Jak wzmocnić odporność dziecka?

Najczęstsze infekcje u dzieci

Zachorowania z powodu infekcji górnych i dolnych dróg oddechowych stanowią najczęstszą przyczynę wizyty z dzieckiem u lekarza pediatry lub specjalisty medycyny rodzinnej. Infekcje mają zazwyczaj charakter nawracający, a wywołane są zwykle wirusami, np. RSV, adenowirusami, wirusami grypy oraz paragrypy.  Bakterie, które znacznie rzadziej są odpowiedzialne za zakażenia dróg oddechowych u dziecka, to najczęściej: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis, Klebsiella pneumoniae oraz Streptococcus pyogenes.

Infekcje układu pokarmowego to kolejny częsty problem zdrowotny, z którym borykają się dzieci, zwłaszcza w młodszych latach życia. Zakażenia te najczęściej wywoływane są przez bakterie, wirusy lub pasożyty, a objawy mogą obejmować biegunkę, wymioty, bóle brzucha, gorączkę oraz ogólne osłabienie.

U dziewczynek znacznie częściej niż u chłopców dochodzi do zakażenia układu moczowego z powodu bliskości odbytu do ujścia cewki moczowej. Ta anatomiczna różnica powoduje, że bakterie mogą dostać się na przykład na skutek niedokładnej higieny do cewki moczowej i wyższych części układu moczowego, powodując gorączkę, uczucie pieczenia i częste oddawanie moczu.

Brak odporności u dzieci może sprawić, że maluchy chorują od 6 do 10 razy w ciągu roku, dlatego warto stawiać na naturalne sposoby na wzmocnienie organizmu dziecka, by zminimalizować liczbę infekcji.

Zdrowa dieta, ruch i sen – podstawa w budowaniu odporności u dziecka

Aby dziecko mogło cieszyć się dobrą odpornością, niezbędne jest zadbanie o kilka kluczowych aspektów jego codziennego życia. Zdrowa, zrównoważona dieta, regularna aktywność fizyczna oraz odpowiednia ilość snu stanowią fundamenty, które wspierają prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Dobre nawyki żywieniowe, ruch na świeżym powietrzu i odpowiedni odpoczynek pozwalają organizmowi dziecka skutecznie walczyć z infekcjami, a także przyczyniają się do jego prawidłowego rozwoju.

Dieta

Po urodzeniu warto karmić malucha jak najdłużej piersią. WHO zaleca kontynuację karmienia do ukończenia drugiego roku życia lub dłużej. Dalsza dieta ma ogromny wpływ na odporność u dziecka. Witaminy działające na odporność u dzieci, takie jak witamina C, D oraz A, mają kluczowe znaczenie w ochronie przed infekcjami. Dzieci starsze powinny otrzymywać zbilansowaną dietę, która będzie wspierać ich rozwój i zdrowie. Należy upewnić się, czy menu dziecka zawiera odpowiednie ilości mleka i jego przetworów, jaj, ryb, orzechów, oraz pełnoziarnistych produktów zbożowych. Warto też pamiętać o stosowaniu naturalnych probiotyków, których doskonałym źródłem są kefir, jogurt i kiszonki.

Aktywność fizyczna

Aktywność fizyczna ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego rozwoju układu odpornościowego dzieci. Regularne ćwiczenia wspierają produkcję białych krwinek oraz przeciwciał, które odgrywają kluczową rolę w zwalczaniu infekcji i chorób. Wzmacniają również funkcje układu limfatycznego, który odpowiada za eliminowanie szkodliwych patogenów z organizmu. Ruch sprzyja również lepszemu samopoczuciu psychofizycznemu, obniżając poziom stresu, który może negatywnie wpływać na odporność.

Środowisko – temperatura i sterylność

Oprócz diety warto zadbać o odpowiednie warunki życia, aby wspomóc wzmocnienie odporności u dzieci. Regularne wietrzenie pomieszczeń, nawilżanie powietrza, szczególnie w sezonie grzewczym, oraz unikanie przegrzewania to kluczowe elementy w budowaniu odporności dziecka. Również codzienna porcja ruchu na świeżym powietrzu pozytywnie wpływa na system odpornościowy. Należy pamiętać, że zbyt sterylne środowisko powoduje, że układ odpornościowy nie zostaje odpowiednio stymulowany i „rozleniwia się”, przez co w późniejszym wieku dzieci łatwiej łapią choroby.

