm.
• Po każdym uciśnięciu zwolnij nacisk, nie tracąc kontaktu dłoni z ciałem poszkodowanego.
• Powtarzaj uciśnięcia w tempie 100–120 na minutę.
• Wykonaj 2 oddechy ratownicze, chyba że jest to niemożliwe lub nie jesteś przeszkolony. Wówczas wykonuj wyłącznie uciśnięcia klatki.

1. Gdy dostępne jest AED – włącz go i wykonuj polecenia. Jeśli AED jest niedostępne – kontynuuj RKO.
2. Jeśli poszkodowany oddycha prawidłowo, ułóż go w pozycji bezpiecznej.

Pierwsza pomoc u dzieci i niemowląt

Pierwsza pomoc u dzieci i niemowląt wygląda nieco inaczej niż u osób dorosłych. Jakie kroki wykonać przy udzielaniu pierwszej pomocy?

1. Sprawdź odpowiedź na bodziec głosowy i delikatną stymulację.
2. Jeżeli dziecko nie reaguje, udrożnij drogi oddechowe (za pomocą odgięcia głowy i uniesienia brody) i przez 10 sekund oceń oddychanie.
3. Wezwij zespół ratownictwa medycznego, gdy dziecko jest nieprzytomne.
4. Jeśli nie wyczuwasz oddechu lub oddech jest nieprawidłowy – wykonaj 5 oddechów ratunkowych.
5. Przy dalszym braku oznak życia – wykonaj 15 uciśnięć klatki piersiowej. Głębokość i częstotliwość ucisków ma być taka sama jak u osób dorosłych.
6. Wykonuj te czynności naprzemiennie w cyklu 15:2.
7. Gdy dostępne jest AED – włącz go i wykonuj polecenia wydawane przez urządzenie.

Co to jest automatyczny zewnętrzny defibrylator (AED) i jak go używać?

Automatyczny zewnętrzny defibrylator to skomputeryzowane urządzenie, które za pomocą poleceń głosowych i wizualnych prowadzi przez procedurę bezpiecznej defibrylacji w zatrzymaniu krążenia. Posiada on moduł automatycznej analizy EKG, który w oparciu o analizę stanu poszkodowanego pozwala na wykonywanie defibrylacji, jeżeli zachodzi taka potrzeba. Jak używać AED?

• Otwórz opakowanie z defibrylatorem i włącz urządzenie.
• Wyjmij elektrody i w zależności od modelu, podłącz je do urządzenia.
• Rozepnij ubranie poszkodowanego.
• Przyklej elektrody na klatce piersiowej poszkodowanego zgodnie z umieszczoną na nich instrukcją.
• Nastąpi analiza rytmu serca – AED wyda komendę, aby nie dotykać poszkodowanego.
• Przy defibrylacji AED poinformuje o ładowaniu kondensatorów. Gdy zostaną naładowane, wyda komendę, aby odsunąć się od poszkodowanego i wykonać defibrylację naciskając przycisk.
• Jeśli defibrylacja nie będzie potrzebna, AED poinformuje o konieczności podjęcia RKO.
• Po 2 minutach AED przeprowadzi znowu analizę pracy serca, podczas której wyda komendę, aby nie dotykać poszkodowanego.
• Ocena pracy serca będzie powtarzana, a defibrylacja ponawiana do czasu powrotu normalnej pracy serca.

Na co uważać podczas pierwszej pomocy?

Okoliczności udzielania pierwszej pomocy mogą być różne. Zdarzyć się mogą sytuacje, które wymagają szczególnego postępowania. Jednym z przykładów takiej sytuacji jest porażenie prądem. Wówczas, zanim przystąpi się do typowych działań ratowniczych, należy niezwłocznie odłączyć źródło prądu.

Kolejnym przykładem jest wypadek samochodowy. Będąc świadkiem takiego zdarzenia, należy m.in. wyłączyć silnik auta i postawić na jezdni trójkąty ostrzegawcze. Kolejną taką sytuacją, jest ulatniający się gaz z kuchenki czy piecyka, kiedy należy najpierw wynieść poszkodowanego z pomieszczenia, by jak najszybciej zapewnić mu dostęp do świeżego powietrza. Ewentualnie należy wpuścić świeże powietrze do pomieszczenia poprzez otworzenie wszystkich możliwych okien i drzwi.