Niskie libido? Poznaj przyczyny i sposoby na zwiększenie popędu

Co to jest libido?

Libido to termin opisujący pożądanie seksualne i motywację do podejmowania aktywności seksualnej. Został wprowadzony przez Zygmunta Freuda, który postrzegał libido jako podstawowy napęd życia psychicznego. Współcześnie rozumienie libido obejmuje zarówno aspekty biologiczne – takie jak poziomy hormonów (testosteron, estrogeny), neuroprzekaźników (dopamina, serotonina), jak i psychologiczne oraz społeczne.

Libido nie jest wartością stałą i zmienia się pod wpływem wieku, stanu zdrowia, stresu, relacji partnerskich, stylu życia, a także czynników kulturowych. Spadek libido może występować okresowo i nie zawsze oznacza zaburzenie. Jeśli jednak brak pożądania seksualnego utrzymuje się przez dłuższy czas, powoduje cierpienie psychiczne lub problemy w relacji, może wymagać diagnozy i terapii.

Co istotne, spadek libido nie jest wyłącznie kwestią jednostkową – jego konsekwencje często rozciągają się na jakość relacji partnerskich, samoocenę, poczucie atrakcyjności i psychiczne samopoczucie. Zarówno spadek libido wpływa na relacje jak i relacja wpływa na libido. To złożony problem o wielu wymiarach, który wymaga równie złożonego podejścia terapeutycznego i diagnostycznego.

Nowoczesna nauka posiada coraz więcej narzędzi do skutecznego identyfikowania źródeł trudności oraz ich leczenia – począwszy od edukacji, przez terapię indywidualną lub partnerską, aż po wsparcie farmakologiczne. Dodatkowo rozwój telemedycyny i cyfrowych narzędzi diagnostycznych umożliwia szybki kontakt ze specjalistami, co ułatwia podjęcie pierwszego kroku w kierunku poprawy jakości życia seksualnego bez stresu i wychodzenia z domu.

Przeczytaj także: Co to znaczy być parą?

Smartfony, social media a libido

W najnowszych przeglądach literatury podkreśla się także rolę czynników społeczno-kulturowych, takich jak presja medialna, wyidealizowane wzorce atrakcyjności oraz seksualizacji wizerunku ciała, które mogą wpływać na obniżenie libido, szczególnie u młodych dorosłych. Presja do spełniania się seksualnie może prowadzić do lęku przed intymnością, braku satysfakcji z kontaktów seksualnych i obniżenia spontaniczności, co znacząco wpływa na psychologiczny komponent pożądania.

Badanie zaprezentowane w artykule pod tytułem Sexual Function and Problematic Use of Smartphones and Social Networking Sites pokazało jak wielki wpływ na problemy seksualne ma nieprawidłowe używanie smartfonów. Zakres problemów obejmował spectrum od zaburzenia nawilżenia u kobiet po zaburzenia erekcji u mężczyzn.

Libido u kobiet a popęd seksualny u mężczyzn

Libido funkcjonuje odmiennie u kobiet i mężczyzn. U kobiet popęd seksualny jest często bardziej związany z emocjonalną bliskością, bezpieczeństwem, jakością relacji i nastrojem. U mężczyzn libido bywa częściej modulowane przez czynniki biologiczne, w szczególności przez poziom testosteronu.

W badaniach wykazano, że kobiece libido silniej reaguje na czynniki stresogenne i społeczne, takie jak obowiązki rodzinne, obciążenie psychiczne, poczucie winy czy wstyd. Z kolei mężczyźni częściej zgłaszają spadek pożądania w związku z problemami hormonalnymi, przewlekłym stresem lub brakiem stymulacji erotycznej. W obu przypadkach kluczowe jest całościowe podejście do diagnozy i leczenia.

Przeczytaj również: Seksualność kobiet – co warto o niej wiedzieć?

Spadek libido – objawy

W kulturze, w której seksualność pozostaje ważnym komponentem relacji i samopoczucia, obniżone libido może generować frustrację, niepewność i napięcia w związkach. Z badań wynika, że około 32% kobiet i 15% mężczyzn doświadcza obniżonego pożądania w pewnym momencie swojego życia.

Libido to cenna informacja o związku, zdrowiu ciała oraz psychiki.

