Dysmorfofobia – co to jest i jak sobie radzić?

Co to jest dysmorfofobia?

Dysmorfofobia, inaczej cielesne zaburzenie (Body Dysmorphic Disorder, BDD) to zaburzenie, w którym osoba nadmiernie koncentruje się na wyimaginowanej lub wyolbrzymionej „wadzie” swojego wyglądu. To nie jest zwykłe niezadowolenie z urody – myśli i emocje związane z postrzeganym defektem stają się na tyle silne, że znacząco wpływają na codzienne funkcjonowanie, stają się źródłem cierpienia i prowadzą do unikania spotkań towarzyskich, rezygnacji z aktywności, trudności w pracy lub szkole, a nawet izolację.

BDD to zaburzenie należące do spektrum zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych (OCD), dlatego często wymaga specjalistycznego leczenia, od przeprowadzenia wczesnej diagnozy i zróżnicowania objawów dysmorfofobii (od np. innych zaburzeń psychicznych jak depresja) po ustalenie skutecznej terapii. Skuteczne oddziaływania terapeutyczne prowadzone przez wykwalifikowanego psychologa lub psychiatrę mogą znacząco poprawić jakość życia i pomóc odzyskać poczucie kontroli.

Objawy dysmorfofobii – czym charakteryzuje się zaburzenie?

Charakterystyczne objawy dysmorfofobii dotyczą trzech sfer życiowych: myśli, zachowania i emocji.

Myśli (postrzeganie siebie): u osób z BDD często pojawiają się natrętne, negatywne przekonania o wyglądzie , najczęściej dotyczące skóry „nie do zaakceptowania” , włosów „nie takie jak trzeba” cz nosa. Towarzyszy temu ciągłe porównywanie się z innymi i poczucie, że inni zauważają i oceniają „wadę”.

Zachowania: pojawiają się tendencje do zachowań kompulsywnych, takich jak długotrwałe i wielokrotne przeglądanie się w lustrze w poszukiwaniu potwierdzenia obaw lub unikanie oglądania swojego odbicia, częste próby ukrycia defektu – np. poprzez makijaż, fryzurę, zabiegi kosmetyczne, odpowiedni ubiór – czy nadmierne dbanie o wygląd, aż po skubanie skóry. Pojawia się potrzeba poszukiwania zapewnienia u innych, że „wygląda się dobrze”.

Emocje: wstyd, lęk, wstręt do siebie, poczucie beznadziei i obniżona samoocena często towarzyszą temu zaburzeniu, a ich nasilanie się może prowadzić do wycofania z życia społecznego.

Dowiedz się, czym są zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (OCD) i jak rozpoznać ich objawy, aby lepiej zrozumieć siebie lub bliskich!

Jakie są przyczyny powstawania dysmorfofobii?

Przyczyny cielesnych zaburzeń dysmorficznych (BDD) są zróżnicowane, to efekt współdziałania wielu czynników biologicznych, psychologicznych i społeczno-kulturowych:

Aspekt biologiczny obejmuje predyspozycje genetyczne oraz nieprawidłowości w funkcjonowaniu układów neuroprzekaźników, zwłaszcza serotoniny, która wpływa m.in. na nastrój i sposób przetwarzania informacji o sobie. Istotnym czynnikiem rozwoju BDD są cechy osobowości, takie jak perfekcjonizm czy niska samoocena, a także trudne doświadczenia z dzieciństwa, np. nadmierny krytycyzm ze strony rodziców lub dokuczanie ze strony rówieśników. Nadmierne korzystanie z Internetu, zwłaszcza z mediów społecznościowych, zwiększa ryzyko rozwoju dysmorfofobii poprzez częstą ekspozycję na wyidealizowane, przetworzone cyfrowo wizerunki. Taki przekaz sprzyja nasilaniu porównań społecznych i utrwalaniu negatywnego obrazu własnego ciała. W praktyce te czynniki często się przenikają, tworząc złożony obraz przyczyn, dlatego w diagnozie i leczeniu kluczowe jest holistyczne podejście specjalisty.

Skuteczne metody terapii dysmorfofobii

Cielesne zaburzenia dysmorficzne (BDD) to poważny problem zdrowia psychicznego, który wymaga profesjonalnego leczenia. Skuteczność przynosi połączenie psychoterapii i, w razie potrzeby, farmakoterapii – wybór metody zależy od oceny psychologa lub psychiatry.

Psychoterapia w dysmorfofobii

Kluczową metodą jest psychoterapia w nurcie poznawczo-behawioralnym (CBT). Pomaga pacjentowi rozpoznać i zmienić destrukcyjne wzorce myślenia o wyglądzie, uczy bardziej realistycznej samooceny oraz stopniowego ograniczania zachowań kompulsywnych. Stosuje się w niej m.in. techniki ekspozycji i powstrzymywania reakcji (ERP), które polegają na konfrontowaniu się z lękotwórczymi sytuacjami przy jednoczesnym powstrzymaniu typowych zachowań „bezpiecznych” (np. wielokrotnego sprawdzania wyglądu w lustrze).

Farmakoterapia w dysmorfofobii

Farmakoterapia bywa zalecana, szczególnie w przypadku nasilonych objawów lub współwystępowania innych zaburzeń (np. depresji, OCD). Najczęściej stosuje się leki z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), które mogą zmniejszyć intensywność natrętnych myśli, obniżyć poziom lęku i poprawić nastrój. Leczenie farmakologiczne prowadzi psychiatra, dobierając dawkę i rodzaj leku indywidualnie.

Dlaczego warto zgłosić się do specjalisty z podejrzeniem dysmorfofobii?

Wczesne podjęcie terapii zwiększa szansę na poprawę jakości życia, redukcję objawów i powrót do pełniejszego funkcjonowania społecznego

W LUX MED Harmonia pacjent ma dostęp zarówno do doświadczonych psychoterapeutów, jak i lekarzy psychiatrów, co umożliwia stworzenie indywidualnego planu leczenia dostosowanego do jego potrzeb. Jeśli zauważasz u siebie lub bliskich osób objawy dysmorfofobii, nie zwlekaj – umów się na konsultację i zrób pierwszy krok w stronę lepszego samopoczucia.