Zaćma – przyczyny i objawy
Udostępnij na:
Zaćma – zwana także kataraktą – jest najczęstszym schorzeniem oka, które wynika z naturalnego procesu starzenia się organizmu. Szacuje się, że cierpi na nią nawet 20 mln ludzi na całym świecie. Polega na zmętnieniu soczewki, co prowadzi do stopniowej utraty zdolności widzenia. Choroba ta dotyczy głównie osób starszych, ale może występować u dzieci lub jako powikłanie po chorobach ogólnoustrojowych. Sprawdź, jak ją rozpoznać!
Spis treści
Czym jest zaćma?
Soczewka oka u zdrowych osób jest przezroczysta. W przebiegu zaćmy (katarakty) powstają na niej plamki lub charakterystyczne zmętnienia. Mętna soczewka to nie tylko efekt estetyczny, ale przede wszystkim defekt, który prowadzi do zaburzeń w przedostawaniu się promieni świetlnych do siatkówki i w konsekwencji do zaburzeń widzenia. Szacuje się, że za ponad 50% przypadków utraty wzroku odpowiada właśnie zaćma, która – obok jaskry – jest jedną z najczęściej występujących chorób oczu.
Zaćma rozwija się w wyniku zmian zachodzących w soczewce oka. Soczewka jest zbudowana z elastycznego białka i wodnistego płynu. W miarę starzenia się organizmu białko w soczewce zaczyna się gromadzić. To właśnie dlatego soczewka mętnieje i traci swoją przejrzystość.
Jakie są przyczyny zaćmy?
Przyczyny zaćmy są różnorodne. Najczęstszym czynnikiem ryzyka jest wiek, ponieważ soczewka oka z biegiem czasu traci elastyczność i przejrzystość. Inne przyczyny zaćmy to:
- czynniki genetyczne – niektóre osoby są bardziej predysponowane do rozwoju zaćmy ze względu na dziedziczenie pewnych anatomicznych cech soczewki oka. Specjaliści szacują, że blisko 30% przypadków zachorowań na zaćmę jest dziedziczona. Przypadłość może pojawić się równolegle z aberracjami chromosomowymi, takimi jak zespół Edwardsa czy zespół Downa;
- czynniki środowiskowe – przede wszystkim długotrwałe narażenie na promieniowanie UV, ale także palenie papierosów, niezdrowa dieta i otyłość;
- choroby ogólnoustrojowe – ryzyko zaćmy zwiększa się w przebiegu takich chorób jak: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze czy schorzenia dotyczące tarczycy;
- urazy oka – urazy oka, takie jak oparzenia chemiczne, urazy mechaniczne, mogą uszkodzić soczewkę i spowodować rozwój omawianej choroby;
- choroby gałki ocznej, a wśród nich: małoocze, nowotwór złośliwy gałki ocznej (siatkówczak), brak tęczówki, zapalenie błony naczyniowej, retinopatia (schorzenie spowodowane uszkodzeniem naczyń krwionośnych oka);
- zaburzenia w okresie okołoporodowym – niska masa urodzeniowa dziecka, zakażenia w okresie noworodkowym (np. wirusem opryszczki lub różyczki), narażenie nienarodzonego dziecka na promieniowanie jonizujące lub działanie niektórych leków (kortykosteroidów).
Jakie są objawy zaćmy?
Zaćma rozwinąć się może w jednym oku lub w obu oczach. Choroba ta przez wiele lat może nie dawać objawów. Kiedy coraz większy obszar soczewki będzie zmętniony, u chorego pojawia się szereg dolegliwości. Zazwyczaj pierwszym sygnałem jest nasilone pogarszanie się wady wzroku i związana z tym częsta zmiana szkieł korekcyjnych. Wśród objawów zaćmy można wymienić:
- pogorszenie się ostrości wzroku – jest to zazwyczaj pierwszy symptom chorobowy;
- widzenie przez mgłę;
- utrudnione patrzenie na światła np. samochodów i słońce – to tzw. zjawisko olśnienia powodowane rozszczepieniem promieni świetlnych;
- obecność w polu widzenia niewielkich punktów lub plamek;
- zaburzenia w ocenie odległości;
- spadek wyrazistości i intensywności kolorów;
- trudności w czytaniu i oglądaniu telewizji.