Do najczęstszych objawów spadku libido należą:

• brak chęci do współżycia;
• unikanie inicjowania kontaktów seksualnych;
• spadek podniecenia w odpowiedzi na bodźce seksualne;
• trudności w osiągnięciu satysfakcji seksualnej;
• poczucie winy lub niepokoju związanego z brakiem pożądania;
• zmniejszona częstotliwość masturbacji;
• osłabiona bliskość emocjonalna w relacji.

Objawy te mogą mieć łagodny lub nasilony charakter i pojawiać się okresowo lub przewlekle. Warto podkreślić, że samoświadomość i obserwacja zmian w zachowaniu seksualnym są kluczowe dla wczesnego rozpoznania problemu.

Dowiedz się więcej: Co z tym seksem

Przyczyny niskiego libido

Przyczyny spadku libido są najczęściej wieloczynnikowe i obejmują:

• zaburzenia hormonalne (niedobory testosteronu, estrogenów, choroby tarczycy);
• depresję i inne zaburzenia psychiczne;
• przewlekły stres i wypalenie zawodowe;
• konflikty i brak bliskości w relacji;
• skutki uboczne leków (szczególnie SSRI, neuroleptyki);
• choroby przewlekłe (cukrzyca, insulinooporność, tężyczka, bezdech senny nadciśnienie, otyłość);
• niską samoocenę, negatywny obraz ciała;
• przeszłe doświadczenia przemocy seksualnej lub traumy;
• nadużywanie alkoholu, nikotyny, narkotyków
• wczesne nieadaptacyjny schematy i wzorce myślenia

Zidentyfikowanie konkretnego źródła problemu wymaga pogłębionej diagnozy psychologicznej i/lub medycznej.

Sprawdź także: Samotność w związku – czym jest? Skąd się bierze?

Jak zwiększyć libido?

W zwiększeniu libido najważniejsze jest określenie przyczyny obniżenia. Libido jako stan zależy od zarówno psychiki jak i ciała. W określeniu przyczyn cierpienia istotna jest współpraca pomiędzy lekarzem i psychologiem, który jest jednocześnie psychoterapeutą. Lekarz za pomocą wiedzy medycznej będzie określał możliwe somatyczne przyczyny, zaś psycholog będący jednocześnie psychoterapeutą może wykonać testy psychologiczne oraz zastosować interwencję psychoterapeutyczną.

Psychoterapia podczas spadku libido

Orgazm zaczyna się w głowie. Libido wymaga poczucia bezpieczeństwa, redukcji stresu i regulacji emocji. Istnieje wiele technik regulujących stres i są bardzo pomocne, ale w przypadku gdy trudne emocje są trwałe, same techniki nie wystarczą. Znieczulenie to za mało nawet jeśli jest zdrowym znieczuleniem. Trzeba sięgnąć do źródła problemu, często takiego, o którym nie wiemy my sami oraz nasi bliscy. Znieczulacze czasami pomagają jeśli niskie libido jest natury psychologicznej, ale zarówno alkohol, narkotyki czy leki maskują problem i go pogłębiają.

Najskuteczniejsze podejścia terapeutyczne w przypadku niskiego libido obejmują terapię schematów, terapię poznawczo-behawioralną (CBT) oraz techniki oparte na uważności (mindfulness) stosowane regularnie i w połączeniu z terapią. Terapia schematów pomaga zidentyfikować i zmodyfikować głęboko zakorzenione przekonania o sobie i relacjach, które mogą hamować seksualność oraz umożliwia pracę nad nieświadomymi lękami i konfliktem wewnętrznym. CBT koncentruje się na zmianie negatywnych wzorców myślenia oraz unikania związanego z seksualnością. W badaniach wykazano, że mindfulness może zwiększyć świadomość ciała, zmniejszyć napięcie i poprawić zdolność do przeżywania przyjemności seksualnej.

Dieta i suplementy na libido

Zdrowa, zbilansowana dieta pełni istotną rolę w utrzymaniu odpowiedniego poziomu libido. Niedożywienie, niedobory witamin i minerałów, a także dieta uboga w zdrowe tłuszcze i białka mogą negatywnie wpływać na produkcję hormonów płciowych, nastrój oraz poziom energii. W szczególności warto zadbać o odpowiednią podaż cynku, magnezu, witamin z grupy B oraz witaminy D, które uczestniczą w regulacji hormonalnej i wspierają układ nerwowy. Istotną rolę odgrywają również pierwiastki, które bardzo silnie wpływają na popęd seksualny.

