Nagryz pionowy to częsta wada zgryzu, polegająca na tym, że górne zęby są nadmiernie wysunięte względem dolnych zębów.. Jest to problem natury estetycznej, który może mieć również poważne konsekwencje zdrowotne, takie jak podwyższone ryzyko uszkodzeń szkliwa czy zaburzeń w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego. Dowiedz się, czy nagryz pionowy ma charakter wrodzony i jakie są najlepsze metody jego korygowania.

Spis treści
Czym jest nagryz pionowy?
Nagryz pionowy to termin stomatologiczny, który określa sposób, w jaki zęby górne i dolne stykają się ze sobą podczas zamykania ust. W prawidłowej sytuacji zęby górne lekko zachodzą na dolne, tworząc harmonijny i funkcjonalny układ. Omawiana wada polega na tym, że górne zęby są nadmiernie wysunięte wobec dolnych, powodując nieestetyczny wygląd twarzy i zwiększając ryzyko wielu problemów stomatologicznych.
W literaturze fachowej wyróżnia się 3 podstawowe rodzaje tej wady:
- nagryz pionowy horyzontalny – to sytuacja, gdy pomiędzy górnymi siekaczami a dolnymi zębami powstaje bardzo duża przestrzeń;
- nagryz pionowy wertykalny – ten rodzaj schorzenia powoduje, że górne zęby zakrywają ponad 40% dolnych;
- nagryz pionowy mieszany – łączy cechy dwóch poprzednich typów, co w praktyce oznacza najpoważniejszy rodzaj wady, gdy zęby są nie tylko nadmiernie wysunięte, ale również nachodzą na siebie.
Przeczytaj także: Aparat ortodontyczny dla dorosłych.
Skąd bierze się nagryz pionowy?
Nagryz pionowy może być wynikiem wrodzonej wady zgryzu, ale nie jest to reguła. Do rozwoju tego defektu może prowadzić utrata zębów – jeśli nie zostaną one na czas zastąpione np. implantami, puste przestrzenie mogą powodować przesuwanie się pozostałych zębów i tworzenie nieprawidłowego ustawienia. Niekiedy przyczyną problemu są choroby przyzębia – zapalenie dziąseł i przyzębia (periodontitis) – które prowadzą do utraty kości i mogą spowodować zmiany w układzie zębowym..
Uważa się również, że na rozwój nagryzu pionowego wpływają niektóre nawyki, np. obgryzanie paznokci, gryzienie długopisu czy zgrzytanie zębami. W każdym przypadku warto skonsultować się z ortodontą, który oceni stopień zaawansowania wady i zaproponuje najlepszą metodę leczenia.
Jakie konsekwencje powoduje nagryz pionowy?
Nagryz pionowy wpływa na wygląd zewnętrzny, jednak estetyka nie jest jedynym problemem w tym przypadku. Jak się okazuje, defekt ten niesie bardzo poważne konsekwencje dla zdrowia zębów i nie tylko. Punktowe obciążenie zębów sprawia, że może dojść do szybszego zużycia i uszkodzenia zębów, które są nadmiernie eksploatowane. Co więcej, nadmierna siła zgryzu i nieprawidłowe ustawienie zębów mogą prowadzić do bólu w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych, ograniczenia ruchomości żuchwy oraz „trzasków” i „kliknięć” podczas otwierania i zamykania ust. Nagryz pionowy może także utrudniać prawidłowe rozgryzanie i żucie pokarmów, co prowadzi do problemów trawiennych.
Do najbardziej widocznych i odczuwalnych konsekwencji omawianej wady należą:
- ból zębów promieniujący do różnych części głowy lub twarzy;
- szybsze ścieranie szkliwa z nadmiernie obciążonych zębów;
- pęknięcia zębów;
- wady wymowy;
- cofnięta broda;
- wydłużona twarz.
Przeczytaj także: Jak działa i dla kogo jest przeznaczony retainer?
Jak leczyć nagryz pionowy?
Najlepszym sposobem jest leczenie ortodontyczne. Wybrana metoda zależy od takich czynników, jak wiek Pacjenta, stopień zaawansowania wady, jej przyczyna oraz indywidualne cechy budowy szczęki i zębów. Podstawowym badaniem, które pomaga lekarzowi ortodoncie wybrać kierunek leczenia, jest pantomogram, czyli panoramiczne, szczegółowe zdjęcie RTG całego uzębienia.
Nagryz pionowy najczęściej koryguje się za pomocą aparatów stałych lub wyjmowanych (szczególnie u dzieci i młodzieży z mało zaawansowanym uzębieniem mlecznym). Możliwe jest również zastosowanie szyn relaksacyjnych, które służą do rozluźnienia mięśni żwaczy i odciążają stawy skroniowo-żuchwowe. W bardziej złożonych przypadkach może być konieczna operacja ortognatyczna, która polega na przywróceniu odpowiedniej pozycji szczęki.
Czy w przypadku nagryzu pionowego można zastosować leczenie nakładkowe?
Leczenie nakładkowe to jedna z metod, która może pomóc w korekcji nagryzu pionowego. Przezroczyste nakładki stopniowo przesuwają zęby do prawidłowej pozycji i – w przeciwieństwie do tradycyjnych aparatów – są praktycznie niewidoczne podczas noszenia.
Ponieważ każdy przypadek wymaga indywidualnego podejścia, warto rozpocząć od kwalifikacji, czyli serii badań, które wykażą, czy leczenie nakładkowe można zastosować u konkretnego Pacjenta.