Bilans zdrowia dziecka – kiedy, jakie informacje można uzyskać, jak się przygotować?
Udostępnij na:
Bilanse zdrowia dziecka to okresowe profilaktyczne badania, które wykonywane są na różnych etapach życia. Pozwalają sprawdzić, czy maluch rozwija się prawidłowo, a w razie ewentualnych nieprawidłowości umożliwiają wczesne wdrożenie leczenia. Dowiedz się więcej na temat bilansu zdrowia dziecka.
Spis treści
Bilans zdrowia dziecka to podstawowa działalność profilaktyczna. Zgodnie z rozporządzeniem ministerstwa zdrowia mały pacjent powinien odbyć około 10 bilansów do uzyskania pełnoletności. Sprawdź, czy bilans zdrowia dziecka jest obowiązkowy oraz kiedy muszą zostać wykonane te badania.
Co to jest bilans zdrowia dziecka?
Bilans zdrowia dziecka to przegląd zdrowia przeprowadzany kilkanaście razy do ukończenia 19. roku życia. Wykonuje je lekarz rodzinny lub pediatra we współpracy z pielęgniarką. Wnioski z badania zapisywane są w dokumentacji medycznej i książeczce zdrowia dziecka, by można było porównać zmiany, jakie zaszły pomiędzy kolejnymi bilansami.
Czy bilans zdrowia dziecka jest obowiązkowy?
Bilans zdrowia dziecka nie jest obowiązkowy, jednak zdecydowanie zaleca się stawiać z pociechą na te badania. Dzięki nim można już na wczesnym etapie wykryć wady rozwoju i choroby. Bilanse zdrowia u dzieci skupiają się przede wszystkim na takich problemach jak:
- zaburzenia psychosomatyczne,
- zaburzenia wzrostu,
- zaburzenia psychiczne,
- wady postawy,
- wzroku i słuchu,
- nieprawidłowe wartości ciśnienia tętniczego,
- nadmierna lub zbyt niska masa ciała.
Dodatkowo w ramach bilansu zdrowia dziecka dokonuje się oceny gotowości do podjęcia nauki szkolnej, przebiegu procesu dojrzewania płciowego, zdolności do kontynuacji kształcenia bądź nauki wybranego zawodu.
Bilans zdrowia dziecka – kiedy się go przeprowadza?
Bilans zdrowia dziecka wykonywany jest na określonych etapach życia. Ich harmonogram wygląda następująco.
Tzw. bilans zero (wykonywany zaraz po urodzeniu)
Lekarz sprawdza budowę i zachowanie noworodka, ocenia je w skali Apgar, przeprowadza badania przesiewowe w kierunku problemów ze słuchem, fenyloketonurii, wrodzonej niedoczynności tarczycy, dysplazji stawów biodrowych, mukowiscydozy. Maluch jest ważony i mierzony (długość ciała, obwód główki i klatki piersiowej). Pomiary te są nanoszone na tzw. siatki centylowe, dzięki którym można sprawdzić, czy dziecko rozwija się proporcjonalnie do swojego wieku. Siatki centylowe wykorzystywane są również na kolejnych etapach bilansu zdrowia dziecka, aż do 18 roku życia.
1–4. tydzień
Badanie podmiotowe (wywiad z pacjentem) i przedmiotowe (badanie fizykalne) obejmujące ocenę rozwoju fizycznego (pomiar masy i długości ciała, obwodu głowy i klatki piersiowej), ocenę żółtaczki, podstawową ocenę stanu neurologicznego oraz badanie w kierunku wrodzonej dysplazji stawów biodrowych.
2–6. miesiąc
Badanie podmiotowe i przedmiotowe obejmujące ocenę rozwoju fizycznego (pomiar masy i długości ciała, obwodu głowy i klatki piersiowej), przebytych schorzeń, wielkości ciemienia przedniego, stanu neurologicznego, zapobiegania krzywicy, obecności czynników ryzyka uszkodzenia słuchu, określenie wieku zębowego, test rozwoju reakcji słuchowych, badanie w kierunku wykrywania wrodzonej dysplazji stawów biodrowych, a u chłopców także badanie obecności jąder w mosznie.
9. miesiąc
Badanie podmiotowe i przedmiotowe obejmujące ocenę rozwoju fizycznego (pomiary masy i długości ciała, obwodu głowy i klatki piersiowej), psychomotorycznego, test rozwoju reakcji słuchowych.
12. miesiąc
Badanie podmiotowe i przedmiotowe obejmujące ocenę rozwoju fizycznego (pomiary masy i długości ciała, obwodu głowy i klatki piersiowej), psychomotorycznego, obecności czynników ryzyka uszkodzenia słuchu, test rozwoju reakcji słuchowych, pomiar ciśnienia tętniczego krwi.
