Szczepienie przeciwko RSV

Aby wykonać szczepienie niezbędne jest uzyskanie kwalifikacji do szczepienia.
Koszt szczepionki nie obejmuje kwalifikacji do szczepienia.

Co to jest RSV?

Syncytialny wirus układu oddechowego (ang. Respiratory Syncytial Virus, RSV), to powszechnie występujący wirus, który atakuje układ oddechowy. Choć zwykle powoduje on łagodne objawy podobne do przeziębienia, to jednak u niektórych osób infekcja może mieć ciężki przebieg i prowadzić do powikłań. Najbardziej narażone są niemowlęta i osoby starsze z chorobami przewlekłymi takimi jak cukrzyca, choroby serca i choroby płuc, u których leczenie często wymaga hospitalizacji.

Zakażenie RSV może prowadzić do poważnych chorób, takich jak:

• zapalenia oskrzelików,
• zapalenia płuc,
• pogorszenie objawów chorób przewlekłych takich jak astma.

Wirus przenosi się drogą kropelkową poprzez kontakt bezpośredni z osobą zakażoną, jak również poprzez kontakt pośredni z powierzchniami czy przedmiotami skażonymi wirusem. Objawy RSV obserwowane są głównie w okresie jesienno-zimowym. Obecnie szczepienia ochronne stanowią najskuteczniejszą formę zapobiegania infekcjom.

Dlaczego warto się zaszczepić?

Po pierwsze nie istnieje leczenie przyczynowe zakażenia wirusem RSV. Oznacza to więc, że najskuteczniejszą formą ochrony przeciw temu patogenowi jest właśnie szczepienie. Chroni ono przed ciężkimi infekcjami dróg oddechowych, takimi jak np. zapalenie płuc, a tym samym zmniejsza liczbę hospitalizacji.

Po drugie, wiele osób starszych boryka się z przewlekłymi schorzeniami takimi jak cukrzyca, choroby serca lub nerek, które osłabiają ich odporność. Szczepienie przeciwko RSV chroni tę grupę przed ciężkimi powikłaniami po zakażeniu RSV.

Po trzecie, niemowlęta, wcześniaki i małe dzieci mają nie w pełni wykształcony układ odpornościowy. Infekcja RSV może być dla nich niebezpieczna.

Warto również wspomnieć, że szczepionka przeciwko RSV jest bezpłatna dla kobiet w ciąży i osób, które ukończyły 65. rok życia. Osoby między 60 a 64 rokiem życia mogą ją nabyć z 50% odpłatnością.

Schemat szczepienia RSV i sezon zachorowań

Aby odpowiedzieć na pytanie, kiedy szczepić się na RSV, warto mieć świadomość, kiedy ten wirus jest najbardziej aktywny. Otóż syncytialny wirus oddechowy występuje przez cały rok, jednak szczyt zachorowań przypada jesienią i zimą – najwięcej przypadków notuje się od października do marca. Decyzję o przyjęciu preparatu warto więc podjąć nieco wcześniej niż w okresie późnej jesieni. Dzięki temu możliwe jest zminimalizowanie ryzyka zakażenia i jego groźnych dla zdrowia powikłań.

Szczepienie przeciw RSV składa się z jednej dawki (około 0,5 ml preparatu) podawanej domięśniowo. Obecnie nie zaleca się podawania dawki przypominającej.

Przed podaniem szczepionki konieczna jest wizyta lekarska, aby wykluczyć ewentualne przeciwwskazania. Lekarz bierze pod uwagę m.in. reakcje alergiczne na wcześniejsze szczepienia oraz występowanie chorób współistniejących. Na tej podstawie podejmuje decyzję o możliwości podania szczepionki. Dzięki temu procesowi szczepienie jest nie tylko skuteczne, ale również bezpieczne dla pacjenta. Po podaniu szczepionki pacjent powinien być obserwowany przez krótki czas, aby monitorować ewentualne działania niepożądane, które zdarzają się niezmiernie rzadko.

Dla kogo przeznaczone jest szczepienie?

