Czym jest hipertermia? Jakie są jej przyczyny i sposoby leczenia

Hipertermia to niebezpieczny stan, który w skrajnych przypadkach grozi uszkodzeniem mózgu, a nawet śmiercią. Dowiedz się, co robić w przypadku pojawienia się objawów hipertermii. Sprawdź również, w jaki sposób ustrzec się przed przegrzaniem organizmu.

Co to jest hipertermia?

Hipertermia to inaczej przegrzanie organizmu. W hipertermii prawidłowe mechanizmy termoregulacji, termogenezy i utraty ciepła stają się niewydolne i nieskuteczne. Ten stan podwyższonej temperatury ciała może być efektem działania czynników zewnętrznych – rozwinąć się w wyniku nadmiernej ekspozycji na słońce, długotrwałej gorącej kąpieli, długiego przebywania w gorącym pomieszczeniu czy noszenia ubioru nieodpowiedniego do panujących warunków pogodowych.

Do powstania hipertermii mogą doprowadzić również czynniki wewnętrzne – nadprodukcja i zaburzone oddawanie ciepła. Wzmożone wytwarzanie ciepła może być spowodowane:

• spożywaniem używek (w szczególności amfetaminy, kokainy),
• przyjmowaniem niektórych leków (zwłaszcza antydepresyjnych, moczopędnych, rozszerzających naczynia),
• występowaniem chorób współistniejących (np. cukrzycy, chorób serca, nadczynności tarczycy).

Rodzaje hipertermii

Najbardziej popularny podział hipertermii dotyczy stopnia intensywności przegrzania i wzmożonego wytwarzania ciepła. Na tej podstawie eksperci wyróżnili:

• przegrzanie umiarkowane,
• przegrzanie wyczerpujące,
• udar cieplny.

Jeśli podejrzewasz u siebie hipertermię, zgłoś się do lekarza. Skontaktuj się z internistą lub lekarzem rodzinnym. W ciężkich przypadkach wezwij pomoc medyczną, dzwoniąc pod numer 112 lub 999. Pamiętaj, że osoby w podeszłym wieku, kobiety w ciąży, osoby z chorobami towarzyszącymi czy dzieci (zwłaszcza noworodki i niemowlęta) są bardziej podatne na hipertermię. W przypadku przegrzania ich organizmu niezbędna jest pomoc lekarska i ocena stanu nawodnienia.

Zobacz także: Co to jest zespół SIBO? – objawy, rozpoznanie, leczenie

Jak organizm reaguje na przegrzanie? Objawy hipertermii

Objawy hipertermii różnią się w zależności od skali przegrzania organizmu. W hipertermii umiarkowanej obserwowane są następujące dolegliwości: skurcze mięśniowe, drżenia, wzmożone pragnienie, omdlenia. W przegrzaniu wyczerpującym, poza nasileniem ww. objawów, dochodzą objawy neurologiczne. Chorzy są splątani i senni. Pojawiają się u nich ból i zawroty głowy oraz zaburzenia widzenia. Mają nudności i wymiotują. Serce pracuje intensywniej, a oddech jest szybszy. W ostateczności dochodzi do utraty przytomności.

Objawami udaru cieplnego są:

• temperatura przekraczająca 40°C, ból głowy,
• sucha skóra – ograniczone pocenie się,
• szum w uszach,
• przyspieszone tętno,
• spadek ciśnienia tętniczego krwi,
• nudności i wymioty,
• zawroty głowy,
• splątanie,
• senność,
• utrata przytomności.

Udarowi cieplnemu nierzadko towarzyszą oparzenia, jeśli hipertermia jest wynikiem bezpośredniego działania słońca.

Pamiętaj, że organem najbardziej podatnym na zmiany temperatury jest mózg. Jeśli temperatura ciała osiągnie 40,5–41°C, to pojawiają się zaburzenia świadomości i dochodzi do upośledzenia mechanizmów termoregulacji. Dalszy wzrost temperatury ciała grozi uszkodzeniem tkanki budującej mózg.

Co robić przy przegrzaniu? Leczenie hipertermii

Leczenie hipertermii polega na intensywnym chłodzeniu poprzez obfite skraplanie ciała letnią wodą, zastosowanie chłodnych kompresów nad miejscami przebiegu dużych naczyń krwionośnych – chodzi o pachy, pachwiny, szyję – a także owiewanie chłodnym powietrzem. Można też zrobić chłodną kąpiel. Pamiętaj, aby woda nie była bardzo zimna, bo może to doprowadzić do szoku termicznego. Należy ograniczyć narażenie poszkodowanego na ciepło – przejść w chłodne miejsce i zdjąć nadmiar odzieży. Osobę w hipertermii trzeba też nawadniać, monitorować jej parametry życiowe i ilość oddawanego moczu. W razie nieustępowania niepokojących objawów lub pogorszenia się stanu zdrowia należy wezwać pomoc. W takiej sytuacji ułóż chorego w pozycji bocznej ustalonej i czekaj na przyjazd pogotowia. W szpitalu leczenie hipertermii obejmuje przede wszystkim:

• schładzanie do momentu uzyskania spadku temperatury głębokiej poniżej 39℃,
• nawadnianie płynami dożylnymi,
• w przypadku drgawek podawanie leków przeciwdrgawkowych,
• monitorowanie pod kątem niewydolności wielonarządowej.

Czym jest hipertermia złośliwa?

Hipertermia złośliwa to stan zagrożenia życia. Typowe jest dla niej znaczne i szybkie podniesienie się temperatury ciała oraz nasilenie metabolizmu tkanki mięśniowej. Hipertermia złośliwa rozwija się u osób predysponowanych genetycznie. Jest skutkiem ubocznym po przyjęciu niektórych leków, w tym stosowanych do znieczulenia ogólnego.

Na skutek hipertermii złośliwej dochodzi do nagromadzenia się w organizmie dwutlenku węgla, wzrostu ciśnienia tętniczego, częstoskurczu, nadmiernego napięcia mięśni i gorączki – podniesienia ciepłoty powyżej 40℃. Hipertermia złośliwa w mniej więcej połowie przypadków kończy się zgonem.

Hipertermia w onkologii

Oprócz przedstawionego wyżej negatywnego wpływu na organizm hipertermia może oddziaływać na niego również pozytywnie. Przykładem tego jest hipertermia w onkologii. To planowa, kontrolowana technika nagrzewania zmian nowotworowych (hipertermia miejscowa), której celem jest zniszczenie lub zahamowanie wzrostu zmienionych chorobowo komórek. Hipertermia onkologiczna jest stosowana w leczeniu skojarzonym z chemioterapią, terapią immunologiczną, radioterapią, terapią genową.

Poznaj przyczyny i objawy zawału serca. Dowiedz się, na czym polega leczenie tego stanu zagrożenia życia.