Jakie są najczęstsze powikłania po chorobie COVID-19?

Powikłania po chorobie COVID-19 pojawiają się nie tylko u dorosłych, ale także u dzieci, które do tej pory wydawały się grupą najłagodniej przechodzącą tę chorobę. Jakie mogą być najczęstsze i nieco rzadsze powikłania po koronawirusie u dorosłych i u dzieci, czy są one groźne dla naszego zdrowia i jakiego typu badania warto wykonać, jeśli podejrzewamy ich występowanie u siebie lub najbliższych?

Najczęstsze powikłania po koronawirusie u dorosłych

Do najczęściej występujących i zaobserwowanych przez lekarzy powikłań po przejściu COVID-19 należy długotrwałe zmęczenie porównywane do CFS - zespołu chronicznego zmęczenia. Może ono dotknąć zarówno osoby ciężko przechodzące zakażenie koronawirusem, jak i chorych niemal bezobjawowo. Zgodnie z badaniami opublikowanymi przez naukowców z irlandzkiego Trinity College zmęczenie jest spowodowane prawdopodobnymi zaburzeniami systemu odpornościowego po zakażeniu koronawirusem i nadal toczącym się w organizmie lekkim stanem zapalnym.

Innym, często spotykanym skutkiem ubocznym przejścia COVID-19, są problemy sercowo-naczyniowe. Pacjenci często uskarżają się na szybsze, nierówne bicie serca i bóle w klatce piersiowej. Ozdrowieńcy po przebyciu COVID-19 mogą mieć duszności wysiłkowe, które pojawiają się w trakcie ćwiczeń lub innego typu ruchu. Nawet u pacjentów w łagodny sposób przechodzących tę chorobę, tego typu skutki uboczne pojawiały się aż do 60 dni po zakażeniu.

„Mgła mózgowa” jest niemedycznym określeniem używanym dla opisania innych skutków ubocznych COVID-19, zauważalnych zwłaszcza u pacjentów po ciężkim przebyciu tej choroby. Mają oni problemy z orientacją i komunikacją, skłonność do zapominania i niezdolność skupienia się na dłuższy czas.

Coraz częściej obserwuje się również powikłania neurologiczne, typu majaczenie, splątanie lub parestezje – nietypowe odczucia skórne w postaci mrowienia, kłucia, pieczenia, drętwienia i uczucia chłodu, które nie są wywołane przez warunki zewnętrzne.

Rzadsze powikłania po COVID-19 u dorosłych

Nietypowym i rzadziej zgłaszanym powikłaniem po przejściu COVID-19 u chorych, którzy w trakcie choroby utracili smak i węch, jest odczuwanie przez nich dziwnych zapachów lub występowanie urojeń węchowych. Czują oni często dym papierosowy, mimo braku osób palących w pobliżu, stęchliznę, chemikalia czy spaleniznę. U wielu z nich pojawia się wręcz parosmia, czyli zmiana przyjemnych do tej pory bodźców zapachowych w odrażające.

Do innych, rzadszych powikłań zaobserwowanych u osób dorosłych po przejściu COVID-19, zalicza się powstawanie zakrzepów w naczyniach krwionośnych, które może podwyższać ryzyko wystąpienia udaru mózgu, zawałów serca oraz problemów z nerkami i płucami.

Za rzadkie powikłanie będące wynikiem zakażenia koronawirusem uznaje się również zespół Guillaina-Barrego. To powikłanie neurologiczne powodujące postępujące osłabienie siły mięśniowej, a powodowane uszkodzeniem nerwów obwodowych. Lekarze zwracają uwagę, aby nie lekceważyć jego objawów, ponieważ osłabienie mięśni odpowiadających za oddychanie może być dużym problemem, zwłaszcza u pacjentów cierpiących w trakcie COVID-19 na wyraźne problemy układu oddechowego.

PIMS-TS – powikłania po koronawirusie u dzieci – czy są groźne?