Choć szczepienie przeciwko RSV może przyjąć każda dorosła osoba, to jednak podanie zaleca się przede wszystkim u osób z grup ryzyka. Zaliczamy do nich:

• osoby dorosłe, które ukończyły 60. rok życia, z chorobami przewlekłymi takimi jak cukrzyca, niedobory odporności, choroby serca i płuc,
• osoby dorosłe w wieku 50-59 lat ze zwiększonym ryzykiem ciężkiego przebiegu infekcji RSV i osłabioną odpornością,
• kobiety w ciąży między 24. a 36. tygodniem, w celu zapewnienia biernej ochrony noworodka.

Korzyści z podania preparatu odniesie każda dorosła osoba. W szczególności bardzo ważne jest szczepienie RSV dla ciężarnych. Chroni ono przed zakażeniem nie tylko matkę, ale co ważne - również dziecko. RSV stanowi bowiem szczególne zagrożenie dla niemowląt, a szczepionki nie podaje się bezpośrednio w tej grupie wiekowej. Wynika to z niedojrzałości układu odpornościowego malucha, który nie jest jeszcze w stanie wytworzyć skutecznej odpowiedzi immunologicznej. Ochronę zapewnia szczepionka podana matce. W jej organizmie wytworzone zostają przeciwciała, które przechodzą przez łożysko. Dzięki temu niemowlę jest chronione od urodzenia do 6. miesiąca życia.

Przeciwwskazania do podania szczepionki

O tym, czy pacjent może przyjąć szczepionkę, decyduje lekarz podczas badania kwalifikującego. Proces ten obejmuje szczegółowy wywiad medyczny oraz badanie, które pomagają lekarzowi ustalić, czy pacjent jest odpowiednim kandydatem do szczepienia.

Przeciwwskazaniem do przyjęcia szczepionki przeciwko RSV jest:

• nadwrażliwość na którykolwiek ze składników preparatu,
• reakcja anafilaktyczna występująca po podaniu jakiejkolwiek szczepionki w przeszłości,
• infekcja przebiegająca z gorączką.

Z podaniem szczepionki w przypadku infekcji należy wstrzymać się do momentu poprawy stanu zdrowia.

Bezpieczeństwo szczepionki RSV i działania niepożądane

Szczepionki przeciw RSV są bardzo dobrze przebadane, co wpływa na ich bezpieczeństwo, w tym dla osób starszych i kobiet w ciąży. Przebyte zakażenie RSV również nie stanowi przeciwwskazania do szczepienia, co pozwala na szerokie stosowanie szczepionki w populacji.

Natomiast, jak wszystkie szczepionki, również te przeciwko RSV mogą wywołać działania niepożądane. Skutki uboczne szczepionki RSV w większości sytuacji obejmują łagodne i krótkotrwałe bóle głowy, obrzęk w miejscu podania preparatu, ogólne rozbicie i zmęczenie. Symptomy te zazwyczaj ustępują samoistnie w ciągu kilku dni po podaniu szczepionki. Są one typowe dla wielu szczepionek i nie stanowią powodu do niepokoju. W razie wystąpienia cięższych reakcji, takich jak np. trudności w oddychaniu, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Zdarzają się one bardzo rzadko. Ważne jest jednak, aby pacjenci byli świadomi możliwości wystąpienia tych objawów i skorzystali niezwłocznie z pomocy lekarskiej.

Najczęściej zadawane pytania o szczepionkę RSV (FAQ)

Czy szczepionkę RSV można podać razem ze szczepieniem przeciw grypie?

O możliwości podania dwóch szczepionek jednocześnie decyduje lekarz podczas wizyty kwalifikującej do szczepień. Nie istnieją jednak żadne przeciwwskazania medyczne do łączenia szczepień.

Czy szczepienie na RSV chroni także przed grypą?

Szczepionki przeciwko RSV nie dają ochrony przed innymi wirusami dróg oddechowych, w tym przed wirusem grypy.

Jak długo utrzymuje się ochrona po szczepieniu na RSV u dorosłych?

Odporność po szczepieniu przeciwko RSV u dorosłych utrzymuje się nawet przez kilka lat. Warto jednak pamiętać, że wirus RSV, podobnie jak inne wirusy wykazuje zmienność genetyczną.

Jak długo utrzymuje się ochrona po szczepieniu na RSV u dzieci?

