Jak wygląda i co oznacza łupież różowy Giberta?

Co to jest łupież Giberta (różowy)?

Łupież różowy Giberta (łac. pityriasis rosea Gibert) to ostra, samoograniczająca się choroba skóry, występująca najczęściej u dzieci, młodzieży i młodych dorosłych. Jest to schorzenie o nieznanej etiologii, przebiegające z charakterystyczną, uogólnioną wysypką na tułowiu i kończynach. Choroba ma zwykle łagodny przebieg i ustępuje samoistnie w ciągu kilku tygodni.

Cechą wyróżniającą łupież różowy jest obecność tzw. plamy macierzystej, po której następnie, zwykle w ciągu kilku dni lub tygodni pojawiają się liczne, symetryczne wykwity wtórne. Mimo swojej nazwy, schorzenie nie ma związku z klasycznym łupieżem skóry głowy  ani grzybicą.

Łupież Gilberta – objawy i rozpoznanie

Łupież różowy Giberta, choć często mylony z innymi dermatozami, ma dość charakterystyczny przebieg kliniczny, co zwykle umożliwia dermatologowi postawienie rozpoznania już podczas badania przedmiotowego. Objawy rozwijają się zazwyczaj w dwóch etapach – początkowym, gdy pojawia się pojedyncza zmiana skórna, zwana blaszką macierzystą, oraz wtórnym, w którym dochodzi do rozsiania wykwitów na większej powierzchni skóry. Poniżej przedstawiono typowy obraz kliniczny tej choroby.

Plama macierzysta

Pierwszym objawem łupieżu różowego Giberta jest plama macierzysta (medallion), czyli pojedyncza, większa zmiana skórna – owalna, o średnicy od 2 do 10 cm. Najczęściej lokalizuje się na tułowiu lub górnych partiach ud i ramion. Ma kolor różowawy lub czerwonawy, z delikatnym, mączystym złuszczaniem na obwodzie. Ze względu na wygląd bywa mylona z grzybicą skóry gładkiej.

Ponadto, u niektórych chorych, mogą występować objawy ogólne, takie jak złe samopoczucie, gorączka, uczucie rozbicia, ból głowy, nudności, powiększenie węzłów chłonnych (limfadenopatia), ból gardła czy ból stawów.

Wysypka wtórna

Po kilku dniach do 6 tygodni od pojawienia się plamy macierzystej, na skórze tułowia – rzadziej kończyn – zaczynają się pojawiać liczne mniejsze wykwity (o średnicy 0,5-1,5 cm). Są one owalne, dobrze odgraniczone, z delikatnym łuszczeniem i różową barwą. Wykwity te często układają się symetrycznie wzdłuż linii napięcia skóry (tzw. linii Langera). Na plecach mogą tworzyć charakterystyczny układ przypominający choinkę lub układać się w kształt litery V w górnej części klatki piersiowej. Zmiany mogą utrzymywać się do 12 tygodni.

Świąd

U około połowy pacjentów występuje świąd skóry, którego nasilenie bywa różne – od łagodnego dyskomfortu po silne swędzenie. Świąd może być szczególnie dokuczliwy po kąpieli, w ciepłej temperaturze otoczenia lub przy poceniu się.

Rozpoznanie łupieżu różowego Giberta opiera się głównie na obrazie klinicznym. Doświadczony dermatolog potrafi postawić diagnozę już na podstawie wyglądu i rozmieszczenia zmian skórnych. W razie wątpliwości diagnostycznych (np. podejrzenie grzybicy, łuszczycy, kiły wtórnej) wykonuje się badania dodatkowe – badanie mikologiczne, serologiczne lub dermatoskopię.

Łupież różowy Giberta – przyczyny

Etiologia łupieżu różowego Giberta nie została w pełni poznana, jednak dotychczasowe  badania sugerują związek z infekcjami wirusowymi. Szczególną uwagę zwraca się na reaktywację zakażenia wirusami HHV-6 i HHV-7 (ludzki herpesvirus typu 6 i 7). Zazwyczaj zakażenia tymi patogenami występują u dzieci pod postacią rumienia nagłego. Zachorowalność na łupież różowy Giberta w późniejszym okresie może sugerować reaktywację wirusa, aczkolwiek dostępne dane literaturowe pozostają sprzeczne.

