Krioterapia

Czym jest krioterapia?

Krioterapia to metoda lecznicza, do której wykorzystuje się bardzo niskie temperatury. Temperatura zabiegu zazwyczaj oscyluje pomiędzy -160 a -110 stopni Celsjusza. Zabieg przy użyciu zimna może być wykorzystywany na konkretne tkanki (krioterapia miejscowa), jak i również na całe ciało (krioterapia ogólnoustrojowa).

Krioterapia jest bardzo popularnym zabiegiem w wielu gałęziach medycyny. Zastosowanie znalazła w ortopedii, dermatologii, traumatologii, medycynie sportowej i neurologii. Zabiegi przy wykorzystaniu zimna są często również elementem rehabilitacji czy zabiegów przeprowadzanych przez fizjoterapeutę. Dzięki temu, że zimno można skierować na konkretną część ciała, krioterapia może pomóc w leczeniu określonych dolegliwości.

Na czym polega krioterapia?

Podczas zabiegu w wyniku działania bardzo niskich temperatur naczynia krwionośne gwałtownie się obkurczają, a następnie rozszerzają. Dzięki temu poprawia się przepływ krwi, co zmniejsza napięcie mięśni i wzmaga odżywienie tkanek. Takie działanie przyspiesza gojenie się tkanek i ich szybszą regenerację.

Działanie zimna na organizm przebiega w dwóch fazach. W pierwszej dochodzi do skurczu mięśni i naczyń krwionośnych. W konsekwencji tego następuje spowolnienie przemiany materii oraz przepływu krwi. W drugiej fazie, którą nazywa się fazą obronną, dochodzi do znacznego wzrostu przepływu krwi na skutek poszerzenia naczyń krwionośnych.

Zimnolecznictwo ma wielokierunkowy korzystny wpływ na organizm. Krioterapia m.in. prowadzi do zmniejszenia stanu zapalnego, łagodzi ból, nasila regenerację tkanek, rozluźnia mięśnie, poprawia funkcjonowanie stawów. Dodatkowo zwiększa wydolność układu sercowo-naczyniowego, wspomaga regenerację powysiłkową, utratę masy ciała, łagodzi uczucie lęku, poprawia nastrój, zwiększa odporność na stres i poprawia kondycję skóry.

Wskazania do krioterapii

Zabieg krioterapii ma szerokie zastosowanie, a brak uciążliwych skutków ubocznych sprawia, że jest często wykorzystywany w leczeniu. Wielu lekarzy różnych specjalizacji, jak neurolog, dermatolog czy reumatolog, może kierować Pacjentów na ten rodzaj leczenia. Krioterapia w komorze oddziałuje na całe ciało. Jest zalecana osobom po urazach czy zabiegach chirurgicznych. Zabieg nie tylko przyspiesza powrót do zdrowia, ale również podnosi odporność organizmu, dzięki czemu łatwiej może on walczyć z drobnoustrojami.

Komora krioterapii pozytywnie wpływa również na stan psychiczny. Poprawia nastrój, zmniejsza stany depresyjne i zwiększa chęć do życia.

Zabiegi w komorze są zalecane sportowcom po intensywnym treningu. Przyspieszają one regenerację mięśni, a także ograniczają ryzyko powstawania “zakwasów”. Krioterapia coraz częściej jest wykorzystywana w kosmetologii. Pozwala na zmniejszenie cellulitu poprzez stymulowanie mikrokrążenia krwi. Skóra jest gładsza i bardziej jędrna.

Krioterapia to zabieg, który znacząco wpływa na zdrowie Pacjenta. Jest pomocna w takich schorzeniach jak:

• choroby reumatyczne tkanek miękkich i tkanki łącznej,
• reumatoidalne zapalenie stawów (RZS),
• dna moczanowa,
• stwardnienie rozsiane (SM),
• choroby zwyrodnieniowe stawów, np. dyskopatia,
• zespoły pourazowe i przeciążeniowe (stłuczenia, złamania, skręcenia, zwichnięcia),
• osteoporoza,
• niedowłady i przykurcze kończyn,
• dolegliwości związane z menopauzą,
• odnowa biologiczna,
• stres,
• depresja i nerwica.

Usuwanie zmian skórnych to kolejne zastosowanie krioterapii. Zamrożenie tkanki powoduje jej uszkodzenie oraz martwicę. Dzięki temu można usuwać takie zmiany jak brodawki skórne, włókniaki lub naczyniaki. Popularne określenie „wymrażanie kurzajek”, częstych zmian skórnych u dzieci i młodzieży, to właśnie krioterapia brodawek skórnych wywołanych przez wirusa brodawczaka ludzkiego (ang. Human Papillomavirus, HPV). Należy jednak pamiętać, że zastosowanie krioterapii w tym przypadku nie jest leczeniem pierwszego rzutu – można je zastosować dopiero po 2 miesiącach nieskutecznej terapii z zastosowaniem leków na bazie kwasu salicylowego lub 5-fluorouracylu. Krioterapią brodawek wirusowych zajmuje się lekarz chorób skóry – dermatolog. To on w zależności od wskazań zaleca zabieg krioterapii w obrębie skóry.