Z powodu niedojrzałości układu odpornościowego dzieciom nie podaje się szczepionek przeciwko RSV. Bierną ochronę uzyskuje się natomiast przez szczepienie kobiet w ciąży. Przeciwciała, które wytwarzają się w organizmie matki, przechodzą przez łożysko i zapewniają ochronę dziecku przez pierwsze 6 miesięcy życia.

Czy można zakazić się RSV dwa razy w sezonie?

Ponieważ istnieją dwie podgrupy wirusa RSV (RSV-A i RSV-B), można się zakazić każdym z nich niezależnie w tym samym sezonie. Infekcja RSV-A nie daje pełnej odporności przeciwko RSV-B. Dużo większą ochronę przed RSV zapewnia szczepionka skierowana przeciwko obu podgrupom wirusa.

Czy szczepienie w ciąży jest bezpieczne?

Decyzję o przyjęciu szczepionki RSV w ciąży podejmuje lekarz podczas wizyty kwalifikacyjnej. Preparat jest przebadany i w pełni bezpieczny dla kobiet w ciąży. Zapewnia on również ochronę przed infekcją RSV dla noworodka.

Czy szczepienie przeciwko RSV może zaszkodzić dziecku?

Szczepionka przeciwko RSV wiąże się z przekazaniem dziecku przeciwciał przez łożysko jeszcze przed porodem. Dzięki temu noworodek zyskuje odporność na pierwsze 6 miesięcy życia. Szczepionka przeciwko RSV nie zwiększa też ryzyka poronień i porodów przedwczesnych.

Podsumowanie

Chociaż wirus RSV w większości przypadków powoduje łagodne infekcje, to jednak dla niektórych osób jest on bardzo niebezpieczny. Szczepionka przeciw RSV chroni takie osoby przed ciężkimi zakażeniami dolnych dróg oddechowych, tym samym zmniejsza liczbę hospitalizacji. Preparat podawany jest jednorazowo drogą iniekcji domięśniowej. Szczepionka przeciwko RSV jest zalecana m.in. osobom starszym oraz kobietom w ciąży, aby zapewnić ochronę także niemowlętom. Preparaty te są bezpieczne i skuteczne, ale jak w przypadku innych szczepień mogą wystąpić działania niepożądane. Preparaty, które chronią przed sezonowym zakażeniem syncytialnym wirusem układu oddechowego dla wybranych grup pacjentów dostępne są bezpłatnie lub z 50% odpłatnością.

Znając wszystkie zalety podania preparatów przeciwko RSV nie czekaj i sprawdź dostępność szczepień w swojej placówce. Możesz również zarezerwować wizytę szczepienną online.

Bibliografia

1. Charles Nuttens, Juliette Moyersoen, Daniel Curcio, Zuleika Aponte-Torres, Marc Baay, Hilde Vroling, Bradford D Gessner, Elizabeth Begier, Differences Between RSV A and RSV B Subgroups and Implications for Pharmaceutical Preventive Measures, Infect Dis Ther. 2024 Jul 6;13(8):1725–1742. doi: 10.1007/s40121-024-01012-2.
2. Falsey AR, Hennessey PA, Formica MA, Cox C, Walsh EE. Respiratory syncytial virus infection in elderly and high-risk adults. N Engl J Med. 2005;352(17):1749–59. DOI: 10.1056/NEJMoa043951
3. Janet S, Broad J, Snape MD. Respiratory syncytial virus seasonality and its implications on prevention strategies. Hum Vaccin Immunother. 2018;14(1):234–44.
4. Kaler J., Hussain A., Patel K., Hernandez T., Ray S. Respiratory Syncytial Virus: A Comprehensive Review of Transmission, Pathophysiology, and Manifestation. Cureus. 2023 Mar 18;15(3):e36342. doi: 10.7759/cureus.36342. PMID: 37082497; PMCID: PMC10111061.
5. Borszewska-Kornacka M., Mastalerz-Migas A. Zakażenia syncytialnym wirusem oddechowym w polskiej populacji pacjentów pediatrycznych z perspektywy ekspertów. Lekarz POZ 2023, 6, 347-351.
6. Charakterystyki Produktów Leczniczych: Arexvy i Abrysvo.