Rezonans magnetyczny artrografia

Na czym polega artrografia? 

Artrografia to procedura diagnostyczna, która polega na podaniu środka kontrastowego przed wykonaniem rezonansu magnetycznego. Kontrast podawany jest dożylnie bądź dostawowo, czyli bezpośrednio do stawu.        Środek kontrastujący pozwala na lepszej jakości wizualizację, a tym samym bardziej precyzyjną ocenę struktur stawowych pacjenta, np. torebek stawowych, więzadeł, chrząstek. W badaniach diagnostycznych bardzo często wykorzystuje się gadolin – to pierwiastek chemiczny o zdolnościach do zmiany magnetycznych parametrów tkanek, co przekłada się na lepszą jakość powstałych obrazów podczas badania. Artrografia, czyli zastosowanie kontrastu w rezonansie magnetycznym (inaczej MRI, MR), najczęściej wykorzystywana jest w takich celach jak:

• większy kontrast między tkankami – to szczególnie pomocne w przypadku diagnostyki delikatnych struktur stawowych. Zastosowanie środka kontrastującego pozwala na lepsze odróżnienie i precyzyjną ocenę tkanek na obrazach z rezonansu magnetycznego;
• dokładna ocena uszkodzeń chrząstki stawowej i więzadeł – kontrast umożliwia wykrycie nawet najdrobniejszych zmian, zerwań, uszkodzeń w obrębie chrząstki stawowej i więzadeł;
• precyzyjna ocena zmian patologicznych w tkankach miękkich, takich jak: stany zapalne, torbiele, guzy;
• ocena stopnia ukrwienia oraz unaczynienia poszczególnych struktur stawów.

Zobacz także: Artroskopia.

Kiedy wykonuje się badanie artro-MR? 

Artrografię rezonansu magnetycznego (artro-MR) wykonuje się w takich przypadkach jak:

• Podejrzenie uszkodzenia stawów – rezonans magnetyczny stawów i tkanek miękkich w kończynach bardzo często wykonuje się w przypadku elementów najbardziej narażonych na urazy (staw barkowy, staw kolanowy). Niekiedy wymagane jest wykonanie dodatkowego badania, takiego jak tomografia komputerowa kości i stawów.
• Diagnostyka stanów zapalnych stawów – niepokojące objawy to m.in. trudności w poruszaniu, ból, obrzęk, wysięki, podwyższona temperatura konkretnego obszaru dotkniętego zapaleniem. Reumatoidalne zapalenie stawów może dotyczyć różnych części ciała. Wykonuje się np. rezonans magnetyczny ręki, rezonans magnetyczny przedramienia, rezonans magnetyczny biodra.
• Diagnostyka zmian zwyrodnieniowych stawów, takich jak np. osteoartroza, artroza (choroba zwyrodnieniowa stawów), rwa kulszowa, ZZSK (zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa).
• Uszkodzenia obrąbka stawowego, np. w stawie barkowym – w niektórych przypadkach może być wymagane uzupełnienie diagnostyki o dodatkowe badanie, takie jak USG stawu barkowego.
• Podejrzenie ciała wolnego w stawie, takiego jak fragment kości czy luźnej tkanki, do czego może dojść np. w wyniku urazu, zapalenia bądź uszkodzenia stawu.
• Monitorowanie skuteczności leczenia i procesu gojenia się uszkodzeń łąkotek kolanowych.

Zobacz także: RTG stawu kolanowego.                  

Przeciwwskazania do wykonania artrografii

Istnieje kilka przeciwwskazań do wykonania rezonansu magnetycznego z podaniem środka kontrastującego, choć nie wszystkie z nich całkowicie wykluczają przeprowadzenie artrografii. Ostateczną decyzję o tym, czy zrobić to badanie, zawsze podejmuje lekarz na podstawie indywidualnej sytuacji pacjenta i oceny jego stanu zdrowia. Przeciwwskazania do wykonania artrografii to m.in.:

• uczulenie na środek kontrastujący – jeśli pacjent nie wie, czy ma alergię, lekarz może zlecić wykonanie testu alergicznego;
• ciąża – pole magnetyczne wykorzystywane w badaniu może negatywnie wpłynąć na płód rozwijający się w ciele kobiety;
• możliwość wykonania standardowego rezonansu magnetycznego bez konieczności stosowania środków kontrastujących;
• poważne choroby, takie jak nowotwór, niewydolność serca, wrzody żołądka, przewlekła niewydolność nerek, nadciśnienie tętnicze, stwardnienie rozsiane.
• klaustrofobia – rezonans magnetyczny to badanie, które wymaga leżenia nieruchomo w ciasnej, wąskiej i zamkniętej tubie przez dłuższy czas.
• metalowe implanty w ciele, np. protezy stawów, rozrusznik serca, implanty dentystyczne, implanty stabilizujące kości.