2 lata
Badanie podmiotowe i przedmiotowe ze szczególnym uwzględnieniem tempa rozwoju fizycznego (pomiary masy i długości ciała, określenie współczynnika masy ciała – BMI), psychomotorycznego, czynników ryzyka uszkodzenia słuchu, przebytych schorzeń, rozwoju mowy, test rozwoju reakcji słuchowych, test Hirschberga (test diagnozujący zeza), pomiar ciśnienia tętniczego krwi.
4 lata
Badanie podmiotowe i przedmiotowe ze szczególnym uwzględnieniem tempa rozwoju fizycznego (pomiary wzrostu i masy ciała, BMI), psychomotorycznego, społecznego, rozwoju mowy, higieny jamy ustnej, obecności czynników ryzyka uszkodzenia słuchu, test rozwoju reakcji słuchowych.
5 lat
Badanie podmiotowe i przedmiotowe w kierunku oceny rozwoju fizycznego (pomiary wzrostu i masy ciała, BMI), psychomotorycznego, społecznego, pomiar ciśnienia tętniczego krwi.
Bilans zdrowia dzieci przed rozpoczęciem szkoły
Badanie podmiotowe (wywiad z rodzicami/opiekunami prawnymi z uwzględnieniem zachowań zdrowotnych i czynników ryzyka dla zdrowia, analiza informacji z karty badania profilaktycznego i innej dokumentacji medycznej), badanie przedmiotowe ze szczególnym uwzględnieniem oceny rozwoju fizycznego (pomiary wzrostu i masy ciała, BMI), psychomotorycznego, układu ruchu, mowy, jamy ustnej, lateralizacji, u chłopców – obecności jąder w mosznie i wad układu moczowo-płciowego, wykrywanie zeza, zaburzeń ostrości wzroku lub układu ruchu, zniekształceń statycznych kończyn dolnych, test rozwoju reakcji słuchowych, ocena rozwoju mowy, obecności czynników ryzyka uszkodzenia słuchu, pomiar ciśnienia tętniczego krwi, poradnictwo w zakresie prozdrowotnego stylu życia, w razie potrzeby dodatkowe badania specjalistyczne i diagnostyczne, podsumowanie – określenie zdrowotnej dojrzałości szkolnej i kwalifikacji na zajęciach wychowania fizycznego.
9–10 lat
Badanie podmiotowe (wywiad z rodzicami/opiekunami prawnymi z uwzględnieniem zachowań zdrowotnych i czynników ryzyka dla zdrowia, analiza informacji z karty badania profilaktycznego od pielęgniarki/higienistki szkolnej i innej dokumentacji medycznej), badanie przedmiotowe ze szczególnym uwzględnieniem oceny rozwoju fizycznego (pomiary wzrostu i masy ciała, BMI), psychospołecznego, układu ruchu, moczowo-płciowego, dojrzewania płciowego wg skali Tannera, jamy ustnej, tarczycy, wykrywanie zaburzeń układu ruchu, zaburzeń ostrości wzroku i widzenia barw, pomiar ciśnienia tętniczego krwi, poradnictwo w zakresie prozdrowotnego stylu życia, a w razie potrzeby dodatkowe badania specjalistyczne i diagnostyczne, podsumowanie badania, czyli ocena przystosowania szkolnego i kwalifikacja do zajęć wychowania fizycznego.
13–14 lat
Badanie podmiotowe (wywiad z rodzicami/opiekunami prawnymi z uwzględnieniem zachowań zdrowotnych i czynników ryzyka dla zdrowia, analiza informacji z karty badania profilaktycznego od pielęgniarki/higienistki szkolnej i innej dokumentacji medycznej), badanie przedmiotowe ze szczególnym uwzględnieniem oceny rozwoju fizycznego (pomiary wzrostu i masy ciała, BMI), psychospołecznego, skóry, układu moczowo-płciowego, układu ruchu, jamy ustnej, tarczycy, dojrzewania płciowego, wykrywanie zaburzeń układu ruchu, zaburzeń ostrości wzroku, zaburzeń słuchu, pomiar ciśnienia tętniczego krwi, w razie potrzeby badania specjalistyczne i diagnostyczne, poradnictwo w zakresie prozdrowotnego stylu życia, podsumowanie badania z oceną przystosowania szkolnego i kwalifikacji do zajęć wychowania fizycznego.
