Łojotokowe zapalenie skóry głowy – dlaczego wraca i jak przerwać błędne koło?

Łojotokowe zapalenie skóry głowy – niewidzialny wróg zdrowych włosów

Łojotokowe zapalenie skóry to poważna choroba, dotykająca dzieci, młodzież i osoby dorosłe, zwłaszcza w okresach nasilonych zmian hormonalnych. Objawia się ono występowaniem niewielkich zaczerwienień skóry, które wraz z postępem choroby łuszczą się. Zmiany te pojawiają się w miejscach, w których jest szczególne nagromadzenie gruczołów łojowych, a więc między innymi na twarzy, czy owłosionej skórze głowy. Przyczyną ŁZS jest nadmierna aktywność gruczołów łojowych i współistniejące zakażenie grzybem drożdżopodobnym Malassezia furfur (przerost drożdżaków). Dochodzi do podrażnienia skóry i rozwoju stanu zapalnego, co powoduje dokuczliwe objawy, znacznie osłabia włosy i czasami skutkuje ich wypadaniem. Choć łojotokowe zapalenie skóry głowy nie jest stanem zagrażającym życiu, to może znacznie obniżyć jego jakość. Dlatego tak ważna jest wczesna diagnoza tego schorzenia i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Kiedy skóra głowy zaczyna się buntować – pierwsze sygnały ŁZS

Zaczerwienienie skóry głowy, świąd oraz łuszczenie się naskórka to pierwsze, choć mało charakterystyczne objawy ŁZS. Bardzo łatwo pomylić je z łupieżem lub przesuszoną skórą głowy.

Dokładną diagnozę może postawić lekarz dermatolog po wnikliwym wywiadzie klinicznym i analizie badań laboratoryjnych.

Sprawdź też: Łupież tłusty (łojotokowy) – przyczyny, objawy i leczenie

Główne przyczyny łojotokowego zapalenia skóry głowy

Konkretne przyczyny ŁZS jak dotąd nie zostały poznane. Patomechanizm wydaje się być złożony. Zakłada się, że na łojotokowe zapalenie skóry głowy ma wpływ:

• nadmierna produkcja sebum przez gruczoły łojowe,
• kolonizacja skóry drożdżakami z rodzaju Malassezja,
• zmiany hormonalne szczególnie w okresie dojrzewania i ciąży,
• zaburzenia immunologiczne,
• przewlekły stres oddziałujący na gospodarkę hormonalną organizmu,
• indywidualne predyspozycje genetyczne,
• zanieczyszczenie środowiska wywołujące stany zapalne.

Oprócz tego należy wspomnieć o innych czynnikach zwiększających nasilenie objawów choroby, którymi są:

• niewłaściwa dieta, uboga w witaminy z grupy B, cynk i selen,
• zaburzenia odżywiania, takie jak anoreksja i bulimia,
• nadmierne spożywanie alkoholu,
• stosowanie niektórych leków, takich jak lit, sole złota i buspiron,
• nadmierna masa ciała,
• pielęgnacja skóry niewłaściwie dobranymi kosmetykami,
• intensywne usuwanie zrogowaciałego naskórka za pomocą peelingów,
• noszenie obcisłej odzieży wykonanej z włókien syntetycznych.

Dlaczego łojotokowe zapalenie skóry głowy nawraca?

Łojotokowe zapalenie skóry to na przemian występujące epizody remisji i zaostrzenia objawów. Dlaczego łojotokowe zapalenie skóry nawraca? Otóż ma to związek z czynnikami środowiskowymi. Zimą, w okresie grzewczym powietrze jest suche i mroźne. Wtedy to gruczoły łojowe produkują też więcej sebum, co jest główną przyczyną występowania objawów ŁZS. Objawy mają zaś skłonność do wycofywania się w porze letniej. Dodatkowymi czynnikami sprzyjającymi nawrotowi choroby jest też stres, zaburzenia odporności, układowe infekcje przebiegające z gorączką, a także nieprawidłowa pielęgnacja skóry, powodująca jej nadmierne wysuszenie.

Plan działania w 3 krokach – skuteczne leczenie ŁZS

Właściwa terapia ŁZS obejmuje:

• po pierwsze - leczenie dermatologiczne. Specjalista dobiera dedykowane szampony lecznicze i preparaty przeciwzapalne o potwierdzonej skuteczności;
• po drugie - stosowanie domowych sposobów łagodzenia świądu i łuszczenia się skóry;
• po trzecie - utrzymanie regularności terapii, która przyczyni się do utrzymania zadowalających rezultatów leczenia przez długie lata.

Codzienna pielęgnacja skóry głowy przy łojotokowym zapaleniu

Łojotokowe zapalenie skóry głowy można leczyć szamponami przeciwłupieżowymi. Zawierają one siarczek selenu, pirytionian cynku lub olejek z drzewa herbacianego. Łagodzą one świąd, regulują wydzielanie sebum, i zmniejszają stan zapalny. Drugą grupę kosmetyków stosowanych w przypadku bardziej zaawansowanego ŁZS są szampony przeciwgrzybicze zawierające ketokonazol lub cyklopiroks, które stosuje się codziennie lub przynajmniej 2–3 razy w tygodniu przez kilka tygodni, aż do uzyskania rezultatu. Należy przestrzegać zaleceń dotyczących ich stosowania.  W cięższej postaci przepisuje się glikokortykosteroidy.

