Przepuklina mosznowa – przyczyny, objawy, metody leczenia

Przepuklina mosznowa – co to za schorzenie?

Przepuklina mosznowa jest klinicznym typem przepukliny pachwinowej skośnej. W przebiegu schorzenia dochodzi do przemieszczenia się zawartości jamy brzusznej, głównie fragmentu jelita cienkiego lub grubego, w kierunku moszny. Mechanizm ten związany jest z obecnością kanału pachwinowego – struktury, która w życiu płodowym stanowiła drogę zstępowania jąder z jamy brzusznej.

Przepuklina mosznowa u dzieci

U chłopców przepuklina mosznowa ma często podłoże wrodzone, wynikające ze specyficznej anatomii męskiego rozwoju płodowego.

Kluczową rolę odgrywa tu kanał pachwinowy, przez który jądra zstępują z jamy brzusznej do moszny. Wraz z jądrami przemieszcza się lejkowate uwypuklenie błony otrzewnowej, nazywane wyrostkiem pochwowym otrzewnej. W prawidłowym rozwoju połączenie to powinno ulec zamknięciu na etapie życia płodowego.

Jeśli proces ten nie przebiega właściwie, droga pozostaje otwarta dla narządów jamy brzusznej, tym samym zwiększając ryzyko powstania przepukliny mosznowej.

Wcześniaki są szczególnie narażone na to schorzenie. Proces zamykania kanału pachwinowego często nie jest u nich jeszcze zakończony.

Zobacz także: Przepuklina pępkowa – przyczyny, objawy i metody

Najczęstsze przyczyny przepukliny mosznowej

Etiologia przepukliny mosznowej może być wrodzona lub nabyta. Forma wrodzona jest zwykle wynikiem nieprawidłowości w rozwoju płodowym i bywa powiązana z konkretnymi defektami genetycznymi. Często jednak występuje jako odizolowana anomalia. Ten rodzaj przepukliny diagnozuje się już u niemowląt.

Z kolei postać nabyta rozwija się w ciągu życia. Stanowi konsekwencję osłabienia struktur anatomicznych powłok brzusznych i wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej, który bywa spowodowany przewlekłym kaszlem, intensywnym wysiłkiem fizycznym lub otyłością.

W konsekwencji może dojść do powstania luki, przez którą narządy wewnętrzne mogą przedostać się do kanału pachwinowego, a następnie do worka mosznowego.

Sprawdź też: Przepuklina udowa – przyczyny powstawania, objawy i sposoby leczenia

Objawy przepukliny mosznowej

Do pierwszych, najbardziej zauważalnych objawów należy zwykle wyczuwalny guzek lub uwypuklenie w pachwinie. Zmiana staje się bardziej widoczna i odczuwalna w pozycji stojącej, podczas kaszlu, parcia czy wysiłku fizycznego.

Towarzyszy jej często uczucie ciągnięcia lub dyskomfortu, który nasila się pod koniec dnia lub po wysiłku. Pacjenci mogą również odczuwać ból lub pieczenie, promieniujące w kierunku jądra. W początkowym stadium przepuklina jest zazwyczaj odprowadzalna – oznacza to, że po delikatnym ucisku lub w pozycji leżącej może cofnąć się do jamy brzusznej.

Uwięźnięcie przepukliny mosznowej

W niektórych przypadkach przepuklina może ulec uwięźnięciu. To niebezpieczny stan, w którym worek przepuklinowy nie cofa się do jamy brzusznej, a jego zawartość (np. fragment jelita) ulega niedokrwieniu.

Może też dojść do zadzierzgnięcia przepukliny. Jest to stan nagły, w którym uwięźnięcie jest na tyle silne, że dochodzi do ucisku na naczynia krwionośne w worku przepuklinowym, co odcina dopływ krwi do uwięzionego fragmentu jelita.

Objawy wymagające natychmiastowej interwencji chirurgicznej to:

• ostry, bardzo silny ból w pachwinie,
• nudności i wymioty,
• brak możliwości oddania gazów i stolca.

Taka sytuacja stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia pacjenta.

