Onkolog

Kim jest lekarz onkolog?

Onkolog to lekarz specjalista zajmujący się diagnozowaniem, leczeniem i opieką nad pacjentami cierpiącymi z powodu nowotworów. Do jego zadań należy przede wszystkim planowanie i przeprowadzanie terapii, monitorowanie postępów choroby, kontrolowanie efektywność leczenia i prowadzenie opieki paliatywnej dla Pacjentów w zaawansowanym stadium choroby.

Z danych Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że obecnie ponad 1,17 mln. Polaków żyje z chorobą nowotworową. Choroba nowotworowa nie rozróżnia płci i wieku. Na raka zachorować mogą zarówno osoby starsze, jak i dzieci, kobiety czy mężczyźni. Są jednak czynniki, które wpływają na wzrost ryzyka rozwoju choroby. Należą do nich:

• palenie papierosów,
• nadużywanie alkoholu,
• niezdrowa dieta,
• otyłość,
• promieniowanie UV,
• niektóre zakażenia wirusowe,
• zanieczyszczenie powietrza,
• obciążenia genetyczne,
• przyjmowanie niektórych leków hormonalnych,
• długotrwały stres.

Warto pamiętać, że obecność tych czynników ryzyka nie oznacza automatycznego zachorowania na raka. Jeśli któreś z nich występują u Ciebie, pamiętaj o regularnych wizytach u lekarza i badaniach diagnostycznych, które pozwolą wykryć chorobę we wczesnym stadium i rozpocząć leczenie.

Najczęstsze rodzaje nowotworów

Do najczęściej występujących nowotworów należą:

• rak płuc,
• rak piersi,
• rak jelita grubego,
• rak prostaty,
• rak żołądka,
• rak wątroby.

Szacuje się, że na raka płuc każdego roku zapada ok. 2 miliony ludzi na świecie, przeważnie mężczyzn. Za jego główną przyczynę lekarze uznają palenie tytoniu i zanieczyszczenie środowiska. Drugim po raku płuc najczęściej występującym u mężczyzn nowotworem jest rak prostaty. Każdego roku chorobę rozpoznaje się u ok. 1,3 mln panów.

Z kolei najczęściej diagnozowanym nowotworem u kobiet jest rak piersi, który dotyka ponad 2 mln osób rocznie. Dzięki szeroko rozpowszechnionej profilaktyce i promocji badań w kierunku raka piersi maleje odsetek śmiertelności z tego powodu w krajach Ameryki Północnej i w Europie.

Nowotwory obecnie są uznawane za choroby cywilizacyjne. Z danych zaprezentowanych podczas konferencji „Onkologia 2022” wynika, że do 2040 r. choroba nowotworowa rozwinie się u ok. 20 proc. populacji. Warto więc wiedzieć, czego unikać, aby zminimalizować ryzyko zachorowania, na jakie objawy zwracać szczególną uwagę i kiedy udać się do lekarza.

Kiedy należy udać się do onkologa?

Nowotwory mają bardzo niespecyficzne objawy, od gorączki, która może być mylona z infekcją, po bóle różnych części ciała i zmiany w wyglądzie. Jeśli zauważysz u siebie jakiekolwiek niepokojące dolegliwości, udaj się do lekarza pierwszego kontaktu. Zrób to także, jeśli w Twojej rodzinie występowały nowotwory. W tej sytuacji możesz wykonać także badanie onkogenetyczne w kierunku raka. Pamiętaj jednak, że nie każda mutacja jest groźna.

Lekarz pierwszego kontaktu przeprowadzi niezbędne badania i jeśli zauważy podejrzenie nowotworu, skieruje Cię do onkologa. Diagnostyka nowotworowa opiera się na wywiadzie medycznym, badaniach laboratoryjnych i obrazowych, biopsji i badaniu histopatologicznym. Najczęściej diagnostyka nowotworów przebiega według schematu: ze zmiany podejrzanej onkologicznie pobierana jest część tkanki do dalszej analizy. Dzięki takiemu badaniu możliwe jest określenie obecności komórek nowotworowych, ich rodzaju, a czasami stadium zaawansowania. Po postawieniu diagnozy, lekarz wybiera odpowiednią metodę leczenia lub poszerzenia diagnostyki.

Metody leczenia nowotworów

Najczęściej stosowanymi metodami leczenia nowotworów są:

• chirurgia,
• chemioterapia,
• radioterapia,
• immunoterapia,
• terapia celowana,
• hormonoterapia.

Chirurgicznie usunięcie guza może być stosowane w przypadku lokalnie ograniczonych nowotworów, jednak nie zawsze jest to możliwe. Wówczas można zastosować inne z wymienionych metod.

Chemioterapia polega na stosowaniu leków, których celem jest niszczenie komórek nowotworowych. Mogą być one podawane doustnie (tabletki) lub dożylnie. Radioterapia wykorzystuje promieniowanie jonizujące, a immunoterapia, znana również jako terapia biologiczna, polega na stymulowaniu układu odpornościowego pacjenta w celu zwalczania komórek nowotworowych. Terapia celowana natomiast polega na stosowaniu leków, których działanie jest ukierunkowane na konkretne czynniki odpowiedzialne za wzrost i rozwój nowotworu. W przypadku nowotworów zależnych od hormonów, takich jak np. rak piersi stosowana jest hormonoterapia.

Wszelkie powyższe metody mogą być stosowane niezależnie lub jako uzupełnienie innych terapii. Należy pamiętać, że leczenie nowotworów jest indywidualne i zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj nowotworu, jego zaawansowanie oraz stan ogólny Pacjenta.

Czy chirurg onkolog jest tym samym co onkolog?

Choć zarówno onkolog, jak i chirurg onkologiczny zajmują się nowotworami, to jednak nie należy ich mylić. Zakres ich pracy jest bowiem inny. Podczas gdy onkolog zajmuje się diagnostyką, procesem leczenia i opieką po leczeniu, chirurg onkolog operacyjnie usuwa zmiany nowotworowe. Może wykonywać także biopsję oraz zabiegi chirurgiczne łagodzące objawy nowotworu u osób paliatywnie chorych.

Profilaktyka przeciwnowotworowa

Za powstawanie nowotworów w dużej mierze odpowiedzialne są czynniki zewnętrzne oraz nasz tryb życia, dlatego tak ważna jest profilaktyka. Przede wszystkim unikaj wymienionych wyżej czynników ryzyka, takich jak m.in. papierosy, alkohol czy nadmierna ekspozycja na promienie UV. Odżywiaj się zdrowo, unikaj wysoko przetworzonych produktów, jedz odpowiednią ilość warzyw i owoców. Wykonuj regularnie badania przesiewowe, takie jak np. mammografia, cytologia, badanie jelita grubego czy poziomu PSA. Regularne dbanie o swoje zdrowie i przestrzeganie powyższych zasad może pomóc w zmniejszeniu ryzyka chorób nowotworowych.