Jak się kłócić, żeby się dogadać? O zasadach dobrej komunikacji

Co stoi nam na drodze w porozumieniu się? Co przeszkadza w komunikacji?

W sytuacji konfliktu należy realistycznie wziąć pod uwagę fakt, że mogą pojawiać się czynniki irracjonalne i emocjonalne, pamiętając też o tym, że mogą mieć one swoje źródło w różnych przyzwyczajeniach czy doświadczeniach z przeszłości. Dlatego tak ważne jest, żeby dwie strony przyjęły postawę nastawienia na rozwój. Rozwiązywanie napotkanych trudności w relacji może być drogą do lepszego wzajemnego zrozumienia, a tym samym do większej bliskości.

Częstym problemem jest przekonanie, że dobre rzeczy w związkach przyjdą same. Niektórym ciężko sobie wyobrazić, że sami muszą podjąć jakieś kroki i dołożyć wszelkich starań, żeby rozwiązać trudną sytuację i umocnić relację. Jedną z konsekwencji do wysiłku jest błędne przekonanie, że druga osoba powinna umieć czytać nam w myślach, wiedzieć co czujemy i jakie mamy potrzeby. Związki partnerskie czy związki małżeńskie, nad którymi nie pracują obie strony, są nieudane i skazane na porażkę.

Skuteczna komunikacja wymaga pracy i wysiłku dwóch osób. Żadne z partnerów nie musi mieć racji czy też się mylić, kiedy natomiast wkrada się wzajemne osądzanie albo dowodzenie, że któreś z nich ma rację, logika i proces wspólnego porozumienia oddalają się. Dlatego nie próbujmy zbijać argumentów partnera własnymi racjami. Starajmy się unikać odpowiadania na gniew lustrzaną reakcją w formie własnej złości. Próby przekrzykiwania mogą tylko zaognić interakcję. Odpieranie krytycyzmu zachowaniami pasywno-agresywnymi może jedynie przedłużyć konflikt.

Należy zrozumieć, że za problemy w związku odpowiedzialne są dwie osoby. Aby odnieść sukces w relacji, oboje partnerów musi czuć skruchę za popełnione błędy, a nie czuć jedynie frustrację wobec siebie nawzajem. Czasami też nie dostrzegamy, kim naprawdę jest ta druga osoba, szczególnie na początku związku tworzymy wyidealizowany obraz, a gdy kogoś poznajemy, lepiej widzimy, że odbiega od tych wyobrażeń, przez co mogą pojawiać się pretensje, że ktoś nie zachowuje się tak, jakbyśmy chcieli.

Zobacz: Psycholog

Co jest najważniejsze w procesie komunikacji?

Ważne jest to, żeby rozwinąć samoopanowanie. Umiejętność ta pozwoli zauważyć szerszy kontekst sytuacji i wybrać najlepszą z możliwych opcji w trudnej sytuacji. Mówienie wszystkiego, co myślimy, nie zastanawiając się nad tym, nie jest ani korzystne ani rozsądne dla naszego związku. Warto pracować nad swoimi reakcjami, bo wtedy będziemy mogli lepiej negocjować, wiedzieć, przy czym ustąpić, a z czego zrezygnować kiedy pojawia się konflikt. Kiedy nauczymy się nazywać, co tak naprawdę czujemy, a nie co powinniśmy czuć czy sądzić ułatwi nam zrozumienie uczuć drugiej osoby. A kiedy nauczymy się dostrzegać, w którym momencie nas samych ponoszą nerwy i szybko zdamy sobie z tego sprawę, może to pomóc w zachowaniu cierpliwości. Gdy bliska nam osoba coraz głośniej krzyczy, starajmy się łagodzić ton głosu i mówić wolniej, bo gaszenie ognia ogniem może jedynie podsycać pożar.

Jeśli natomiast sami jesteście odpowiedzialni za oskarżenia na początku sprzeczki, powinniście zrozumieć że jeżeli uderzacie w czuły punkt partnera bądź partnerki, zranicie ich boleśnie. Wynikiem tego może być rozpętanie poważnej kłótni lub wycofanie się drugiej strony, a nie konstruktywna i sensowna dyskusja, która przyniesie oczekiwany rezultat. Łatwiej będzie kiedy będziecie sobie powtarzać w myślach, że drogą do rozwiązania konfliktu jest łagodne podejście do rozmowy. Nauczymy się również szanować indywidualność drugiej osoby. Jeśli domagamy się zmiany w zakresie preferencji, sposobu myślenia czy stylu życia, odbieramy jej prawo bycia taką, jaką postanowiła być. Nie musicie zgadzać się ze wszystkim, co druga osoba wam powie albo w co wierzy, ale musicie być gotowi, aby rozważyć inny punkt widzenia. Zadawajcie pytania, żeby poznać perspektywę drugiej osoby, nieumiejętność otwarcia się na nią stanowi spore obciążenie przy rozwiązywaniu konfliktów.

Przeczytaj także: Psychologia odpoczynku - dlaczego odpoczynek jest ważny?