Jeszcze do niedawna wydawało się, że większość dzieci przechodzi zarażenie koronawirusem łagodnie i bezobjawowo. To raczej one same stanowiły zagrożenie dla dorosłych, nieświadomie przenosząc wirusa do ich organizmów.

Coraz powszechniej jednak zauważa się, że również u najmłodszych pojawia się powikłanie po koronawirusie. To wieloukładowy zespół zapalny, nazwany w skrócie PIMS-TS (ang. Paedriatric Inflammatory Multisystem Syndrome Temporally Associated with SARS-CoV-2). Objawy PIMS-TS mogą być następujące:

• wysoka gorączka, ponad 38,5 stopni, trwająca co najmniej 3 dni,
• biegunki, wymioty czy ból brzucha,
• wysypka, która najmocniej obejmuje ręce i stopy,
• zapalenie spojówek,
• obrzęki dłoni i stóp,
• zaczerwienienie języka i warg,
• objawy neurologiczne, jak apatia, drażliwość, silne bóle głowy, niedowład nerwów obwodowych, drgawki, a nawet śpiączka,
• zapalenie mięśnia sercowego powodujące ogólne osłabienie organizmu,

 
Pierwsze, pojedyncze przypadki dzieci chorych na PIMS-TS w Polsce stwierdzono w maju 2020 roku. Od października 2020 roku obserwuje się natomiast wzrost zapadalności na tę chorobę, związany z wyższą liczbą dorosłych chorych na COVID-19 w naszym kraju. Dysregulacja układu immunologicznego powodująca PIMS-TS następuje zazwyczaj w okresie 2-4 tygodni po przebyciu zakażenia SARS-CoV-2. Rodzice wielu dzieci trafiających wówczas do szpitala dopiero wówczas dowiadują się, że zostały one zakażone koronawirusem.

Jakie badania należy przeprowadzić u dzieci z powikłaniem PIMS-TS?

Wśród badań diagnostycznych i laboratoryjnych zalecanych przez polskich lekarzy w dokumencie związanym z tym powikłaniem opublikowanym w „Przeglądzie Pediatrycznym” znajdują się:

• wymaz w kierunku SARS-CoV-2 (RT-PCR lub test antygenowy),
• wykonanie badania krwi i badania ogólnego moczu,
• posiewy moczu i stolca, wymaz z gardła, badania wirusologiczne, w zależności od obrazu klinicznego i możliwości diagnostycznych w poszczególnych ośrodkach,
• elektrokardiogram (EKG) oraz jak najszybsze badanie echokardiograficzne serca (ECHO); badania powtórne ECHO powinny być wykonane w zależności od wskazań kardiologa i stanu klinicznego dziecka po 7-14 dniach, 6 tygodniach oraz 6-12 miesiącach od zachorowania.

W większości przypadków odpowiednio szybkie objęcie dziecka hospitalizacją, zabezpieczenie funkcji życiowych oraz leczenie immunomodulujące powodują jego szybki powrót do zdrowia.

Zobacz także: Zapalenie płuc – objawy, przyczyny, leczenie, rodzaje

Jakie badania warto wykonać w przypadku podejrzenia powikłań po koronawirusie COVID-19?

Badania obrazowe, czyli tomografia klatki piersiowej oraz RTG klatki piersiowej pomagają lekarzom w postawieniu prawidłowej diagnozy wystąpienia COVID-19. Specjaliści zalecają wykonanie takich badań już po przejściu choroby, w celu kontroli stanu zdrowia naszego organizmu, zwłaszcza płuc narażonych na ostre śródmiąższowe zapalenie w trakcie zakażenia.

Zobacz także: Sztuczna inteligencja w TK płuc i diagnostyce po COVID-19 

Ozdrowieńcy odczuwający wymieniane powyżej problemy związane z układem nerwowym jako skutki uboczne COVID-19, powinni odbyć konsultację u neurologa. Skieruje on ich na dalszą diagnostykę, która pomoże zbadać, czy u chorego nie pojawiły się ewidentne zmiany strukturalne w tkankach mózgu po przejściu COVID-19.