Pokrzywka – objawy wysypki, diagnostyka i leczenie

Na Twoim ciele pojawiły się zmiany jak po oparzeniu przez pokrzywę? Bąble te mogą wskazywać na pokrzywkę – chorobę skóry, której nazwa wywodzi się od tej pospolitej rośliny. W przygotowanym przez naszych ekspertów poradniku dowiesz się, od czego pojawia się pokrzywka, jakie objawy jej towarzyszą oraz czy wymaga konsultacji u lekarza. Na te i znacznie więcej pytań znajdziesz odpowiedzi w poniższym artykule.

Od czego pojawia się pokrzywka? Jakim chorobom może towarzyszyć?

Pokrzywka to choroba skóry o zróżnicowanym podłożu . Wyróżnia się m.in.:

• pokrzywkę fizykalna – jej przykładami są pokrzywka słoneczna (reakcja na promieniowanie świetlne), pokrzywka cieplna (reakcja na wysokie temperatury), pokrzywka z zimna (na skutek narażenia na wiatr, zimną wodę czy powietrze),
• pokrzywka cholinergiczna (związana z nadmierną wrażliwością skóry na pot);
• powysiłkowa reakcja anafilaktyczna (związana z intensywnym wysiłkiem fizycznym);
• pokrzywka pokarmowa – jej przykładami są pokrzywka alergiczna (reakcja na składniki pokarmowe, które wywołują reakcję alergiczną), pokrzywka niealergiczna, pokrzywka wywołana przez dodatki do żywności;
• pokrzywka polekowa – może być alergiczna (związana z uczuleniem na niektóre substancje) lub niealergiczna;
• pokrzywka kontaktowa – najczęstsze alergeny kontaktowe to lateks, nikiel, chrom, perfumy;
• pokrzywka wywołana przez alergeny wziewne.

Objawy pokrzywki mogą się pojawić w przebiegu wielu schorzeń ogólnoustrojowych, w tym m.in.: infekcji, zakażeń pasożytniczych, chorób skóry, schorzeń autoimmunologicznych – chorób tarczycy, tocznia układowego,  czy zapalenia naczyń lub chorób nowotworowych. Specjaliści zwracają uwagę na przypadki pokrzywki idiopatycznej, zwanej też samoistną, kiedy nie sposób określić odpowiadających za jej powstanie przyczyn.

Jak sprawdzić, czy to pokrzywka? Objawy

Pokrzywka jest rozpoznawana przede wszystkim na podstawie charakterystycznego obrazu klinicznego. Podstawowym jej objawem jest tzw. bąbel pokrzywkowy. To wykwit wyniosły ponad poziom skóry lub błony śluzowej. Może się rozwinąć w dowolnym miejscu na ciele. Jest dobrze odgraniczony od otaczającej skóry. Może przybrać różny rozmiar i kształt. Ma gładką powierzchnię. Jest koloru różowego, czerwonego lub porcelanowego. Blednie przy ucisku. Nie powoduje dolegliwości bólowych, lecz towarzyszy mu różnej intensywności świąd, a czasem uczucie pieczenia. Do powstania bąbla pokrzywkowego dochodzi w wyniku miejscowego poszerzenia i zwiększenia przepuszczalności naczyń krwionośnych. Pojawia się on nagle i ustępuje bez pozostawienia śladu.

Poza zmianami skórnymi pokrzywce mogą towarzyszyć takie objawy jak:

• obrzęk naczynioruchowy – dotyczy około 50% przypadków i obejmuje przeważnie powieki, wargi czy policzki. Utrzymuje się do 72 godzin i powoduje ból, uczucie rozpierania skóry, dyskomfort i dolegliwości zależne od miejsca powstania obrzęku;
• ból głowy;
• uczucie zmęczenia;
• podwyższona temperatura ciała;
• chrypka, trudności w przełykaniu;
• zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego;
• spadek ciśnienia tętniczego.

Warto wspomnieć, że biorąc pod uwagę czas utrzymywania się objawów pokrzywki, eksperci wyróżnili dwie postacie choroby:

• pokrzywkę ostrą – trwa do 6 tygodni i stanowi zdecydowaną większość przypadków;
• pokrzywkę przewlekłą – objawy występują ponad 6 tygodni.

Kiedy należy się zgłosić do lekarza?

Jak widzisz, pokrzywka może być wywołana wieloma czynnikami. Tylko specjalista może dokładnie określić podłoże jej powstania i adekwatnie do tego ustalić postępowanie lecznicze. Dlatego z pokrzywką zgłoś się do lekarza rodzinnego, w przypadku dzieci zaś do pediatry. Specjaliści ci w razie konieczności wypiszą skierowanie do dermatologa, czyli lekarza zajmującego się chorobami skóry i jej przydatków. Pilnej konsultacji lekarskiej wymagają zmiany rozległe, długo utrzymujące się, którym towarzyszą obrzęk naczynioruchowy czy inne niepokojące dolegliwości niereagujące na wdrożone leczenie.

Diagnostyka pokrzywki

Rozpoznanie przyczyn pokrzywki rozpoczyna się od szczegółowo przeprowadzonego wywiadu medycznego. Następnie lekarz przechodzi do badania fizykalnego. Może skierować  pacjenta na badania krwi, w tym podstawowe badania biochemiczne (morfologię krwi z rozmazem, ob.P, OB, stężenie glukozy). Następnie, w zależności od historii choroby i podejrzenia czynników wywołujących pokrzywkę, diagnostyka może być poszerzona o dodatkowe badania. Często pacjent kierowany jest na testy alergiczne skórne i wykonywane są próby prowokacyjne.  

Na czym polega leczenie pokrzywki?

Kluczowe znaczenie w leczeniu pokrzywki mają: znalezienie i eliminacja czynników prowokujących, leczenie chorób współistniejących i farmakoterapia objawów pokrzywki. Stosowane są leki przeciwhistaminowe II generacji, a przy braku zadowalającego efektu wprowadza się inne środki lub zwiększa dawkę. Domowe sposoby na pokrzywkę odgrywają wyłącznie rolę wspomagającą. Ulgę mogą przynieść okłady z naparu i rumianku,, zimne okłady, kąpiel z dodatkiem krochmalu lub sody oczyszczonej - jednakże zastosowanie ich warto skonsultować wcześniej z lekarzem. Należy też prowadzić zdrowy tryb życia i unikać czynników stresowych, które mogą nasilać objawy.