Innymi, rzadziej spotykanymi objawami zaćmy są: podwójne widzenie, widzenie aureoli (kół światła przy patrzeniu na jasne źródła światła, np. żarówkę), zaburzenia w poruszaniu się u seniorów, oczopląs lub zez u dzieci. Przy bardzo dużym zmętnieniu soczewki wzrok jest na tyle uszkodzony, że chory jest w stanie zauważyć tylko zarysy przedmiotów.
Zobacz także: USG gałki ocznej.
Do jakiego lekarza się zgłosić?
W przypadku pojawienia się objawów takich jak pogorszenie wzroku, zamazane widzenie, plamki w polu widzenia, należy zgłosić się do okulisty. Jest to specjalista zajmujący się diagnostyką i leczeniem chorób oczu.
Należy pamiętać, że nagłe wystąpienie zaburzeń widzenia (niedowidzenie, ślepota), szczególnie połączone z dodatkowymi objawami takimi jak zaburzenia mowy, ból głowy lub utrata przytomności może być objawem udaru mózgu i wymaga pilnego wezwania pomocy medycznej, dzwoniąc pod numer 999 lub 112.
Jak leczyć zaćmę?
Gdy pojawiają się pierwsze objawy zaćmy, warto jak najszybciej skonsultować się z okulistą. Leczenie zaćmy jest możliwe tylko za pomocą zabiegu operacyjnego. Operacja polega na usunięciu zmętniałej soczewki oka i wszczepieniu jej sztucznego zamiennika. Zabieg ten jest bezpieczny i skuteczny, jeśli oczywiście u Pacjenta nie występują przeciwwskazania w postaci odwarstwienia siatkówki, patologicznych zmian na dnie oka lub aktywnego stanu zapalnego w organizmie.
Alternatywne metody leczenia
Obecnie nie istnieją bezoperacyjne metody leczenia zaćmy. Choć można przyjmować suplementy diety i leki, które mogą spowolnić postęp choroby, zabieg jest jedynym skutecznym sposobem leczenia. Jeśli trudności w widzeniu są związane z innymi defektami, warto rozważyć dodatkową konsultację z okulistą i zdecydować się np. na operację powiek.
Dowiedz się więcej: Leczenie zaćmy – jakie są metody operacyjne?
Profilaktyka zaćmy
Chociaż nie można całkowicie zapobiec rozwojowi zaćmy, istnieje kilka działań profilaktycznych, które pomogą zmniejszyć ryzyko. Polecane jest noszenie okularów z filtrem UV, który chroni gałkę oczną przed szkodliwym promieniowaniem słonecznym. Korzystne dla kondycji oczu będzie również wypracowanie zdrowych nawyków żywieniowych – wprowadzenie do diety większej ilości warzyw, owoców, ryb bogatych w kwasy omega-3 oraz witaminy C.
We wczesnym wykryciu zaćmy pomogą regularne badania okulistyczne. Cenna jest się również konsultacja u optometrysty, który może zalecić odpowiednie ćwiczenia na poprawę widzenia obuocznego. W przypadku występowania chorób ogólnoustrojowych, takich jak cukrzyca i nadciśnienie tętnicze, należy wykonywać regularne kontrole okulistyczne.
Udostępnij na:
Zobacz także
Nowoczesny laser mikropulsowy w Centrum Medycznym MAVIT w Warszawie
W Centrum Medycznym MAVIT na warszawskich bielanach przy ul. Podleśnej 61 pojawił się nowoczesny laser mikropulsowy służący do fotokoagulacji siatkówki.
Na czym polega usuwanie mętów z oka?
Usuwanie mętów z ciała szklistego oka to zabieg znacznie poprawiający komfort życia pacjentów z tym problemem okulistycznym. Są to zwykle osoby, które uskarżają się na trwałe, ruchome cienie obecne w polu ich widzenia. Nieinwazyjne i bezbolesne leczenie witreolizą laserową przynosi trwałe efekty i jest realizowane w pełni profesjonalnie w specjalistycznych placówkach.
Diagnostyka bezdechu sennego
W Szpitalu Specjalistycznym CM MAVIT w Katowicach zapewniamy kompleksową diagnostykę bezdechu sennego. Na początku ważne jest określenie, czy występuje bezdech oraz jaki jest jego stopień nasilenia. W CM MAVIT korzystamy z nowoczesnej aparatury, która na wielu etapach umożliwia stały monitoring snu pacjenta przez lekarza prowadzącego.
