Artroskopia – co to za badanie? Rodzaje i wskazania do artroskopii

Ze względu na charakter badania wyróżnia się artroskopię diagnostyczną i operacyjną. Jest ona poprzedzona badaniem przez ortopedę, a niekiedy i badaniem obrazowym. Służy do znalezienia przyczyny bólu, zapalenia lub obrzęku stawu. Dowiedz się, jakie są wskazania do wykonania artroskopii oraz jakie działania lecznicze można dzięki niej zrealizować.

Artroskopia – co to jest i jakie są rodzaje?

Artroskopia najogólniej może być przedstawiona jako wziernikowanie, czyli oglądanie wnętrza stawu. Badanie to wykonuje się z użyciem artroskopu. To urządzenie medyczne, które jest odmianą endoskopu – sztywna, cienka rurka została wyposażona w źródło światła i kamerę, dzięki którym możliwe jest przekazywanie obrazu ze środka stawu. Mamy wówczas do czynienia z artroskopią diagnostyczną. Na jej podstawie wybiera się dalszy plan postępowania leczniczego. Dzięki wyposażeniu obecnych modeli artroskopu w chirurgiczny nóż elektryczny i różne trokary podczas badania możliwe staje się wykonanie zabiegów wewnątrzstawowych. W przypadku przeprowadzenia procedur leczniczych mówi się o artroskopii terapeutycznej lub operacyjnej.

Na czym polega artroskopia?

Przed skierowaniem na wziernikowanie stawu konieczna jest odpowiednia kwalifikacja do badania, która zazwyczaj opiera się na badaniu klinicznym wykonanym przez ortopedę. W razie potrzeby lekarz może dodatkowo skierować pacjenta na badania obrazowe, w tym np. RTG, USG lub rezonans magnetyczny (MR). Pacjenci proszeni są o przyniesienie ze sobą aktualnych wyników badań, takich jak m.in.: morfologia, EKG, badanie ogólne moczu, grupa krwi, układ krzepnięcia. Będą one konieczne podczas rozmowy z anestezjologiem, który ustali rodzaj znieczulenia. Niekiedy wymagane są konsultacje z innymi specjalistami w celu wykluczenia ewentualnych przeciwwskazań do zabiegu.

Artroskopię przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym. Badanie polega na wykonaniu niewielkich nacięć w okolicy stawu, przez które zostanie wprowadzony artroskop do jamy stawu. Następnie, aby ułatwić oględziny, do środka aplikuje się roztwór soli fizjologicznej. Wówczas lekarz przechodzi do oceny elementów wewnątrzstawowych, w tym błony maziowej, więzadeł, chrząstek stawowych, mięśni itd. Obraz z artroskopu jest rzutowany na monitor o wysokiej rozdzielczości. W przypadku artroskopii operacyjnej lekarz po wprowadzeniu odpowiednich narzędzi przechodzi do usunięcia uszkodzeń lub zwyrodnień stawu. Na koniec zszywa się nacięcia na skórze. Po zabiegu pacjent zwykle wraca do domu tego samego dnia lub dzień później.

Artroskopia – wskazania do wykonania

Artroskopia to badanie dostarczające ortopedom wiele cennych informacji na temat nieprawidłowości toczących się w stawach. Istnieją liczne wskazania do jej przeprowadzenia. Można wymienić spośród nich m.in.:

• urazy mechaniczne stawu;
• obecność ciał obcych w stawie;
• niestabilności ruchów w stawie;
• zmiany zwyrodnieniowe stawu;
• reumatoidalne zapalenie stawów;
• złamania śródstawowe.

Wskazaniem do badania są: ból, obrzęk, stan zapalny i inne dolegliwości ze strony stawu. Artroskopia może być wykorzystana w ramach procesu diagnostyczno-leczniczego reumatoidalnego zapalenia stawów oraz chorób nowotworowych toczących się w obrębie stawów.

Artroskopia – przeciwwskazania

Do przeciwwskazań do artroskopii należą: poważne zaburzenia krzepnięcia krwi, infekcje skóry w obrębie operowanego stawu oraz niewyrównane choroby przewlekłe takie jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroby układu sercowo- naczyniowego.

Do jakiego lekarza się zgłosić?

W przypadku doświadczania dolegliwości ze strony stawów należy się zgłosić do ortopedy. To on może skierować pacjenta na artroskopię.

Jakie zabiegi mogą być przeprowadzone w czasie artroskopii?

Artroskopia to małoinwazyjna metoda leczenia stawów. Podczas jej wykonywania przeprowadzone mogą zostać takie zabiegi jak m.in.:

• wygładzenie chrząstki stawowej;
• usunięcie przerostu błony maziowej;
• rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego (tzw. ACL);
• zszycie lub usunięcie uszkodzonej łąkotki;
• płukanie stawu;
• usunięcie ciał wolnych ze stawu.

Dlaczego warto poddać się leczeniu artroskopowemu? Takie postępowanie jest mniej inwazyjne niż klasyczna operacja z otwarciem stawu. Wiąże się z tym wiele korzyści – m.in. krótszy czas trwania zabiegu i pobytu w szpitalu, szybsza rekonwalescencja i powrót do aktywności, mniejsze dolegliwości bólowe, mniej widoczne blizny, a także mniejsze ryzyko infekcji i obciążenia stawów.

Powikłania po artroskopii

Jak każdy zabieg operacyjny artroskopia obarczona jest powikłaniami. Zdarzają się one jednak bardzo rzadko. Zaliczają się do nich: wysięki, infekcje, krwiaki wewnątrzstawowe, ograniczona ruchomość stawu, odczyny alergiczne na zastosowane implanty, uszkodzenie chrząstki stawowej, uszkodzenia nerwów, zatorowość płucna i zakrzepica żylna.

Zalecenia po artroskopii

Po artroskopii pacjent powinien stosować się do zaleceń lekarza. Ich zakres determinowany jest rodzajem badania (artroskopia diagnostyczna lub terapeutyczna). Niezależnie od typu zabiegu chory przez kilka godzin od wziernikowania stawu powinien pozostać w łóżku, żeby odciążyć kończynę. W obrębie badanego stawu może utrzymywać się przez kilka–kilkanaście dni ból, obrzęk lub dyskomfort. Przez pierwsze dni po artroskopii zalecane jest nieforsowanie stawu, trzymanie kończyny w pozycji wyprostowanej, a w razie dokuczliwego bólu stosowanie ogólnodostępnych środków przeciwbólowych.

Jeżeli staw był operowany, lekarz może zalecić zabiegi fizjoterapeutyczne i kinezyterapię, czyli ćwiczenia, które przyspieszą powrót do zdrowia. Ich zadaniem jest złagodzenie dolegliwości, pobudzenie i wzmocnienie mięśni, a także zwiększenie stabilizacji stawu. Rehabilitacja przeprowadzana jest według programów ustalanych indywidualnie dla każdego pacjenta. Czas rekonwalescencji może więc być różny – wynosi od 2 do 6 tygodni. Powrót do pełnej sprawności w przypadku artroskopii kolana lub stawu skokowego trwa nawet 12 tygodni.