Tomografia komputerowa nadnerczy

Tomografia komputerowa nadnerczy – co to za badanie?

Tomografia komputerowa (TK) nadnerczy to nieinwazyjne badanie obrazowe wykorzystujące promieniowanie rentgenowskie do uzyskania szczegółowych przekrojowych obrazów nadnerczy, czyli niewielkich gruczołów umiejscowionych nad nerkami. Badanie to pozwala m.in. na diagnostykę zmian rozrostowych nadnerczy, wykrywanie i ocenę guzów chromochłonnych, ocenę przerzutów nowotworowych, diagnostykę guzów produkujących hormony oraz ocenę urazów nadnerczy. Przed badaniem może być wymagane podanie kontrastu, co zwiększa widoczność struktur nadnerczy. Wyniki badania są analizowane przez radiologa, który następnie przekazuje je lekarzowi prowadzącemu.

Zobacz także: Tomografia komputerowa przysadki mózgowej

Wskazania do wykonania TK nadnerczy

Tomografia komputerowa nadnerczy jest wskazana w kilku konkretnych przypadkach. Przede wszystkim wykonuje się ją w celu oceny guzów nadnerczy, zarówno tych wykrytych przypadkowo (incydentaloma), jak i tych podejrzewanych klinicznie na podstawie objawów. TK pomaga w różnicowaniu między zmianami łagodnymi a złośliwymi oraz w ocenie ich rozmiaru, struktury i charakterystyki.

Badanie to jest również stosowane w diagnostyce nadczynności nadnerczy, takiej jak zespół Cushinga, hiperaldosteronizm pierwotny (zespół Conna) czy guz chromochłonny. Poza tym TK nadnerczy jest stosowana w ocenie przerzutów nowotworowych do nadnerczy oraz w planowaniu leczenia chirurgicznego lub radioterapii i w przypadku krwawienia nadnerczy – spowodowanego urazami lub zaburzeniami krzepnięcia. To badanie pozwala na dokładną wizualizację struktur nadnerczy i otaczających je tkanek, co jest kluczowe dla postawienia trafnej diagnozy i zaplanowania odpowiedniego leczenia.

Przeciwwskazania do wykonania tomografii nadnerczy

Przeciwwskazania do TK nadnerczy:

• Ciąża – ze względu na ryzyko uszkodzenia płodu przez promieniowanie rentgenowskie.
• Alergia na kontrast jodowy – jeśli badanie wymaga podania środka kontrastowego.
• Ciężka niewydolność nerek – środek kontrastowy jest wydalany przez nerki.
• Nadczynność tarczycy – jod zawarty w kontrastach może pogorszyć stan Pacjenta.
• Ciężkie choroby układu sercowo-naczyniowego – istnieje ryzyko powikłań związanych z podaniem kontrastu.
• Cukrzyca leczona metforminą – należy przerwać przyjmowanie metforminy na 48 godzin przed badaniem i po nim, aby uniknąć kwasicy mleczanowej w przypadku użycia kontrastu. Modyfikację terapii należy wcześniej skonsultować z lekarzem.
• Choroby szpiku kostnego, np. szpiczak mnogi, mogą zwiększać ryzyko uszkodzenia nerek po podaniu kontrastu.

W przypadku konieczności wykonania TK nadnerczy mimo istniejących przeciwwskazań decyzja o badaniu powinna być podjęta po konsultacji z lekarzem i przeanalizowaniu potencjalnych korzyści i ryzyka.

Dowiedz się, jakie choroby wykrywa tomografia komputerowa jamy brzusznej i miednicy mniejszej.

Jak wygląda i ile trwa TK nadnerczy?

Przed badaniem może być konieczne dożylne podanie środka kontrastowego, aby uzyskać bardziej szczegółowe obrazy. W związku z tym będzie wymagane powstrzymanie się od jedzenia i picia przez około 4–6 godzin przed badaniem.

Położysz się na ruchomym stole, który wsunie się do otwartego tunelu tomografu. Technik radiologiczny poprosi Cię o pozostanie nieruchomo i wstrzymanie oddechu na kilka sekund podczas wykonywania zdjęć. Stół będzie przesuwał się powoli przez skaner, a urządzenie wykona serię zdjęć rentgenowskich.

Samo skanowanie trwa zwykle kilka minut, ale cały proces, wraz z przygotowaniem, może zająć około 15–30 minut. Jeśli używany jest kontrast, może być konieczne dodatkowe oczekiwanie przed badaniem i po nim. Po zakończeniu badania możesz wrócić do swoich normalnych aktywności. Wyniki są zazwyczaj dostępne w ciągu kilku dni i zostaną omówione z Tobą przez lekarza prowadzącego.

Zobacz także: RTG jamy brzusznej 

Jak przygotować się do badania?

Aby przygotować się do badania tomografii komputerowej nadnerczy, należy przestrzegać kilku ważnych zaleceń. Przed badaniem poinformuj lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, alergiach oraz ewentualnych schorzeniach nerek lub tarczycy. Na kilka godzin przed badaniem zazwyczaj należy pozostać na czczo, co oznacza unikanie jedzenia i picia, z wyjątkiem niegazowanej wody przez około 4-6 godzin. Jeśli badanie będzie wykonywane z użyciem kontrastu, konieczne jest wykonanie badania krwi (sprawdzenie poziomu kreatyniny) w celu sprawdzenia funkcji nerek. W dniu badania ubierz się wygodnie i usuń wszystkie metalowe przedmioty, takie jak biżuteria czy zegarek, które mogą zakłócić obrazowanie.

Jakie choroby wykrywa tomografia nadnerczy?

TK nadnerczy może wykrywać wiele różnych chorób i nieprawidłowości. Oto niektóre z najważniejszych:

• Guzki nadnerczy – zarówno łagodne, jak i złośliwe nowotwory, takie jak gruczolaki, rak nadnercza.
• Pheochromocytoma – guz chromochłonny, który może powodować nadprodukcję hormonów.
• Wrodzony przerost nadnerczy – genetyczne zaburzenie wpływające na produkcję hormonów.

Dowiedz się, co diagnozuje rezonans magnetyczny miednicy

Jak można wykryć guza nadnerczy?

Wykrycie guza nadnerczy obejmuje kilka kroków diagnostycznych:

• Wywiad dotyczący objawów i badanie fizykalne.
• Badania laboratoryjne: analiza krwi i moczu pod kątem poziomu hormonów, takich jak kortyzol, aldosteron i katecholaminy, które mogą być nadmiernie produkowane przez guza nadnerczy.
• Badania obrazowe:
• tomografia komputerowa (TK): pozwala na wykrycie i ocenę guza;
• rezonans magnetyczny nadnerczy (MR): może być używany do bardziej szczegółowej oceny charakteru i lokalizacji guza;
• ultrasonografia (USG): najczęściej USG jamy brzusznej, często stosowane jako wstępne badanie obrazowe.
• Scyntygrafia nadnerczy: specjalistyczne badanie nuklearne, które ocenia funkcję nadnerczy i może pomóc w lokalizacji guza.
• Biopsja nadnerczy: rzadko stosowana ze względu na ryzyko, ale w niektórych przypadkach może być konieczna do potwierdzenia diagnozy.

Guzy nadnerczy są zazwyczaj wykrywane przypadkowo u osób powyżej 60. roku życia, częściej u kobiet. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie są kluczowe dla pozytywnego rokowania. Większość guzów nadnerczy jest łagodnych i można je skutecznie leczyć.