Zobacz także: Skuteczne sposoby na wzmocnienie odporności

Szczepienia ochronne

Szczepienia ochronne odgrywają kluczową rolę w budowaniu odporności u dziecka. Dzięki nim układ odpornościowy uczy się rozpoznawać i walczyć z niebezpiecznymi patogenami, takimi jak wirusy i bakterie, bez konieczności przechodzenia pełnej infekcji. Szczepienia nie tylko chronią przed poważnymi chorobami, ale także zmniejszają ryzyko ich powikłań, które mogą prowadzić do trwałych uszkodzeń zdrowia.

Regularne szczepienia, zgodnie z obowiązującym kalendarzem, wzmacniają odporność dziecka, przygotowując jego organizm do szybkiej reakcji na zagrożenia. Dodatkowo szczepienia wspierają tzw. odporność zbiorową, czyli ochronę osób, które nie mogą być szczepione, poprzez ograniczenie rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych w społeczeństwie. Oprócz obowiązkowych szczepień warto skorzystać również ze szczepień zalecanych, które nie są zapisane w kalendarzu szczepień ochronnych, a chronią przed częstymi chorobami takimi jak odkleszczowe zapalenie mózgu czy grypa.

https://www.luxmed.pl/dla-pacjenta/uslugi/szczepienia/szczepienia-dla-niemowlat-i-dzieci 

Kiedy podejrzewać zaburzenia odporności u dziecka?

Układ odpornościowy dojrzewa do 12. roku życia. Dzieci, zwłaszcza te uczęszczające do żłobka lub przedszkola, najczęściej chorują w pierwszych latach życia. Większość dzieci po ukończeniu 4-5. roku życia choruje rzadziej. Za normę uznajemy przebycie przez dziecko od 8 do 10 infekcji rocznie. Ze względu na to, że infekcje najczęściej przypadają na sezon jesień-zima-wiosna, może się w tym okresie wydawać, że dziecko ciągle choruje. Z uwagi na niedojrzałość układu odpornościowego infekcja często trwa 10-14 dni, w sezonie dzieci zapadają na 1-2 infekcje w miesiącu, więc nierzadko jedna choroba nakłada się na drugą.

Kiedy zgłosić się do lekarza?

Jeśli dziecko często choruje, infekcje są długotrwałe bądź maluch wykazuje objawy takie jak przewlekłe zmiany skórne lub nawracające zakażenia, warto zgłosić się do pediatry, który oceni stan zdrowia dziecka i doradzi odpowiednią terapię. Odporność u dziecka jest kwestią indywidualną, dlatego ważne jest monitorowanie jej w kontekście ogólnego zdrowia malucha.

Niedobór odporności u dzieci to stan, w którym układ odpornościowy dziecka nie funkcjonuje prawidłowo, co prowadzi do zwiększonej podatności na infekcje. Może to być wynikiem zarówno wrodzonych, jak i nabytych zaburzeń układu odpornościowego. Dzieci z niedoborem odporności często doświadczają nawracających i trudnych do wyleczenia infekcji, które mogą dotyczyć różnych układów, takich jak drogi oddechowe, układ pokarmowy czy skóra. W przypadku takich dzieci choroby zakaźne mogą mieć cięższy przebieg i powodować powikłania, dlatego ważne jest wczesne rozpoznanie i podjęcie odpowiednich działań terapeutycznych

O możliwości niedoboru odporności może świadczyć:

• liczba infekcji jest większa niż 8-10 w ciągu roku,
• częste zapalenia uszu (4 i więcej w ciągu roku),
• ciężkie zakażenia co najmniej 2 razy w ciągu roku, trwające dwa miesiące lub dłużej pomimo stosowania antybiotykoterapii,
• zapalenie płuc występujące 2 i więcej w ciągu roku,
• antybiotykoterapia trwająca ponad 2 miesiące i niepowodująca ustępowania infekcji,
• zaburzenia w rozwoju dziecka, np. niedostateczny przyrost masy ciała, zahamowanie wzrostu,
• przewlekłe zmiany skórne w postaci zmian ropnych, głębokie nawracające ropnie skórne lub narządowe,
• przewlekająca się grzybica jamy ustnej i skóry,
• konieczność długotrwałej antybiotykoterapii dożylnej,
• występujące 2 lub więcej razy zakażenia tkanek miękkich, w tym posocznica,
• wywiad rodzinny wskazujący na niedobory odporności.

Czy podawanie witamin na odporność dla dzieci ma sens?

W okresie pełnego zdrowia nie powinno się prewencyjnie podawać żadnych witamin w celu wzmocnienia odporności. Jedyny wyjątek stanowi tu witamina D, której deficyt wykazuje większość dzieci i młodzieży w Polsce. Profilaktyczne podawanie witaminy D jest niezwykle istotne, ponieważ w naszej strefie klimatycznej nie mamy dostatecznej ilości słońca, aby zapobiegać niedoborom tej witaminy.

