Owsiki u dzieci – objawy, leczenie i profilaktyka

Nasi eksperci zebrali najważniejsze informacje na temat zarażenia owsikami. Z poniższego poradnika dowiesz się, jakie są objawy owsicy, czy wymaga ona wizyty u lekarza i czy chore dziecko może uczęszczać do szkoły. Przeczytasz również, jak pozbyć się owsików i zapobiegać zarażeniu na przyszłość.

Jakie są objawy zarażenia owsikami?

Owsica to choroba pasożytnicza, którą wywołują owsiki ludzkie. Najczęściej zmagają się z nią dzieci. Eksperci podają, że dotyczy ona około 40% dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym oraz średnio 17% osób dorosłych. Specjaliści zwracają uwagę, że choć rzadko, to jednak możliwe są bezobjawowe przypadki owsicy. Z reguły chorobie tej towarzyszy wiele objawów o różnym nasileniu.

Najczęstszymi objawami owsików są:

• świąd okolicy odbytu związany z podrażnieniem skóry przez śluz znajdujący się na jajach pasożyta – swędzenie nasila się nocą i wieczorową porą;
• zaburzenia snu;
• zgrzytanie zębami;
• podrażnienia i stany zapalne skóry;
• brak apetytu;
• spadek masy ciała;
• uczucie niepokoju, zaburzenia koncentracji;
• nudności i bóle brzucha;
• bóle głowy;
• bladość skóry;
• osłabienie.

Jak dochodzi do zarażenia owsikami?

Owsiki przenoszą się drogą pokarmową podczas spożywania pokarmu zanieczyszczonego jajami tego pasożyta czy korzystanie z przedmiotów, na których się znajdują. Możliwe jest szerzenie się zarażenia drogą oddechową  poprzez wdychanie powietrza, w którym unoszą się jaja owsików. Pasożyty przedostają się do organizmu w wyniku autoinwazji – przenoszone są do jamy ustnej w czasie wkładania do niej rąk, którymi wcześniej manipulowało się w okolicy odbytu i nie umyło dokładnie. Istnieje również ryzyko retroinwazji, kiedy larwy wylęgają się w okolicy okołoodbytowej i migrują z powrotem przez odbyt do przewodu pokarmowego.

Eksperci podają, że w sposób szczególny na owsicę narażone są:

• dzieci przebywające w skupiskach, czyli w placówkach oświaty, domach dziecka, oddziałach szpitalnych,
• pracownicy żłobków, przedszkoli, szkół, świetlic,
• współdomownicy osób zarażonych,
• personel medyczny oddziałów pediatrycznych.

Czy z owsikami trzeba iść do lekarza?

Owsiki, mimo że są powszechnie występującym problemem, nie powinny być bagatelizowane. Z objawami zarażenia, zarówno u dziecka, jak i osoby dorosłej, należy zgłosić się do specjalisty – będą to odpowiednio pediatra i lekarz rodzinny. Osoby zarażone owsikami powinny uzyskać jak najszybciej pomoc, aby nie doszło do rozprzestrzenienia się choroby i pogorszenia stanu zdrowia. Pamiętaj, że przypadek owsicy w domu wiąże się z koniecznością objęcia leczeniem wszystkich członków rodziny.

Do czego może prowadzić nieleczona owsica?

Poza tym, że owsicy towarzyszy wiele nieprzyjemnych dolegliwości, choroba ta wiąże się z ryzykiem poważnych powikłań. Nieleczona i zaawansowana infestacja tym pasożytem może doprowadzić do przewlekłego zapalenia jelita grubego, zapalenia wyrostka robaczkowego, zapalenia pochwy, zapalenia jajowodów czy zapalenia macicy lub stanów zapalnych skóry. Dlatego owsica nie powinna być bagatelizowana.

Przeczytaj również: Kiedy należy zgłosić się do lekarza pediatry, a kiedy rodzice mogą podjąć się samodzielnego leczenia w domu?

Czy dziecko z owsikami może chodzić do szkoły?

Owsica stosunkowo często dotyczy dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Towarzyszące jej objawy, mimo że uciążliwe, nie stanowią przeciwwskazania do uczęszczania do szkoły. Leczenie zarażenia owsikami trwa kilka tygodni i nie wymaga pozostawiania dziecka w domu. Eksperci podkreślają jednak, aby uczulać dziecko na przestrzeganie zasad higieny, w tym zwłaszcza częste mycie rąk, korzystanie z własnych przyborów toaletowych i niedotykanie okolic odbytu.

Przeczytaj również: Szczepienia noworodka

Jak pozbyć się owsików?

Aby pozbyć się owsików, konieczne jest poddanie się ustalonej przez lekarza farmakoterapii. W leczeniu owsików stosowane są przeważnie:

• mebendazol, albendazol – środki te zaburzają przyswajanie glukozy przez owsiki, w związku z czym mają one mniej energii i obumierają;
• pyrantel – poraża mięśnie owsików, paraliżując je, i ułatwia wydalenie pasożyta z organizmu.

Domowe sposoby na owsiki powinny wspomagać specjalistyczne leczenie. Kluczowe są:

• dieta bogata w błonnik, która zapewni regularne wypróżnianie się i tym samym usuwanie owsików z jelita;
• codzienne sprzątanie i wietrzenie mieszkania;
• unikanie bliskiego kontaktu z osobą chorą – nie należy korzystać z jednych przyborów toaletowych, nie powinno się też spać w jednym łóżku itp.;
• pranie ubrań, ręczników, pościeli w wysokiej temperaturze, a następnie ich prasowanie;
• wielokrotne w ciągu dnia mycie rąk, pamiętanie o tym zwłaszcza po wyjściu z toalety;
• częsta zmiana bielizny, ręczników, pościeli;
• krótko obcięte paznokcie;
• dbanie o higienę osobistą – codzienne mycie się, poranne podmywanie się.

Na czym polega profilaktyka owsicy?

Owsica to choroba brudnych rąk. Stąd też podstawą jej zapobiegania jest przestrzeganie zasad higieny osobistej i dbanie o porządek najbliższego otoczenia. Od najmłodszych lat trzeba zatem edukować i wpajać dobre nawyki. Poza tym nie należy obgryzać paznokci czy wkładać palców do buzi. Powinno się też unikać kontaktu z osobami zakażonymi.