Przebieg badania artro-MR

Kluczowym elementem artrografii rezonansu magnetycznego jest podanie środka kontrastującego – dożylnie bądź bezpośrednio do stawu. Następnie pacjent kładzie się w specjalnej tubie, gdzie musi pozostać nieruchomo na czas wykonania badania.

Ile trwa badanie artro-MR?

W zależności od badanego obszaru badanie artro-MR trwa około 30–60 minut.

Jak przygotować się do artrografii?

Odpowiednie przygotowanie się do rezonansu magnetycznego z podaniem środka kontrastującego jest istotne nie tylko dla bezpieczeństwa przeprowadzonego badania, lecz również dla samopoczucia pacjenta. Dobra organizacja pozwala zminimalizować niepokój i stres związany z całą procedurą, a także gwarantuje najlepsze warunki do precyzyjnego wykonania artrografii. Przed podaniem kontrastu istotne jest skonsultowanie się z lekarzem w celu oceny zdrowia pacjenta i wykluczenia ewentualnych przeciwwskazań do wykonania badania. Przed artro-MR:

• pacjent powinien być na czczo i nie jeść przynajmniej 6 godzin przed badaniem ani nie pić (u dzieci karmionych piersią okres ten wynosi 4 godziny);
• stałe leki (po konsultacji z lekarzem) można przyjmować normalnie, popijając tylko bardzo małą ilością wody;
• na badanie należy zgłosić się z aktualnymi wynikami badania krwi, w szczególności na stężenie kreatyniny, z morfologią i jonogramem (stężenie sodu, potasu, wapnia, chlorków, żelaza, fosforanów magnezu);
• pacjent powinien przygotować wcześniejsze wyniki badania obrazowego (jeśli takie ma) oraz skierowanie na badanie (jeżeli jest wymagane);
• bezpośrednio przed wykonaniem rezonansu magnetycznego pacjent musi zdjąć wszelkiego rodzaju metalowe przedmioty, takie jak biżuteria, ozdoby do włosów, paski, guziki, zamki;
• należy także zrezygnować z makijażu i stosowania kosmetyków takich jak balsamy, mleczka, olejki, lakiery do włosów;
• na badanie najlepiej zgłosić się na około 30 minut przed badaniem;
• pacjent powinien również poinformować personel medyczny o metalowych implantach w ciele, które mogą okazać się przeciwwskazaniem do wykonania badania.

Jakie choroby wykrywa badanie artro-MR?

Badanie artro-MR wykorzystuje się do diagnostyki różnego rodzaju obrażeń struktur stawowych, w szczególności po urazach, jak również w wyniku zmian zapalnych czy zwyrodnieniowych. Badanie wykrywa m.in.:

• choroby metaboliczne stawów, np.: ZZSK (zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa), dna moczanowa, TRU (toczeń rumieniowaty układowy);
• złamania w obrębie stawu skokowego;
• ZCPP (zespół ciasnoty przedziałów powięziowych);
• uszkodzenia kości stawowych, chrząstki stawowej, więzadeł, łąkotek;
• choroby zwyrodnieniowe stawów kolanowych, biodrowych, rąk, palców, kręgosłupa, łokciowych, barkowych;
• zapalenia w obrębie stawów, np. reumatoidalne zapalenie stawów;
• infekcje, zakażenia stawów;
• guzki stawowe.

Jak długo organizm oczyszcza się z kontrastu?

Większość pacjentów dobrze znosi podanie kontrastu, jednak w niektórych przypadkach może pojawić się uczucie dyskomfortu i inne dolegliwości, np.: lekki ból, uczucie napięcia, osłabienie, uczucie ciepła lub zimna, drętwienie, mrowienie, zawroty głowy, czasami nudności. Zwykle tego typu objawy ustępują po maksymalnie 24 godzinach. Warto w tym czasie zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu (najlepiej pić dużo wody niegazowanej) i częste oddawanie moczu.