16–17 lat
Badanie podmiotowe (wywiad z rodzicami/opiekunami prawnymi z uwzględnieniem zachowań zdrowotnych i czynników ryzyka dla zdrowia, analiza informacji z karty badania profilaktycznego od pielęgniarki/higienistki szkolnej i innej dokumentacji medycznej), badanie przedmiotowe ze szczególnym uwzględnieniem oceny rozwoju fizycznego (pomiary wzrostu i masy ciała, BMI), rozwoju psychospołecznego, jamy ustnej, układu ruchu, dojrzewania płciowego, tarczycy, skóry, wykrywanie zaburzeń układu ruchu, zaburzeń ostrości wzroku, pomiar ciśnienia tętniczego krwi, w razie potrzeby badania specjalistyczne i diagnostyczne, podsumowanie badania, poradnictwo w zakresie prozdrowotnego stylu życia i z punktu widzenia przyszłego wyboru dalszego kształcenia lub pracy zawodowej.
Do ukończenia 19. roku życia
Badanie podmiotowe obejmujące rozmowę z uczniem z uwzględnieniem tematu zachowań zdrowotnych i czynników ryzyka zdrowia, analiza informacji z karty badania profilaktycznego od higienistki lub pielęgniarki szkolnej oraz innej dokumentacji medycznej, badanie przedmiotowe obejmujące zwłaszcza ocenę rozwoju fizycznego (pomiar wzrostu i masy ciała, BMI), psychospołecznego, układu moczowo-płciowego i dojrzałości płciowej, układu ruchu, tarczycy, jamy ustnej, skóry, zaburzeń ostrości wzroku, pomiar ciśnienia tętniczego krwi, w razie potrzeby badania specjalistyczne i diagnostyczne, podsumowanie bilansu z określeniem rad dotyczących dalszego kształcenia i wyboru zawodu, przyszłego rodzicielstwa, prozdrowotnego stylu życia.
Jak się przygotować do bilansu zdrowia u dzieci?
Bilanse zdrowia wymagają pewnego przygotowania. Dziecku do 16. roku życia w czasie takiego przeglądu zdrowia towarzyszy rodzic lub opiekun prawny. Starszy nastolatek może odbyć wizytę u lekarza sam. Bez względu na wiek pociechy rodzic powinien wyjaśnić jej, w jakim celu wykonuje się bilans zdrowia i na czym on polega. W ten sposób wizyta będzie znacznie mniej stresująca, a same badania wydadzą się ciekawsze.
Bilans zdrowia dziecka przeprowadzany jest podczas wcześniej umówionej wizyty. Wybierając się na nią, należy zabrać ze sobą dotychczasową dokumentację medyczną pacjenta – wyniki badań, karty z leczenia szpitalnego i inne dokumenty, jeśli takie są, oraz książeczkę zdrowia dziecka.
Aby jak najwięcej skorzystać z bilansu zdrowia, warto przygotować w domu listę z pytaniami do lekarza. W ten sposób uzyska się fachowe odpowiedzi na nurtujące pytania o rozwój i kondycję zdrowia dziecka. Należy podkreślić, że bilanse zdrowia przeprowadza się wyłącznie wtedy, gdy dziecko jest zdrowe. W przeciwnym razie niemożliwa byłaby rzetelna ocena jego stanu zdrowia.
Udostępnij na:
Zobacz także
Objawy refluksu u dzieci i niemowląt. Postępowanie, leczenie
Refluks żołądkowo-przełykowy to dość częsty problem wśród niemowląt i dzieci w różnym wieku. Objawia się on cofaniem kwaśnej treści żołądkowej do przełyku, co może wywoływać duży dyskomfort. U najmłodszych jest to często zjawisko fizjologiczne, związane z niedojrzałością układu pokarmowego w pierwszych miesiącach życia. U starszych dzieci występowanie refluksu wymaga odpowiedniej diagnostyki, rozpoznania i leczenia. Sprawdź, jakie dolegliwości wskazują na refluks u dziecka i w jaki sposób mu pomóc.
Krzywica. Przyczyny i leczenie
Krzywica to choroba metaboliczna związana z zaburzeniami procesu mineralizacji kości. Niepodjęcie jej leczenia lub terapia prowadzona w nieprawidłowy sposób wiąże się z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Poznaj objawy krzywicy i sprawdź, co może doprowadzić do tej choroby.
Czym jest zespół Edwardsa? Jaki ma wpływ na dziecko?
Trisomia 18 chromosomu jest drugim pod względem częstości (po zespole Downa) zespołem wad genetycznych uwarunkowanym obecnością dodatkowego chromosomu. Sprawdź, jakie objawy towarzyszą zespołowi Edwardsa i na podstawie jakich badań lekarz stawia rozpoznanie.
