Łupież biały (pityriasis alba) to stosunkowo częsty, ale zazwyczaj błędnie zdiagnozowany problem dermatologiczny, szczególnie u dzieci i młodzieży. Biały łupież na głowie w postaci drobnego pyłu nie ma związku z opisywaną chorobą, jaką jest łupież biały. Są to zwykle samoograniczające się, odbarwione plamy na skórze z delikatnym złuszczaniem. Łupież biały u dzieci występuje częściej niż u dorosłych. Warto wiedzieć, jak go rozpoznać, czym różni się od innych chorób skóry, takich jak bielactwo, oraz jak skutecznie wspomagać proces gojenia.

Spis treści
Co to jest i jak wygląda łupież biały? Objawy
Łupież biały na skórze objawia się jako okrągłe lub owalne, jasne plamy na skórze, które na powierzchni są suche, najczęściej lekko złuszczające się i szorstkie. Plamy te mają zazwyczaj niewyraźne granice i średnicę od kilku milimetrów do kilku centymetrów. Zmiany stają się szczególnie widoczne po ekspozycji na słońce – zdrowa skóra się opala, a odbarwione miejsca szybko się zaczerwieniają, a następnie złuszczają.
Typowe lokalizacje zmian to:
- twarz (zwłaszcza policzki, czoło i podbródek),
- kończyny górne, głównie ramiona,
- szyja,
- górna część tułowia.
Zmiany zazwyczaj nie powodują dolegliwości bólowych, ale mogą towarzyszyć im uczucie suchości lub łagodny świąd.
Łupież biały a bielactwo
Choć w wielu przypadkach łupież biały może przypominać bielactwo, są to dwie zupełnie różne jednostki chorobowe.
- Bielactwo to choroba autoimmunologiczna, w której dochodzi do trwałego zaniku melanocytów – komórek odpowiedzialnych za produkcję melaniny. Skutkiem są ostro odgraniczone, mlecznobiałe plamy, zwykle symetryczne, które nie mają skłonności do złuszczania.
- Łupież biały – to efekt częściowej utraty pigmentu z powodu przejściowego zaburzenia funkcji melanocytów, często w przebiegu przewlekłego, łagodnego stanu zapalnego skóry i jej przesuszenia. Granice plam są mniej wyraźne, a zmiany mają skłonność do łagodnego złuszczania. Łupież biały występuje częściej u dzieci niż u dorosłych.
Ostateczną diagnozę powinien postawić dermatolog, szczególnie w przypadku rozległych, nietypowych lub uporczywych zmian.
Przyczyny łupieżu białego. Co sprzyja jego powstawaniu?
Etiologia łupieżu białego nie jest do końca poznana, ale istnieje szereg czynników predysponujących do jego wystąpienia:
- suchość skóry – szczególnie w przebiegu atopowego zapalenia skóry (AZS),
- łagodny, przewlekły stan zapalny naskórka, prowadzący do dysfunkcji melanocytów,
- ekspozycja na słońce, która powoduje kontrast między zdrową skórą a zmianami,
- czynniki środowiskowe – wiatr, zimno, chlorowana woda mogą zaostrzać problem,
- predyspozycje genetyczne – częściej występuje u dzieci z wywiadem rodzinnym chorób atopowych.
Kogo najczęściej dotyka problem?
Łupież biały u dziecka występuje najczęściej w wieku przedszkolnym i szkolnym, ale jest również stwierdzany dość często u starszej młodzieży i młodych dorosłych. Może również pojawiać się u dorosłych, ale w tej grupie występuje wyraźnie rzadziej. Częstość występowania jest większa u osób z suchą skórą lub tendencją do AZS.
Łupież biały – leczenie domowe i specjalistyczne
Leczenie łupieżu białego opiera się głównie na pielęgnacji i łagodzeniu objawów, ponieważ zmiany mają charakter samoograniczający się.
Domowa pielęgnacja polega na:
- nawilżaniu skóry – regularne stosowanie emolientów i kremów nawilżających, zwłaszcza po kąpieli,
- ochronie przeciwsłonecznej – stosowanie kremów z filtrem UV (minimum SPF 30) na zmienione miejsca, by zapobiec kontrastowi po opaleniu,
- delikatnej higienie – unikanie agresywnych kosmetyków, detergentów i mydeł, które mogą dodatkowo przesuszać skórę.
W przypadkach bardziej zaawansowanych, uporczywych lub objawowych, lekarz dermatolog może zalecić:
- miejscowe kortykosteroidy o słabym działaniu (np. hydrokortyzon) – w krótkim okresie, by ograniczyć nasilony stan zapalny stan zapalny,
- inhibitory kalcyneuryny (np. takrolimus, pimekrolimus) – skuteczne i bezpieczne przy długotrwałym stosowaniu, szczególnie na twarzy i wrażliwych obszarach skóry,
- miejscowe leki z kwasem salicylowym – maści na łupież biały zawierają najczęściej również substancje przeciwgrzybicze, związki cynku, selenu czy pochodne imidazolowe.
Czy łupież biały można wyleczyć?
Łupież biały zwykle ustępuje samoistnie – plamy zanikają w ciągu kilku miesięcy do maksymalnie kilku lat. Leczenie ma na celu przyspieszenie regeneracji skóry, zmniejszenie dyskomfortu i poprawę estetyki.
Zmiany nie pozostawiają blizn, choć u niektórych pacjentów mogą nawracać. Dobrze dobrana pielęgnacja skóry i profilaktyka mogą skutecznie ograniczyć częstość występowania nawrotów.
W razie wystąpienia objawów dobrze poradzić się swojego lekarza pierwszego kontaktu lub dermatologa odnośnie potwierdzenia rozpoznania oraz rozpoczęcia leczenia. Należy pamiętać, że inne choroby skóry mogą dawać podobne objawy, a wymagają innego postępowania, dlatego w razie wystąpienia niepokojących objawów należy zgłosić się do lekarza.
Podsumowanie
Łupież biały to łagodna dermatoza, która choć niegroźna, może budzić niepokój. Kluczem do skutecznego postępowania jest prawidłowe rozpoznanie i świadoma pielęgnacja skóry. W razie wątpliwości – konsultacja z dermatologiem jest zawsze właściwym krokiem.