Paradontoza – objawy i przyczyny powstania. Jak walczyć z chorobami przyzębia?

Zapalenie przyzębia (paradontoza) – co to jest i jak wygląda?

Paradontoza (lub paradentoza) jest infekcyjnym zapaleniem przyzębia. Za jej powstawanie i rozwój odpowiedzialne są w głównej mierze bakterie pochodzące z płytki nazębnej i kamienia nazębnego. Odpowiadają za to przede wszystkim niedostateczna higiena jamy ustnej, złe nawyki, takie jak palenie papierosów czy genetyka.

Pacjenci często zastanawiają się, jak wygląda paradontoza i po czym ją rozpoznać? W trakcie zapalenia przyzębia dziąsła, które normalnie są jasnoróżowe i przylegają do zębów, stają się ciemnoczerwone i rozpulchnione. Do tego pojawia się szereg innych objawów świadczących o tym, że niezbędna jest wizyta u periodontologa. Periodontolog to lekarz zajmujący się leczeniem chorób przyzębia, w tym także zaawansowanej paradontozy.

Warto również wiedzieć, że wyróżniamy cztery rodzaje paradontozy:

1. paradontoza typowa – najczęściej diagnozowany typ zapalenia przyzębia, spowodowany przez odkładający się kamień nazębny w kieszonkach dziąsłowych, co objawia się krwawieniem z dziąseł,
2. paradontoza gwałtownie postępująca – jest to choroba, która postępuje bardzo szybko i cechuje się także zanikiem kości wyrostka zębodołowego, przez co zęby stają się rozchwiane już w młodym wieku,
3. paradontoza przedpokwitaniowa – diagnozuje się ją nawet u bardzo małych dzieci, dlatego należy regularnie odwiedzać stomatologa dziecięcego,
4. paradontoza młodzieńcza – najrzadziej występująca, rozwija się już w wieku nastoletnim i może prowadzić do zaniku kości i utraty zębów.

Paradontoza – objawy

Objawy paradontozy często (zwłaszcza we wczesnym stadium rozwoju choroby) są mylone z innymi chorobami przyzębia. Wszelkie oznaki paradontozy należy jak najszybciej skonsultować z lekarzem, aby wdrożyć efektywne leczenie i zatrzymać jej rozwój.

Paradontoza dziąseł na wczesnym etapie objawia się przede wszystkim zaczerwienieniem i obrzękiem dziąseł, które krwawią podczas szczotkowania zębów lub nitkowania przestrzeni międzyzębowych. Zdarza się, że pacjenci przestają wówczas myć zęby w obawie, że to właśnie szczotkowanie powoduje ten stan. Niestety niedostateczna higiena jamy ustnej tylko pogłębia rozwój choroby. Wówczas pojawia się nieprzyjemny zapach z ust, a dziąsła zaczynają boleć i krwawić np. w trakcie jedzenia.

Na bardziej zaawansowanym etapie zapalenia przyzębia odsłaniają się szyjki zębowe, przez co zęby stają się bardziej wrażliwe na zmiany temperatur czy słodkie pokarmy. W miarę odsuwania się dziąseł, zęby stają się rozchwiane i zmieniają swoją pozycję. Jest to już na tyle problematyczne, że utrudnia codzienne funkcjonowanie. W odsuniętych dziąsłach tworzą się kieszonki dziąsłowe i pojawia się ropa. Niepodjęcie leczenia na tym etapie rozwoju choroby może skutkować utratą zębów.

Zobacz także: Zapalenie dziąseł: objawy, leczenie, sposoby

Możliwe przyczyny paradontozy

Istnieje wiele różnych możliwych przyczyn rozwoju paradontozy. Niewątpliwie, najważniejszą z nich jest niedostateczna higiena jamy ustnej, jednak osoby obciążone genetycznie powinny zwrócić szczególną uwagę na ten aspekt, ponieważ są znacznie bardziej narażone na rozwój chorób przyzębia. Pozostałe czynniki mogą sprawiać, że rozwija się ona znacznie szybciej i przybiera ostrą formę w bardzo krótkim czasie.

Wśród głównych czynników powstawania paradontozy możemy wymienić:

• złą higienę jamy ustnej – niedokładne szczotkowanie zębów, niestosowanie nici dentystycznej,
• nieregularne wizyty u stomatologa i higienistki stomatologicznej – wizyty kontrolne powinny odbywać się co 6 miesięcy lub według wskazań lekarza prowadzącego,
• używki – palenie papierosów i picie alkoholu utrudniają gojenie tkanek, zmniejszają odporność i podrażniają śluzówkę,
• genetykę – skłonność do paradontozy może być dziedziczona,
• wady anatomiczne tkanek jamy ustnej,
• niektóre choroby, np. cukrzyca, ponieważ obniża odporność organizmu, który jest bardziej podatny na rozwój infekcji,
• skłonność do oddychania przez usta, przez co wysusza się śluzówka jamy ustnej,
• przyjmowanie niektórych leków, np. immunosupresyjnych,
• niewłaściwe uzupełnienia protetyczne,
• niedobory witaminy C,
• zmiany hormonalne – szczególnie dające o sobie znać w ciąży lub w okresie menopauzy,
• przewlekły stres – osłabia układ odpornościowy.

