Czym są nerwobóle? Poznaj przyczyny i główne rodzaje nerwobóli

Nerwobóle mogą dotyczyć różnych nerwów, stąd też mogą im towarzyszyć rozmaite objawy. Niekiedy może to być uporczywy ból głowy, innym razem ból w klatce piersiowej, a czasem ból w obrębie jamy brzusznej. Jednak nerwobóle mają pewne charakterystyczne cechy. Sprawdź, jakie!

Czym są nerwobóle?

Nerwoból to dokuczliwy, intensywny ból o charakterze napadowym, który pojawia się w związku z zaburzeniami konkretnego nerwu obwodowego. Na obwodowy układ nerwowy składają się m.in. nerwy czaszkowe i rdzeniowe. Odpowiedzialne są one za przenoszenie bodźców zmysłowych – komunikatów o ruchu i czuciu do mózgu. Pełnią zatem funkcję pośredniczącą pomiędzy narządami a ośrodkowym układem nerwowym – mózgiem.

Rodzaje nerwobólów

Nerwoból może dotyczyć różnych obszarów ciała. Do częstszych rodzajów nerwobólów zaliczamy:

• neuralgia nerwu trójdzielnego – tzw. neuralgia trójdzielna, nerwoból w różnych rejonach twarzy spowodowany uszkodzeniem nerwu czaszkowego;
• neuralgia językowo-gardłowa – nerwoból okolicy gardła, jamy ustnej i języka spowodowany podrażnieniem tzw. dziewiątego nerwu czaszkowego;
• neuralgia popółpaścowa – nerwoból po jednej stronie ciała, powikłanie półpaśca;
• nerwobóle międzyżebrowe – z uszkodzenia nerwów międzyżebrowych. Mogą być oznaką zapalenia osierdzia (ostry, kłujący ból, niekiedy promieniujący do szyi lub lewego barku);
• nerwobóle głowy lub ból brzucha – spowodowane np. dużym napięciem psychicznym, stresem;
• bóle pleców – ból kręgosłupa spowodowany np. napięciem mięśni przykręgosłupowych.

Sprawdź, jakie badania wykonywane są przy bólu pleców.

Przyczyny nerwobólów

Nerwobóle mogą mieć różne przyczyny. Eksperci wyróżniają ich dwa główne rodzaje. Pierwszy to nerwobóle samoistne, które nie są związane z żadnym procesem chorobowym. Ustalenie dokładnej przyczyny ich powstania jest bardzo trudne. Specjaliści wiążą nerwobóle samoistne przeważnie z przemęczeniem lub narażeniem na silny stres (tzw. nerwobóle stresowe). Drugi rodzaj nerwobólów to tzw. nerwobóle objawowe. Mają one charakter wtórny – świadczą o istniejącym już schorzeniu. Mogą je wywołać m.in.:

• choroby autoimmunologiczne, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzyca, toczeń rumieniowaty,
• uścisk lub uszkodzenie nerwów na skutek urazów mechanicznych, zmian zwyrodnieniowych czy infekcji,
• zaburzenia metaboliczne,
• toksyczne uszkodzenia nerwów (np. przez leki, metale ciężkie),
• niedobór witamin z grupy B,
• zaburzenia psychiczne, takie jak depresja, zaburzenia lękowe, nerwica.

Po czym poznać nerwoból? Objawy

Nerwobólom mogą towarzyszyć rozmaite objawy w zależności od tego, którego nerwu i unerwionej przez niego okolicy ciała będą dotyczyć. Jednakże nerwobóle mają kilka charakterystycznych cech pomocnych w ich rozpoznaniu. Mianowicie:

• ból pojawia się nagle – ma charakter napadowy, dolegliwości bólowe mogą trwać sekundy, minuty lub godziny, pomiędzy atakami występują okresy o znacznie złagodzonych dolegliwościach lub całkowicie pozbawione bólu;
• ból jest intensywny, ostry, rwący, szarpiący, kłujący, rozdzierający, palący, mrowiący lub piekący;
• ból promieniuje w obszarze unerwienia określonego nerwu lub jego gałęzi;
• brak widocznych oznak uszkodzeń tkanki;
• bolesność dotyczy obszarów zmienionej percepcji czucia i jest powodowana przez bodźce, które normalnie jej nie wywołują;
• dolegliwości utrzymują się po zaprzestaniu stymulacji bólowej;
• bolesności towarzyszą często zaburzenia czucia (niedoczulica/przeczulica), osłabienie sił mięśniowych i związane z tym ryzyko niedowładu, parestezje (mrowienie, drętwienie).

Do jakiego lekarza się zgłosić?

Jeśli podejrzewasz u siebie nerwobóle, to koniecznie zgłoś się do lekarza. Pierwszej medycznej pomocy udzieli Ci lekarz rodzinny lub internista. Specjaliści ci na podstawie wstępnego rozpoznania skierują Cię do neurologa, który zajmuje się leczeniem schorzeń układu nerwowego.

W leczeniu neuralgii z reguły wprowadza się farmakoterapię. Najczęściej stosuje się leki przeciwpadaczkowe, przeciwdepresyjne, z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (głównie diklofenak). Ataki mogą być łagodzone przez tymczasowe wyłączenie funkcji nerwu – tzw. blokadę. Metoda ta jednak przynosi doraźną, krótkotrwałą ulgę. Lekarz zaleci stosowanie diety bogatej w witaminy z grupy B (ich niedobór sprzyja degradacji komórek nerwowych), podejmowanie aktywności zwalczających stres czy zabiegi fizjoterapeutyczne.

Rekomenduje się zastosowanie pola magnetycznego, kąpieli elektryczno-wodnych, prądów TENS, lampy sollux, okładów z borowiny oraz kąpieli solankowych. Leczenie chirurgiczne jest przeznaczone dla osób z lekoopornymi postaciami nerwobólów lub tych, u których rozpoznano wtórną neuralgię. Jeśli nerwoból jest wynikiem choroby, ulgę przyniesie leczenie pierwotnego schorzenia.

Rozpoznawanie nerwobólów

Teoretycznie nerwoból można rozpoznać na podstawie zgłaszanych charakterystycznych dolegliwości. W praktyce nierzadko wykonuje się wiele badań. Rozpoznanie nerwobólu rozpoczyna się od wywiadu medycznego i badania przedmiotowego – badania fizycznego obejmującego badanie neurologiczne.

Cennych informacji dostarcza badanie przewodnictwa nerwowego. Dzięki elektromiografii (EMG) lekarz oceni czynność mózgu i zlokalizuje miejsce uszkodzenia czy nacisku na nerwy. Nierzadko ostateczne rozpoznania zapewniają badania obrazowe – głównie tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny. Wykluczenie somatycznych przyczyn (związanych ze strukturami anatomicznymi) przyczyn nerwobólów jest wskazaniem do konsultacji psychiatrycznej.