W kontekście suplementacji coraz częściej mówi się o adaptogenach takich jak żeń-szeń koreański, korzeń maca czy ashwagandha. Choć badania nad ich skutecznością są obiecujące, ich stosowanie powinno być poprzedzone konsultacją lekarską, szczególnie w przypadku osób z chorobami przewlekłymi lub przyjmujących inne leki. W świetle ówczesnej wiedzy warto szczególnie ostrożnie podchodzić do suplementacji ashwagandy .

Dostosowanie środków antykoncepcyjnych

Niektóre hormonalne środki antykoncepcyjne mogą wpływać na obniżenie libido ingerując w gospodarkę hormonów żeńskich. Skutkiem tego mogą być zaburzenia pożądania i suchość pochwy. W przypadku wystąpienia takich objawów warto skonsultować się z ginekologiem w celu dobrania alternatywnej metody antykoncepcji, np. wkładki wewnątrzmacicznej bez hormonów lub tabletek jednoskładnikowych. Indywidualizacja doboru antykoncepcji z uwzględnieniem aspektów seksualnych jest ważnym elementem dobrostanu kobiet.

Dysfunkcje seksualne jako źródło stresu, który gasi libido

Wiele pacjentów w przypadku obniżonego libido zgłasza problemy ciała, które zwrotnie wywołują stres, a stres doprowadza do aktywacji takiej części układu nerwowego, który nie sprzyja przyjemności seksualnej. Mężczyzna zgłasza zaburzenia erekcji lub wytrysk przedwczesny. Oba problemy mogą być zarówno cielesne jak i psychologiczne lub mieszane. Często chce zadowolić partnerkę/partnera a gdzieś w myślach zastanawia się „czy tym razem się uda” i w tym momencie zaczyna tracić wzwód. Seks zaczyna się kojarzyć nie z przyjemnością i czułością a ze stresem i lękiem. Na zasadzie awersji unikamy tego co jawi się jako przykre.

Identyczny mechanizm występuje u kobiet gdzie suchość pochwy lub ból podczas seksu może być hamulcem. Ten hamulec utrwala przekonanie, że seks jest czymś nieprzyjemnym co potęguje problem. Zarówno problem z erekcją jak i bolesność stosunku u kobiet to bardzo ważna informacja zdrowotna. Wykorzystanie ich często dosłownie ratuje życie ponieważ np. u kobiet może to sygnalizować problemy z endometriozą, zaś u mężczyzn problemy np. z żyłami lub początki cukrzycy pomimo prawidłowej glikemii.

Sprawdź też: Kryzys w małżeństwie – przyczyny i oznaki, jak go przetrwać?

Kultura i religia a libido

Wielu pacjentów zgłasza również problemy natury moralnej wynikające z wychowania i religii. Jest to delikatna materia ponieważ często problemy psychologiczne z lękiem i stresem mieszają się z nieprawidłowymi interpretacjami religii w jakiej się funkcjonuje. Zarówno w Judaizmie jak i w Islamie oraz Chrześcijaństwie istnieje wiele podejść do seksualności od wstrzemięźliwości po traktowanie seksualności jako daru od Boga. Kamasutra i Tantra tysiące lat temu doceniała wartość seksualnej przyjemności.

Konsultacje specjalistyczne przy obniżonym libido

W przypadku utrzymującego się spadku libido, niezbędna może być konsultacja ze specjalistą. Psycholog, który jest jednocześnie psychoterapeutą, może pomóc w diagnozie problemu oraz może zaproponować leczenie w postaci psychoterapii. Seksuolog certyfikowany po pełnym szkoleniu psychoterapeutycznym, który również jest psychologiem, może zaproponować dodatkowo również opinię seksuologiczną w przypadku, gdy aspekty seksualne mogły odgrywać rolę w sprawach sądowych.

Psychiatra może zaproponować farmakologię w sytuacji, gdy lęk lub depresja są na tyle silne, że wymagają wyciszenia objawów. Androlog i endokrynolog będą pomocni przy problemach hormonalnych. W Lux Med możliwe są konsultacje ze wszystkimi wymienionymi specjalistami, zarówno w trybie stacjonarnym, jak i online, co znacząco ułatwia dostęp do kompleksowej pomocy.

