Karmienie piersią

Zaleca się wyłączne karmienie piersią przez okres pierwszych 6 miesięcy życia dziecka (zalecenie Światowej Organizacji Zdrowia). Za najbardziej korzystne dla prawidłowego rozwoju dziecka uznano karmienie piersią do drugiego roku życia, wtedy jednak powinno być ono już uzupełniane przez inne produkty żywnościowe.

Zalety karmienia piersią

Dla dziecka

• kobiecy pokarm ma unikalne właściwości – zawiera wszystko to, co jest potrzebne, aby dziecko rozwijało się prawidłowo w pierwszym okresie życia, a jego skład dostosowuje się do potrzeb dziecka;

• wzmacnia odporność dziecka – wraz z mlekiem matki dziecko otrzymuje przeciwciała odpornościowe; szczególnie bogata w przeciwciała jest siara, która pojawia się w pierwszych 2-4 dniach po porodzie;

• rzadziej powoduje kolki – pokarm matki jest dostosowany do układu pokarmowego dziecka; mleko kobiece zawiera łatwo strawne i najlepiej przyswajalne białko;

• zmniejsza ryzyko atopowego zapalenia skóry, alergii i zachorowania na astmę;

• zapobiega wadom zgryzu i wymowy – ssanie piersi korzystnie wpływa na prawidłowy rozwój szczęki i podniebienia;

• zmniejsza ryzyko nagłej śmierci łóżeczkowej u niemowląt (SIDS);

• zmniejsza ryzyko otyłości u dziecka;

• pozytywnie wpływa na rozwój emocjonalny dziecka - bezpośredni dotyk i kontakt wzrokowy z mamą w trakcie karmienia daje dziecku poczucie bezpieczeństwa.

Dla matki

• zapewnia lepszy przebieg połogu - macica szybciej się obkurcza, krwawienia z dróg rodnych są krótsze, obniża się także ryzyko krwotoku poporodowego;

• spada prawdopodobieństwo wystąpienia anemii z niedoboru żelaza;

• pomaga w odzyskaniu figury sprzed ciąży - proces wytwarzania mleka pochłania kalorie, a w połączeniu z racjonalną dietą i aktywnością fizyczną, ułatwia zgubienie zbędnych kilogramów;

• zmniejsza ryzyko raka piersi;

• wzmacnia więź matki z dzieckiem.

Karmienie piersią jest naturalne, zdrowe, wygodne i ekologiczne. Jest procesem fizjologicznym, jednak pierwsze próby przystawienia dziecka do piersi mogą sprawiać trudności. Zapoznanie się z prawidłową techniką oraz pozycjami do karmienia zapobiega późniejszym ewentualnym problemom w trakcie karmienia, takim jak infekcje piersi czy bolesne brodawki.

Podstawowe zasady prawidłowego przystawiania dziecka do piersi (przy każdej pozycji)

• Przed rozpoczęciem karmienia umyj ręce.

• Mama powinna być rozluźniona, zrelaksowana i wygodnie siedzieć lub leżeć.

• Pierś powinna być podtrzymywana czterema palcami od spodu, a kciuk ułożony na górze (chwyt C). Palce mamy nie powinny dotykać otoczki ani uciskać piersi.

• Dziecko brzuszkiem przylega do ciała mamy, twarzą jest skierowane do piersi. Głowa dziecka znajduje się w osi kręgosłupa, nie zgina się (ucho, ramię, biodro dziecka powinny tworzy linię prostą).

• Mama drażni brodawką wargi dziecka co powoduje, że maluch odruchowo otwiera buzię dość szeroko.

• Mama zdecydowanym ruchem powinna przystawić otwartą buzię dziecka centralnie do piersi, zwracając uwagę, czy maluch prawidłowo ją uchwycił.

• Buzia dziecka powinna być szeroko otwarta, a wargi wywinięte na pierś.

• Czubek nosa i broda dziecka powinny dotykać piersi.