Paradontoza – leczenie

W zależności od stopnia zaawansowania choroby istnieją różne sposoby jej leczenia. Najważniejsze jest wdrożenie odpowiedniej profilaktyki jamy ustnej w domu. Oprócz regularnego szczotkowania zębów i nitkowania przestrzeni międzyzębowych periodontolog może zalecić stosowanie specjalnej pasty do zębów z chlorheksydyną, aby wyciszyć stan zapalny w jamie ustnej.

Oprócz tego bardzo ważne są regularne wizyty u higienistki stomatologicznej, która wykona kompleksowe czyszczenie zębów składające się ze skalingu, piaskowania, polerowania i fluoryzacji. Bardzo ważne jest, aby zabieg wykonywany był przez doświadczoną higienistkę, zwłaszcza wtedy, gdy zęby są już rozchwiane. Regularne usuwanie kamienia i osadu sprawia, że stan dziąseł się poprawia, co przynosi ulgę w codziennym funkcjonowaniu. Po wizycie warto jest zabezpieczyć zęby fluorem, aby nie tylko chronić je przed próchnicą, ale również znieść nadwrażliwość spowodowaną odsłanianiem się szyjek zębowych.

Inną metodą leczenia paradontozy jest kiretaż. Wyróżniamy dwa rodzaje kiretażu: otwarty i zamknięty. Kiretaż otwarty polega na usunięciu kamienia nazębnego za pomocą specjalnego narzędzia – kirety. Zabieg wykonuje się zwłaszcza u pacjentów z wszczepionym rozrusznikiem serca, u których nie można używać ultradźwięków lub u osób, u których zęby są bardzo rozchwiane. Kiretaż zamknięty polega na chirurgicznym odsunięciu dziąseł i oczyszczeniu korzeni zębów kiretą. Periodontolog usuwa wówczas zmienione chorobowo tkanki, dzięki czemu zwiększa się ich ukrwienie i następuje szybsza regeneracja dziąseł. Jest to zabieg wykonywany w znieczuleniu u osób z zaawansowaną paradontozą.

Konsekwencje nieleczonej paradontozy

Najgroźniejszą konsekwencją nieleczonej paradontozy jest wypadanie zębów. Warto również pamiętać o tym, że nawet utrata zębów nie rozwiązuje problemu, ponieważ później mogą pojawić się trudności z wykonaniem uzupełnień protetycznych. U pacjentów z paradontozą nie można wszczepiać implantów zębów, a ruchome uzupełnienia protetyczne mogą sprawiać ból podczas ich użytkowania.

U osób, które nie straciły zębów, ale wciąż borykają się z zapaleniem przyzębia, mogą pojawiać się problemy z żuciem czy mówieniem. Jest to spowodowane rozchwianiem zębów, które bolą w trakcie jedzenia lub są nadwrażliwe na temperaturę podczas mówienia. Wówczas nawet oddychanie może być bolesne.

Nieleczona paradontoza jest szczególnie niebezpieczna dla osób z problemami kardiologicznymi, cierpiących na choroby autoimmunologiczne czy kobiet w ciąży. Stan zapalny spowodowany bakteriami jest dla nich bezpośrednim zagrożeniem nie tylko dla ich zdrowia, ale i życia.

Mycie zębów przy paradontozie

Profilaktyka jamy ustnej przy paradontozie jest najważniejszym aspektem, jeśli pacjent chce zachować zdrowe zęby i dziąsła. Należy zastosować się do konkretnych wskazówek higienizacyjnych:

• stosowanie miękkiej szczoteczki do zębów, która będzie delikatna dla zębów i dziąseł,
• szczotkowanie zębów minimum dwa razy dziennie,
• używanie nici dentystycznej, wyciorów międzyzębowych lub irygatora,
• używanie płukanki stomatologicznej bez alkoholu, który może dodatkowo podrażniać i wysuszać śluzówkę,
• mycie języka za pomocą specjalnego czyścika,
• stosowanie pasty do zębów z chlorheksydyną,
• odpowiednia technika mycia zębów – ruch wymiatający z uwzględnieniem każdego zęba oraz dziąseł, masaż dziąseł przy paradontozie jest bardzo ważny, ponieważ zwiększa ich ukrwienie.

Zapobieganie paradontozie

Aby zapobiegać paradontozie, warto jest zwrócić szczególną uwagę na odpowiednią higienę jamy ustnej. Jest to istotne zwłaszcza u osób obciążonych genetycznie lub cierpiących na choroby przewlekłe, takie jak np. cukrzyca. Dzięki zastosowaniu się do kilku prostych zasad można zmniejszyć ryzyko wystąpienia paradontozy dziąseł:

• prawidłowe nawyki higienizacyjne w domu,
• masaż dziąseł,
• regularne wizyty u stomatologa i higienistki stomatologicznej,
• unikanie używek (papierosów, alkoholu, narkotyków),
• zdrowa dieta bogata w witaminy i składniki mineralne,
• unikanie lub ograniczenie słodyczy, zwłaszcza zawierających cukier rafinowany,
• kontrolowanie chorób przewlekłych.