Zmiana stylu życia a libido

Zmiana stylu życia jest jednym z podstawowych, a zarazem najskuteczniejszych elementów wspierających libido. Regularna aktywność fizyczna poprawia ukrwienie narządów płciowych, zwiększa poziom endorfin i testosteronu oraz zmniejsza stres. Praktyki takie jak joga, techniki oddechowe i medytacja wspomagają regulację emocjonalną i kontakt z ciałem, co jest kluczowe dla odczuwania przyjemności seksualnej.

Istotna jest także odpowiednia ilość snu (minimum 7–8 godzin na dobę), rzucenie palenia, ograniczenie spożycia alkoholu i kofeiny. W relacjach partnerskich szczególnie ważna okazuje się otwarta komunikacja – rozmowa o potrzebach, barierach, oczekiwaniach seksualnych sprzyja budowaniu zaufania i bliskości, a tym samym wspiera libido.

Brak popędu seksualnego – podsumowanie

Spadek libido to problem złożony i powszechny, który nie powinien być ignorowany. Jego przyczyny są wieloczynnikowe – od biologicznych po psychologiczne i relacyjne. Diagnoza oraz skuteczna interwencja wymagają indywidualnego podejścia, często zespołowego, angażującego specjalistów różnych dziedzin. Nowoczesne podejścia terapeutyczne, zwłaszcza terapia schematów i CBT, w połączeniu z elementami uważności i zdrowego stylu życia, oferują realne szanse na poprawę jakości życia seksualnego.

Warto również podkreślić rolę edukacji seksualnej i psychoedukacji, które mogą redukować poczucie winy, wstydu czy lęku towarzyszącego problemom seksualnym. Dzięki wiedzy na temat norm seksualnych, fizjologii reakcji seksualnych i wpływu emocji na życie intymne, osoby dotknięte spadkiem libido mogą skuteczniej komunikować się z partnerem i specjalistą, zwiększając szansę na powodzenie terapii. Należy przy tym pamiętać, że zdrowe podejście do seksualności obejmuje akceptację dla zmienności pożądania i zrozumienie, że libido może fluktuować w czasie w odpowiedzi na różne bodźce i okoliczności życiowe i nie musi oznaczać końca związku.

Dla wielu osób przełamanie milczenia na temat obniżonego libido bywa pierwszym i najtrudniejszym krokiem, który jednak otwiera drogę do lepszego zrozumienia siebie, swoich potrzeb oraz do budowania satysfakcjonującego życia seksualnego. Warto także pamiętać, że seksualność jest dynamiczna – zmienia się z wiekiem, doświadczeniem życiowym, kontekstem emocjonalnym czy stanem zdrowia. Normalizacja tych zmian oraz elastyczne podejście do potrzeb seksualnych zwiększają szanse na trwałe i satysfakcjonujące życie intymne.

Podczas spotkań psychoterapeutycznych najczęściej problem z libido dotyczy problemu relacji, w której jest mój pacjent/pacjentka oraz wczesnych schematów. Niejednokrotnie dużą rolę odgrywa poziom hormonów zależny od chorób przewlekłych.

Z perspektywy zdrowia publicznego temat libido i jego zaburzeń powinien być również obecny w działaniach profilaktycznych i kampaniach edukacyjnych. Rozmowa o seksualności, prowadzona w sposób rzetelny i empatyczny, może przeciwdziałać stygmatyzacji oraz zachęcać osoby do szukania wsparcia, zanim problem się pogłębi.

Psychoedukacja redukuje stygmatyzację co powoduje redukcję stresu, który również libido osłabia. Coraz więcej inicjatyw edukacyjnych podejmuje temat zdrowia seksualnego jako integralnej części ogólnego dobrostanu psychofizycznego, co również powinno być promowane w środowisku medycznym i społecznym. Psychoedukacja również na wczesnych poziomach chroni od wczesnych lat przed nadużyciami seksualnymi, ponieważ młody człowiek wie kiedy inny człowiek przekracza nieprzekraczalne granice.

Wiedza naukowa to spokój i siła, zaś w atmosferze zrozumienia w gabinecie specjalisty to skuteczny sposób redukujący stres, który jest głównym niszczycielem przyjemności seksualnej.