Dieta przeciwzapalna i styl życia w profilaktyce ŁZS

Ważnym elementem leczenia łojotokowego zapalenia skóry jest odpowiednio zbalansowana dieta. Właściwy dobór spożywanych produktów może skutecznie zapobiegać nawrotom choroby, zły zaś bywa przyczyną nasilenia objawów.

Przy ŁZS warto postawić na produkty bogate w witaminy z grupy B oraz cynk i selen, których niedobór może być jedną z przyczyn występowania objawów choroby.

Podstawą diety przy ŁZS powinno więc być:

• mięso drobiowe, wołowina, cielęcina, chuda wieprzowina oraz ryby. Najlepiej, by były one ugotowane lub upieczone,
• kasze i ciemne pieczywo pełnoziarniste,
• rośliny strączkowe, orzechy, pestki ,a także nasiona różnego typu,
• warzywa - najlepiej surowe, gotowane na parze lub pieczone, tak by nie dopuścić do utraty cennych wartości odżywczych.

Bardzo ważną rolę w diecie na ŁZS odgrywa unikanie stresu i właściwe nawodnienie organizmu. Odpowiednia podaż płynów przyczynia się do normalizacji pracy gruczołów łojowych.

Niewskazane do spożycia przy łojotokowym zapaleniu skóry głowy są:

• dania gotowe (instant) i przekąski typu fast food,
• produkty smażone,
• wysoko przetworzone produkty spożywcze,
• ciastka i słodycze,
• ostre przyprawy,
• napoje gazowane,
• alkohol.

Powinno się też unikać spożycia dużych ilości tłuszczów pochodzenia zwierzęcego, a także cukrów prostych. Stanowią one bowiem naturalną pożywkę dla grzybów.

Łojotokowe zapalenie skóry głowy u dzieci – więcej niż „ciemieniucha”

Łojotokowe zapalenie skóry u dzieci dotyka głównie niemowląt. Występuje w centralnym obszarze głowy - w okolicy ciemiączka, stąd jego nazwa "ciemieniucha". ŁZS u niemowlaka ma zazwyczaj łagodny przebieg, nie swędzi i nie boli. Jest samoograniczające się, ale wymaga odpowiedniej pielęgnacji. Jeśli jednak zostanie zaniedbane, następstwem mogą być problemy z rozczesywaniem włosów, rozwój infekcji skóry głowy.

Łojotokowe zapalenie skóry głowy u dziecka może utrzymywać się długimi miesiącami. Jeśli jednak rodzice będą właściwie dbać o skórę głowy niemowlaka, sytuacja może poprawić się już po kilku tygodniach. Dużo zależy też od tego, jak szybko gruczoły łojowe unormują swoją pracę.

Leczenie ŁZS u dzieci polega na pielęgnacji skóry głowy z użyciem dedykowanych szamponów i płynów do mycia ciała. Żółte strupki na głowie powinny być regularnie wyczesywane miękką szczoteczką, która nie podrażnia delikatnej skóry głowy niemowlaka.

Skutki ignorowania łojotokowego zapalenia skóry głowy

Bagatelizowanie problemu łojotokowego zapalenia skóry głowy może doprowadzić do pogłębienia stanu zapalnego i rozprzestrzenienia się zmian chorobowych. Brak łagodzenia uczucia swędzenia skutkuje drapaniem się, powstawaniem uszkodzeń skóry, wypadaniem włosów i pozostawieniem szpecących blizn.

Choć ŁZS nie jest stanem zagrażającym życiu, może stanowić istotny problem estetyczny i psychologiczny. Nie warto więc czekać z wizytą u lekarza.  Specjalista dobierze właściwe leczenie objawowe.

Jak utrzymać efekty leczenia przez lata?

Profilaktyka nawrotów łojotokowego zapalenia skóry głowy polega na zastosowaniu dedykowanych szamponów. Bardzo dużą rolę w przypadku ŁZS odgrywają zabiegi kosmetyczne i pielęgnacyjne. Jaki szampon na łojotokowe zapalenie skóry wybrać? Otóż przeciwgrzybiczy, przeciwłupieżowy i normalizujący pracę gruczołów łojowych oraz procesy łuszczenia się naskórka. W ich składzie znaleźć można między innymi witaminy z grupy B, witaminę E oraz sole cynku. Na co dzień zalecane są też delikatne preparaty zawierające naturalne wyciągi roślinne. Warto pamiętać, że nadmierne przesuszenie skóry paradoksalnie może stymulować gruczoły łojowe do jeszcze większej produkcji sebum. Ponieważ ŁZS jest chorobą zapalną, nie poleca się stosowania peelingów, które mogą podrażniać skórę, zwiększając nasilenie objawów.

Bardzo ważna w profilaktyce nawrotów ŁZS jest dieta, unikanie stresu, właściwe nawodnienie organizmu oraz regularne kontrole lekarskie. Wszystkie te wskazówki przyczynią się do utrzymania zadowalających efektów przez długie lata.