Wielu pacjentów zgłasza pojawienie się pierwszych objawów po przebytej infekcji górnych dróg oddechowych, co dodatkowo sugeruje udział czynnika wirusowego. Choroba występuje sezonowo, częściej jesienią i wiosną, co również może mieć związek z osłabieniem odporności.

Czy łupież różowy Giberta jest zaraźliwy?

To jedno z najczęściej zadawanych pytań i jednoznaczna odpowiedź brzmi: łupież różowy Giberta nie jest zaraźliwy. Nie przenosi się z człowieka na człowieka – ani przez kontakt fizyczny, ani drogą kropelkową. Można więc bez obaw przebywać w otoczeniu osoby chorej.

Jak leczyć łupież Giberta?

W większości przypadków łupieżu różowego Giberta leczenie nie jest konieczne. Choroba ustępuje samoistnie w ciągu kilku tygodni, zazwyczaj nie pozostawiając trwałych zmian skórnych. Terapia koncentruje się zatem na łagodzeniu objawów i poprawie komfortu życia pacjenta, w czym mogą sprawdzić się domowe metody radzenia sobie z tą dolegliwością.

Domowe sposoby

Wśród domowych metod, które znacząco zwiększają komfort życia osób cierpiących na łupież różowy Gilberta warto wymienić:

• delikatną pielęgnację skóry – stosowanie łagodnych, bezzapachowych preparatów myjących bez mydła (tzw. syndety),
• unikanie gorących kąpieli i drażniących kosmetyków, które mogą nasilać świąd,
• stosowanie emolientów – preparatów nawilżających i natłuszczających, które odbudowują barierę hydrolipidową skóry,
• chłodne okłady – pomocne w zmniejszeniu świądu,
• noszenie luźnej, bawełnianej odzieży, która nie drażni skóry.

W niektórych przypadkach pomocne mogą być również środki przeciwświądowe dostępne bez recepty.

Kiedy warto udać się do dermatologa?

Chociaż łupież różowy Gilberta ustępuje samoistnie i zazwyczaj nie wymaga nasilonego leczenia farmakologicznego, w niektórych sytuacjach warto jednak skorzystać z wizyty u specjalisty. Do dermatologa dobrze jest udać się, gdy:

• wysypka ma nietypowy wygląd, obejmuje twarz lub błony śluzowe,
• świąd jest nasilony i trudny do opanowania,
• występują objawy ogólne (np. gorączka, osłabienie),
• choroba nie ustępuje po 8 tygodniach.

W wyniku tej wizyty może okazać się zasadne zastosowanie farmakoterapii, która obejmuje:

• leki przeciwhistaminowe –  stosowane doustnie, aby zmniejszyć świąd,
• miejscowe lub doustne kortykosteroidy – na krótki czas, w przypadku nasilonego zapalenia,
• fototerapii (UVB) – wg niektórych badań ma korzystny wpływ na łagodzenie świądu,
• leków przeciwwirusowych – w pojedynczych  przypadkach.

Należy podkreślić, że żadna z tych metod nie "leczy" przyczyny – leczenie służy jedynie złagodzeniu objawów i skróceniu czasu ich trwania.

Podsumowanie

Łupież różowy Giberta to łagodna, niezakaźna i samoograniczająca się choroba skóry, która często budzi niepokój u pacjentów. Charakteryzuje się początkową obecnością plamy macierzystej, po której pojawia się typowa, symetryczna wysypka w układzie choinki na tułowiu i dosiebnych częściach kończyn. Choć świąd może być dokuczliwy, choroba zwykle ustępuje bez śladu w ciągu kilku tygodni.

Niepokoi Cię wysypka na skórze? Skonsultuj się z doświadczonym dermatologiem LUX MED – nasz specjalista pomoże zdiagnozować występujący problem i wesprze łagodzenie występujących dolegliwości.