Zasady skutecznej komunikacji

W większości sytuacji zapadamy się w konflikcie, zamiast myśleć, jak go rozwiązać. Przez samo roztrząsanie i zamartwianie nic się nie rozwiązuje. Wykorzystajcie zasadę 20/80. Nie poświęcajcie osiemdziesięciu procent waszego czasu na myślenie o problemie, ale przeznaczcie dwadzieścia procent na problem, a pozostałe osiemdziesiąt na jego rozwiązanie. Jeżeli trwacie w poważnym konflikcie z bliską osobą lub wasze relacje są napięte i chcielibyście je zmienić, poznanie schematu, który obniża jakość stosunków między wami, będzie pierwszym krokiem do przemiany.

Jakie czynniki wpływają na komunikację? Spróbujcie układać zdania, w których podmiotem jest „ja”, a nie „ty”. Taki komunikat brzmi mniej krytycznie i rzadziej rodzi postawę obronną słuchacza. Kiedy wyrażacie swoje odczucia, ważne jest zaczynanie zdania od „czuję się”, formułowanie myśli w sposób „bo ty…” mówi drugiej osobie, jakie emocje czy intencje stały za jej działaniami. Rozmowa odniesie lepszy rezultat, jeżeli skupimy się na tym, żeby przekazać nasze odczucia, a nie oskarżać drugą osobę. Dlatego, zamiast winić partnerkę bądź partnera, lepiej opisać to co się dzieje, nie oceniać i nie wydawać sądów. Dzięki temu druga strona nie odbierze tego jako atak na swoją osobę i nie zacznie się bronić, zamiast tego weźmie pod uwagę wasz punkt widzenia.

Wiemy już, że nikt nie czyta nam w myślach, dlatego wyrażajmy się jasno, bądźmy uprzejmi, wprowadźmy proste, a zarazem magiczne słowa „proszę” czy „byłbym wdzięczny”. Kluczowym w rozwiązywaniu konfliktów jest skupienie się na danym problemie, który faktycznie wyniknął w bieżącym czasie. Często spotyka się sytuacje, kiedy ktoś gromadzi w sobie skrywane urazy czy żale, nie omawia ich na bieżąco, a przy pierwszej kłótni, kiedy emocje trudno utrzymać na wodzy, mówi wszystko to, co nazbierał w pamięci.

W sytuacjach kiedy to my zawiniliśmy i to z naszego powodu nasza bliska osoba cierpi, pomocne będzie kiedy postaramy się uważnie wsłuchać w doświadczenia drugiej osoby. Pozwolimy, by wzruszyło nas kogoś cierpienie, zaakceptujemy to, że jesteśmy dla kogoś ważni, bo gdyby tak nie było, nasza ukochana osoba nie poczułaby się tak pokrzywdzona przez nasze działania. Warto odłożyć na bok zachowania obronne i wziąć odpowiedzialność za swoje czyny czy też brak działań. Bycie odpowiedzialnym za swoją rolę w związku ma ogromne znaczenie dla powodzenia relacji, pozwala rozpoznać i omówić trudności. Często można się nie przyznawać do winy, bo sami nie chcemy wierzyć, że mogliśmy kogoś skrzywdzić. Bez brania odpowiedzialności za swoje zachowanie trudno jest przeprosić kogoś czy naprawić wyrządzone szkody.

Bycie w relacji z drugą osobą niestety niesie ryzyko, że kogoś zawiedziemy czy zranimy. Wiedza o tym, jak zrobić coś lepiej jest o wiele ważniejsza niż popełnianie błędów, które czasem są nieuniknione. Dlatego nauczmy się przepraszać, przeprosiny to inwestycja w związek. A szczere wyrażanie żalu czy poczucia winy, pokaże, że macie świadomość cierpienia, jakie sprawiliście bliskiej osobie. Przyjmijcie uczucia drugiej osoby z wrażliwością, troską i współczuciem. Na koniec nie zapomnijcie zapytać, w jaki sposób możecie kogoś pocieszyć i pomóc w zabliźnieniu się ran.

Sprawdź: Psychoterapia

Wzmacnianie relacji przed konfliktami

Ważne jest, żeby pracować nad związkiem każdego dnia. Słuchać się nawzajem, gdy jedno mówi, że się czymś martwi. Okazywać troskę w trudnych momentach, pomagać kiedy bliska osoba jest zmęczona czy chora. Pytać o uczucia, być cierpliwym i zaangażowanym, gdy ktoś czuje się zagubiony ze względu na swoje problemy w pracy lub doświadcza konfliktu z przyjacielem. Omawianie i streszczanie sobie nawzajem minionych wydarzeń czy dnia sprawia, że jesteśmy obecni w życiu drugiej osoby.

Z czasem kiedy pierwsze zakochanie mija, niektórzy zamiast podtrzymywać gorące uczucie, siadają po pracy przed telewizorem, komputerem albo są przyklejeni do telefonów. Mimo że mieszka się razem, ma się wspólne plany, żyje się obok siebie, a nie razem. Dlatego tak ważne jest wzajemne wsparcie, zadawanie pytań, które pokazują, że ciekawi nas świat bliskiej osoby. Kiedy doceniamy umiejętności, chwalimy czyjeś postępy, umacniamy przyjacielską więź, rozpalamy pewność siebie w drugiej osobie dzięki motywowaniu i chęci brania udziału w jego aktywnościach czy spełnianiu marzeń.

Przeczytaj także: Czym jest FOMO? Rozpoznanie i leczenie

Autorka: Daria Kaczmarska