Przykładowo, witamina C (kwas askorbinowy) jest oczywiście potrzebna do prawidłowej kontroli procesu zapalenia i gojenia ran, przyczyniając się w ten sposób do zwalczania infekcji. W sezonie nasilonych infekcji układu oddechowego podaż witaminy C ma jednakże minimalne znaczenie w profilaktyce.

Dla wzmocnienia odporności o wiele istotniejsze są:

• zdrowa, zróżnicowana dieta,
• odpowiednia ilość ruchu – minimum godzina aktywności dziennie,
• właściwa temperatura otoczenia, nieprzegrzewanie dziecka,
• odpowiednie ubieranie dziecka przy wyjściu na dwór,
• dostęp do dobrze wietrzonych pomieszczeń,
• izolacja dziecka od czynników zakaźnych.

Większość zapotrzebowania na witaminę C jest realizowana przy pomocy diety. Nie ma pewnych dowodów, aby witamina C zapobiegała infekcjom bakteryjnym lub wirusowym wśród dzieci. Długotrwałe stosowanie dużych dawek witaminy C może mieć niekorzystne działanie na nerki, zwiększając ryzyko kamicy szczawianowej układu moczowego.

Preparaty z apteki na odporność u dzieci

U dzieci w trakcie antybiotykoterapii i niektórych chorób sprawdzają się probiotyki zawierające Lactobacillus GG, Lactobacillus rhamnosus DSM oraz szczepy Streptococcus salivarius i dostępne na receptę preparaty lizatów bakteryjnych, zawierające produkty rozpadu bądź fragmenty komórek najczęstszych patogenów bakteryjnych wywołujących infekcje dróg oddechowych. Należy pamiętać, aby skonsultować z lekarzem zasadność ich stosowania.

Jakie suplementy na odporność dla dzieci stosować?

W świetle współczesnej wiedzy i oficjalnych wytycznych zdrowe noworodki i niemowlęta nie powinny otrzymywać żadnych suplementów diety poza witaminą K w pierwszych tygodniach życia i witaminą D w dawkach profilaktycznych. Witaminę D stosuje się przez cały okres rozwojowy.

Bez wskazań lekarskich nie powinno się podawać dzieciom w sposób przewlekły żadnych preparatów multiwitaminowych ani suplementów diety, czyli środków dietetycznych specjalnego przeznaczenia. Istnieją dowody, że stosowanie suplementów poza kontrolą medyczną może być nawet niebezpieczne dla zdrowia.

Prawidłowe żywienie i zbilansowana zwyczajowa dieta, dostosowana do etapu i tempa wzrastania, zabezpiecza wszystkie potrzeby witaminowe i mikroelementowe rosnącego organizmu. Dodatkowa podaż preparatów wapnia, magnezu, żelaza, kwasu foliowego czy też witamin z grupy B musi być oparta na racjonalnych przesłankach i dowodach klinicznych lub laboratoryjnych, zależy zatem od wyniku badań i konsultacji lekarskich. Tylko potwierdzone niedobory poszczególnych elementów lub witamin stanowią wskazanie do dodatkowej kontrolowanej suplementacji.

Podsumowanie – oto jak poprawić odporność dziecka

Wzmacnianie odporności dziecka jest procesem, który wymaga uwzględnienia wielu czynników, takich jak odpowiednia dieta, aktywność fizyczna, sen oraz regularne szczepienia ochronne. Odporność dziecka rozwija się stopniowo, a na jej poziom wpływa zarówno sposób żywienia, jak i warunki środowiskowe. Dzieci często zapadają na infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych czy układu pokarmowego, które również rozbudowują i aktywują układ odpornościowy. Aby wspierać zdrowie maluchów, warto zadbać o zdrową dietę, pełną witamin i minerałów, a także o odpowiednią ilość snu i ruchu. Szczepienia ochronne stanowią kluczowy element budowania odporności, przygotowując organizm dziecka do walki z patogenami bez konieczności przechodzenia pełnej infekcji. Dodatkowo istotne jest zapewnienie odpowiednich warunków środowiskowych, takich jak wietrzenie pomieszczeń i unikanie przegrzewania. Warto również pamiętać, że nie zawsze suplementy diety są niezbędne, a ich stosowanie powinno odbywać się wyłącznie pod nadzorem lekarza. Dbałość o te podstawowe aspekty życia dziecka znacząco przyczynia się do wzmocnienia jego odporności i zmniejsza ryzyko częstych infekcji.