Diagnoza przepukliny mosznowej

Rozpoznanie przepukliny mosznowej opiera się na połączeniu wnikliwej oceny klinicznej z  diagnostyką obrazową. Lekarz rozpoczyna od badania podmiotowego, które polega na zebraniu wywiadu, a następnie przeprowadza badanie fizykalne. W jego trakcie, poprzez oględziny i dotyk, poszukuje wyczuwalnego uwypuklenia lub masy w pachwinie i mosznie. Aby lepiej uwidocznić przepuklinę, pacjent proszony jest o przyjęcie pozycji stojącej lub wykonanie manewru zwiększającego ciśnienie w jamie brzusznej (np. zakasłanie).

Kluczowym elementem potwierdzającym diagnozę jest badanie ultrasonograficzne (USG), które pozwala na dynamiczną ocenę uwypuklenia i jego zawartości. W przypadkach skomplikowanych, o niejasnym obrazie klinicznym, lekarz może zlecić bardziej zaawansowane metody obrazowania.

Na czym polega leczenie przepukliny mosznowej?

Leczenie przepukliny mosznowej wymaga interwencji chirurgicznej, a wybór metody zależy od wielu czynników, w tym od stanu zdrowia pacjenta, wieku i wielkości przepukliny. Nowoczesna chirurgia oferuje zarówno techniki klasyczne, jak i metody małoinwazyjne.

Metoda klasyczna

W tradycyjnym podejściu chirurg wykonuje nacięcie, aby dotrzeć do przepukliny. Defekt w ścianie brzucha może być zamknięty na dwa sposoby:

• z wykorzystaniem siatki – chirurg wszczepia specjalną siatkę polipropylenową, która wzmacnia powłoki brzuszne,
• z wykorzystaniem tkanek własnych pacjenta – w tej technice chirurg zszywa osłabione tkanki pacjenta.

Laparoskopia

Alternatywą dla operacji klasycznej jest leczenie laparoskopowe. Jest to mniej inwazyjny zabieg, polegający na wprowadzeniu do jamy brzusznej kilku drobnych nacięć, przez które wprowadza się kamerę (laparoskop) i narzędzia chirurgiczne. Zaletą tej metody jest krótszy okres rekonwalescencji, który zazwyczaj wynosi od 1 do 2 tygodni oraz minimalizacja uszkodzeń tkanek. Laparoskopia wiąże się ze wszczepieniem siatki.

Wybór konkretnej techniki leczenia powinien być zawsze wynikiem konsultacji z doświadczonym chirurgiem, który przeanalizuje przypadek pacjenta i oceni ewentualne przeciwwskazania do danego zabiegu.

Rekonwalescencja po leczeniu operacyjnym przepukliny mosznowej

Po operacji przepukliny mosznowej, niezależnie od zastosowanej metody, rekonwalescencja jest kluczowa dla zapewnienia pełnego powrotu do zdrowia i uniknięcia nawrotu.

Przez pierwsze 1-3 miesiące po operacji pacjent powinien ściśle przestrzegać zaleceń lekarskich, a przede wszystkim unikać wszelkich czynności, które podnoszą ciśnienie w jamie brzusznej. Mowa tutaj o:

• intensywnym wysiłku fizycznym,
• dźwiganiu,
• intensywnym parciu w czasie wypróżniania.

Pełen powrót do zdrowia może trwać nawet do kilku miesięcy, w zależności od indywidualnych predyspozycji pacjenta i rodzaju przeprowadzonego zabiegu.

Dlaczego nie można bagatelizować przepukliny mosznowej? Powikłania

Bagatelizowanie przepukliny, nawet jeśli przez długi czas nie powoduje ona bólu, stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia. Ignorowany problem może z czasem ewoluować w stan nagły, niosący za sobą ryzyko powikłań.

Gdy zawartość worka przepuklinowego trwale utknie poza jamą brzuszną, dochodzi do wspomnianego uwięźnięcia lub zadzierzgnięcia przepukliny. Stan ten uniemożliwia jej samoistne cofnięcie. Może to prowadzić do niedrożności jelit, ich niedokrwienia i martwicy.