Akromegalia – kiedy wzrost staje się problemem?

Jakie są przyczyny akromegalii?

Akromegalia została po raz pierwszy opisana przez francuskiego lekarza Pierre'a Marie w 1886 roku. Obserwował on pacjentów z nieprawidłowo dużymi rękami, stopami i strukturami twarzy. Wkrótce potem brytyjski chirurg Harvey Cushing zidentyfikował guz przysadki mózgowej jako przyczynę nadmiernego wydzielania hormonu wzrostu.

Najczęstszą przyczynę akromegalii stanowi obecność gruczolaka przysadki mózgowej. Guz ten jest zazwyczaj łagodny, ale prowadzi do wydzielania nadmiaru hormonu wzrostu. W niektórych rzadkich przypadkach akromegalię może powodować guz w innych częściach ciała, takich jak płuca, trzustka, oskrzela lub grasica.

Akromegalia nie jest dziedziczną chorobą, ale może być spowodowana mutacją w genie MEN1 lub AIP. Mutacje mogą predysponować do rozwoju guzów przysadki mózgowej i prowadzić do nadmiernego wydzielania hormonu wzrostu.

Czym jest andropauza? Przeczytaj w naszym poradniku.

Objawy akromegalii

Objawy akromegalii rozwijają się stopniowo i są związane z nadmiernym wzrostem tkanek miękkich oraz kości. Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów jest powiększenie dłoni i stóp, które może prowadzić do konieczności zmiany rozmiaru obuwia. Twarz chorych na akromegalię również ulega zmianie – nos i żuchwa stają się większe, a łuki brwiowe są bardziej wydatne.

Inne objawy akromegalii mogą obejmować pogrubienie skóry, nadmierną potliwość, powiększenie narządów wewnętrznych (takich jak wątroba i serce), bóle stawów, bóle głowy, problemy z oddychaniem, zmęczenie, zaburzenia widzenia i problemy z mową.

Dowiedz się też, do czego doprowadzić mogą używki w ciąży.

Jak przebiega diagnoza akromegalii?

Diagnoza akromegalii wymaga szeregu badań i testów, które pozwalają ocenić poziom hormonu wzrostu we krwi oraz obecność guza przysadki mózgowej. Badania krwi obejmują pomiar poziomu hormonu wzrostu oraz insulinopodobnego czynnika wzrostu typu 1 (IGF-1), który jest produkowany w odpowiedzi na działanie tego hormonu.

Dodatkowe badania diagnostyczne mogą obejmować rezonans magnetyczny (MRI) głowy, który pozwala zobaczyć guz przysadki mózgowej oraz ocenić jego wielkość i lokalizację. W niektórych przypadkach, w celu potwierdzenia diagnozy, można także wykonać próbę hamowania wydzielania hormonu wzrostu.

Sprawdź również, kiedy przeprowadzane jest badanie SHBG.

Jak wygląda leczenie akromegalii?

Leczenie akromegalii zwykle obejmuje kombinację terapii farmakologicznej, radioterapii i chirurgicznego usunięcia guza przysadki mózgowej.

Farmakologiczne leczenie akromegalii polega na stosowaniu leków, które hamują wydzielanie hormonu wzrostu lub blokują jego działanie. Najczęściej stosowane środki to analogi somatostatyny, które zmniejszają wydzielanie go. Inną opcją leczenia farmakologicznego jest stosowanie antagonistów receptora hormonu wzrostu, blokujących jego działanie.

Radioterapia jest stosowana w przypadku, gdy chirurgiczne usunięcie guza nie jest możliwe lub nie prowadzi do całkowitego wyleczenia. Ta metoda leczenia akromegalii polega na napromieniowaniu guza przysadki mózgowej w celu zniszczenia komórek nowotworowych.

Jeśli nie ma przeciwwskazań, chirurgiczne usunięcie guza przysadki mózgowej jest zwykle preferowaną metodą leczenia akromegalii. Poprzez tę operację można przywrócić prawidłową funkcję przysadki mózgowej.

Po leczeniu akromegalii pacjenci często wymagają rehabilitacji i długoterminowej opieki. Rehabilitacja może obejmować fizjoterapię, logopedię (w przypadku problemów z mową), terapię hormonalną (w przypadku braku funkcji przysadki mózgowej) i wsparcie psychologiczne. Regularne kontrole lekarskie są równie ważne, ponieważ pozwalają monitorować poziom hormonu wzrostu i insulinopodobnego czynnika wzrostu oraz ocenić ewentualne nawroty choroby.

Pamiętaj, że akromegalia jest rzadkim schorzeniem, dlatego ważne jest skonsultowanie się z lekarzem endokrynologiem w celu postawienia diagnozy i ustalenia optymalnego planu leczenia.

Zobacz także: Skolioza – objawy, przyczyny i profilaktyka