Ważnym zastosowaniem zabiegów z udziałem zimna jest również krioterapia zmian nowotworowych (m.in. guzów piersi, nerki lub wątroby) oraz przerzutów, tzw. krioablacja. Powoduje ona na zamrożeniu tkanki guza, co prowadzi do jego martwicy.

W zależności od schorzenia dobierana jest krioterapia miejscowa lub w komorze. Prawie każdy uraz mięśniowy może być leczony zimnem. Tak samo korzystne działanie ma niska temperatura na zmiany skórne, które mogą być w ten sposób leczone przez dermatologa. Jednak ostateczną decyzję o zabiegu podejmuje lekarz podczas wizyty, uwzględniając korzyści, jakie niesie krioterapia, ale również przeciwwskazania.

Krioterapia miejscowa i ogólna – jaką mogą mieć formę?

Krioterapia miejscowa przyjąć może następujące formy:

• nawiewu na określoną część ciała oziębionego powietrza o temperaturze –25ºC, dwutlenku węgla (–70ºC), azotu (–176ºC),
• przyłożenia do danej części ciała aplikatora, który jest źródłem niskiej temperatury. W przypadku stosowania krioterapii w domu można do niej użyć schłodzonego w zamrażarce ”cold packa”, woreczka z lodem lub wodą z lodem, mrożonki warzywnej lub zastosować schładzanie bardzo zimną wodą. Skórę należy chronić przed odmrożeniem, oddzielając lód od ciała np. ręcznikiem. Czas chłodzenia to około 15-20 min.

Krioterapia ogólna jest przeprowadzana z wykorzystaniem specjalnej komory – niewielkiego pomieszczenia lub tuby, która przykrywa ciało pacjenta. Zabiegi trwają do 3 minut i wykorzystuje się w nich temperatury niższe od –100°C. Zabieg ten określa się inaczej kriostymulacją.

Przeciwwskazania do krioterapii

Chociaż krioterapia to zabieg dobrze tolerowany przez większość Pacjentów, to w niektórych przypadkach nie powinien być wykonywany. Należą do nich:

• nadwrażliwość na zimno,
• zaburzenia lub niewydolność układu krążenia,
• zaawansowana choroba nowotworowa,
• zmiany ropne na skórze (w miejscu zastosowania zabiegu),
• nadmierna potliwość,
• odwodnienie,
• uszkodzenie skóry.

W przypadku krioterapii stosowanej na całym obszarze ciała przeciwwskazaniem są choroby serca. Również Pacjenci borykający się z niedoczynnością tarczycy nie zawsze mogą poddawać się krioterapii. Ograniczeniem w zabiegu jest także wiek. Krioterapii nie należy wykonywać u dzieci poniżej 10. roku życia oraz u seniorów powyżej 65. roku życia.

Jak przygotować się do zabiegu?

Na zabiegi krioterapii kieruje lekarz. Zazwyczaj są one wykonywane w serii, dzięki czemu efekty są szybciej widoczne. Do zabiegu należy się odpowiednio przygotować. Bardzo ważne jest wcześniejsze obejrzenie swojej skóry, sprawdzenie, czy nie ma na niej żadnych uszkodzeń, owrzodzeń czy otwartych ran. Bezpośrednio przed zabiegiem skóra powinna być czysta i sucha, co oznacza, że nie należy stosować żadnych balsamów do ciała, olejków czy innych produktów pielęgnacyjnych. Przed krioterapią ogólnoustrojową należy również zdjąć biżuterię, okulary czy soczewki kontaktowe. Na kilka godzin przed krioterapią nie należy brać gorącej kąpieli czy prysznica. Przed zabiegiem Pacjent nie powinien spożywać alkoholu i stosować innych używek.

Jak przebiega krioterapia?

W przypadku krioterapii miejscowej należy pamiętać o odczuciach, jakie mogą towarzyszyć zabiegowi. Może pojawiać się „gęsia skórka” oraz mocne odczucie chłodu na skórze. W konkretne miejsce jest kierowana para zimnego azotu. Krioterapia kolana to jeden z częściej przeprowadzanych zabiegów, które zaleca wielu ortopedów. Obejmuje on kilkukrotne schłodzenie konkretnego miejsca, dzięki czemu przyspiesza to regenerację tkanek i zmniejsza dolegliwości bólowe. Ten sam schemat można wykorzystać także na inne części ciała. Podobnie jak w przypadku komory kriogenicznej, również po zakończeniu zabiegu konieczne jest rozgrzanie stawów.