Łupież czerwony mieszkowy – rzadkie i uciążliwe schorzenie skóry

Czym jest łupież czerwony mieszkowy?

Łupież czerwony mieszkowy to przewlekła choroba skóry przebiegająca z powstawaniem rumieniowych, rogowaciejących grudek przy mieszkach włosowych, które z czasem skupiają się i zlewają ze sobą, tworząc złuszczające się ogniska skóry. Ponadto obserwuje się nadmierne rogowacenie skóry dłoni. Choroba może występować zarówno u dorosłych, jak i u dzieci, przebiegając w różnych postaciach klinicznych.

Według klasyfikacji Griffithsa wyróżnia się następujące odmiany kliniczne:

• typ I klasyczny uogólniony – u osób dorosłych (najczęstszy), z nagłym początkiem i charakterystycznym obrazem klinicznym,
• typ II atypowy u osób starszych o powolnym początku i przewlekłym przebiegu,
• typ III klasyczny uogólniony u dzieci, podobny do typu I,
• typ IV ograniczony u dzieci,
• typ V atypowy dziecięcy (dziedziczny),
• czasami wyróżniany dodatkowo typ VI, u pacjentów HIV-dodatnich - przypominający typ I.

Jest to schorzenie o trudnym przebiegu – przewlekłe, z uporczywymi objawami, często stawiające wyzwanie diagnostyczne i wymagające wieloletniej obserwacji i leczenia  dermatologicznego

Konsultacja dermatologa

Dowiedz się więcej

Łupież czerwony mieszkowy – objawy i diagnostyka

Obraz kliniczny łupieżu czerwonego mieszkowego jest stosunkowo charakterystyczny, choć może przypominać inne dermatozy, co często opóźnia postawienie prawidłowej diagnozy.

Symptomy mogą być różne, w zależności od fazy choroby. Początkowo pojawiają się czerwono-pomarańczowe grudki z centralnym czopem rogowym, lokalizujące się wokół mieszków włosowych, które najczęściej występują na skórze głowy, czole, tułowiu lub ramionach.

Następnie grudki zlewają się w większe, dobrze odgraniczone ogniska rumieniowo-złuszczające, pokryte delikatną, białawą łuską. Zmiany mogą obejmować łokcie, kolana, dłonie i podeszwy, gdzie dochodzi do nadmiernego rogowacenia, tzw. hiperkeratozy dłoniowo-podeszwowej, powodującej bolesne pęknięcia.

W miarę postępu choroby, gdy zajmowana jest coraz większa powierzchnia ciała, może dojść do erytrodermii (rozległego stanu zapalnego skóry). Wśród cech charakterystycznych łupieżu czerwonego mieszkowego można wymienić także:

• „wyspy zdrowej skóry" (tzw. rezerwy) – wyraźnie odgraniczone obszary zdrowej, niezmienionej skóry między ogniskami chorobowymi,
• świąd (nie zawsze obecny),
• w ciężkich przypadkach: uogólnione złuszczanie skóry, pogrubienie paznokci, wypadanie włosów.

Diagnoza tego skomplikowanego schorzenia opiera się przede wszystkim na obrazie klinicznym, ale dla ostatecznego potwierdzenia konieczne jest wykonanie biopsji skóry.
Badanie histopatologiczne wycinka ujawnia hiperkeratozę (pogrubienie warstwy rogowej naskórka), naprzemienną orto- i parakeratozę („szachownicę” z ogniskami prawidłowej i patologicznej keratynizacji), zatykanie mieszków włosowych przez komórki zrogowaciałe i nieliczne, powierzchowne, okołonaczyniowe nacieki limfocytarne.

W procesie diagnostycznym należy wykluczyć również choroby, dające podobne dolegliwości (np. łuszczycę, atopowe zapalenie skóry, rybią łuskę, liszaj płaski).

Przyczyny choroby

Etiologia łupieżu czerwonego mieszkowego pozostaje nieznana – jest to choroba idiopatyczna, choć obserwuje się pewne zależności genetyczne. Sugerowane jest także tło immunologiczne oraz związek z przyjmowaniem pewnych leków.

Do potencjalnych czynników ryzyka należą:

• predyspozycje genetyczne (mutacje w genie CARD14),
• zaburzenia odporności, szczególnie zakażenie HIV,
• infekcje wirusowe,
• przyjmowanie niektórych leków, np. z grupy inhibitorów kinaz
• zaburzenia układu immunologicznego, niektóre choroby autoimmunologiczne.

Czy łupież czerwony jest zaraźliwy?

Nie, łupież czerwony mieszkowy nie jest chorobą zakaźną. Nie przenosi się przez kontakt skórny, używanie tych samych ręczników, naczyń czy poprzez bliski kontakt z chorym. Ta informacja ma kluczowe znaczenie dla komfortu psychicznego pacjentów i ich otoczenia – choroba nie stanowi zagrożenia dla innych osób.

Łupież czerwony mieszkowy – leczenie

Leczenie łupieżu czerwonego mieszkowego jest trudne i wymaga indywidualnego podejścia dermatologicznego. Terapia powinna być długofalowa, prowadzona przez specjalistę i dostosowana do nasilenia zmian skórnych oraz stanu ogólnego pacjenta. Proces leczniczy może opierać się o kilka metod leczenia.

Leczenie ogólne skupia się przede wszystkim na ograniczeniu dolegliwości i występujących objawów. W tym celu stosowane są:

• retinoidy (np. acytretyna, izotretynoina) – leki, które normalizują rogowacenie naskórka (hamują nadmierną proliferację keratynocytów) i działają przeciwzapalnie. Wymagają monitorowania poziomu lipidów, enzymów wątrobowych i wykluczenia ciąży u kobiet w wieku rozrodczym,
• leki immunosupresyjne (np. metotreksat, cyklosporyna) i leki biologiczne – stosowane w razie nieskuteczności lub nietolerancji retinoidów, w bardziej zaawansowanych przypadkach.

Dodatkowo terapia wspomagana jest również przez leczenie miejscowe, w którym używane są takie substancje, jak:

• kortykosteroidy – zmniejszają stan zapalny i świąd,
• maści z kwasem salicylowym lub mocznikiem – ułatwiają złuszczanie i zmiękczają naskórek,
• miejscowe retinoidy – uzupełniają terapię ogólną.

W niektórych przypadkach nieodpowiadających na klasyczne leczenie, uzupełnieniem farmakoterapii może być również fototerapia. Np. PUVA (psoralen + UVA) oraz UVB 311 nm – są to terapie światłem, zmniejszające stan zapalny i złuszczanie. Używane wyłącznie pod kontrolą dermatologiczną.

Pacjenci mogą skorzystać także z pewnych domowych metod w ramach terapii wspomagającej leczenie specjalistyczne. W skład terapii domowej wchodzą:

• emolienty – stosowane jako codzienna pielęgnacja w celu odbudowy bariery skórnej,
• unikanie drażniących detergentów, gorącej wody i intensywnego tarcia,
• ochrona przeciwsłoneczna, szczególnie podczas terapii retinoidami.

Trzeba pamiętać, że domowe metody są jedynie wsparciem dla celowanej terapii i nie mogą być jedynym sposobem leczenia łupieżu czerwonego mieszkowego.

Podsumowanie

Łupież czerwony mieszkowy to rzadka, przewlekła, ale niezakaźna choroba skóry, która może znacząco wpływać na komfort życia chorego. Jej objawy – czerwone plamy, grudki przymieszkowe, łuszczenie i „wyspy zdrowej skóry” – mogą być mylące i prowadzić do błędnej diagnozy. Kluczową rolę odgrywa wczesne rozpoznanie przez dermatologa i wdrożenie zindywidualizowanego leczenia, które może znacząco poprawić stan skóry oraz jakość życia pacjenta.

Masz podejrzenie, że u Ciebie lub Twoich bliskich mogą występować objawy łupieżu czerwonego mieszkowego? Nie czekaj – umów się na wizytę u dermatologa w LUX MED, by uzyskać specjalistyczną diagnozę i odpowiednie leczenie.