• W buzi dziecka powinna znajdować się brodawka i znaczna część otoczki, a mama powinna czuć wypływ pokarmu z piersi i słyszeć połykanie pokarmu przez dziecko.

Zalecane pozycje karmienia piersią

• Karmienie na boku

Zalecane jest w pierwszych dobach po porodzie, po nacięciu krocza i cięciu cesarskim, do karmienia w nocy, a także w dzień, by trochę odpocząć.

Technika

Połóż się na boku z poduszką pod głową, ramię wysuń do przodu. Dziecko ułóż na poziomie piersi z której będziesz karmiła, główkę dziecka połóż w zgięciu łokciowym ramienia. Pozycja ta umożliwia odpoczynek w czasie karmienia.

• Pozycja klasyczna

Najczęściej wybierana pozycja do karmienia piersią. Pozycja klasyczna jest wygodna zarówno dla dziecka i mamy.

Technika

Usiądź na kanapie lub w fotelu i oprzyj wygodnie plecy. Ułóż dziecko na boku, przytulając brzuszkiem do swojego brzucha – jego główka powinna opierać się w zgięciu twojego łokcia. Ucho, bark i biodro dziecka powinny znajdować się w jednej linii. Przedramieniem podtrzymuj plecy dziecka, a dłonią pośladki. Pod stopy możesz podłożyć podnóżek, a rękę położyć na poduszce lub oparciu fotela. Ta pozycja daje mamie najlepszą kontrolę nad karmieniem. Dogodna w każdych warunkach, również poza domem.

• Karmienie spod pachy

Pozycja jest wygodna dla mam po cięciu cesarskim (nie uraża miejsca cięcia), podczas zastojów i nawałów mlecznych (umożliwia dobre opróżnienie bocznej części piersi), w sytuacji gdy piersi są duże lub brodawki są poranione, a także podczas karmienia bliźniąt.

Technika

W tej pozycji dobrze jest położyć na kolanach małą poduszkę, aby podeprzeć od spodu dziecko. Siedząc w fotelu, ułóż dziecko tak, aby brzuszkiem było zwrócone do Twojego boku. Nóżki dziecka znajdują się wtedy pod pachą mamy. Podtrzymuj dłonią główkę dziecka, a przedramieniem jego plecy. Drugą dłonią podajesz dziecku pierś.

• Pozycja krzyżowa

Jest bardzo korzystna dla mam rozpoczynających karmienie piersią oraz dla wszystkich dzieci, które mają problem z zajęciem pozycji przy piersi (tzw. ustabilizowaniem się), np.: dla wcześniaków i dla dzieci urodzonych z dystrofią.

Technika

Siedzisz (fotel z poręczami będzie optymalny), dziecko jest ułożone jak w pozycji klasycznej, ale trzymasz je ręką przeciwną do piersi, z której karmisz. Dłonią podpierasz główkę dziecka, a przedramieniem – jego plecki. Trzymając jedną ręką główkę dziecka, a drugą pierś, możesz precyzyjnie nakierować buzię dziecka prosto na brodawkę z otoczką. Można korzystać ze specjalnych poduszek do karmienia piersią, ze zwykłych poduszek lub ze złożonego koca.

Prawidłowe postępowanie w trakcie laktacji

• Wskazane jest przystawienie noworodka do piersi w ciągu 1-2 godzin po porodzie. Jeśli nie jest to możliwe - jak najwcześniej.

• Należy karmić często – przynajmniej 8 razy w ciągu doby – i według potrzeb: dziecka – „na życzenie” oraz matki – przy przepełnieniu piersi.

• Jeśli dziecko śpi dłużej niż 3 godziny w dzień i 4 – 5 godzin w nocy, należy je delikatnie obudzić.

• Podczas karmienia upewnij się, że dziecko ssie pierś prawidłowo.

• Zwracaj uwagę, aby dziecko było aktywne przy piersi - pobudzaj je i zmieniaj pierś, jeśli zbyt szybko zasypia.

• Pozwalaj dziecku ssać pierś tak długo, jak tego potrzebuje. Niekiedy trwa to 5-10 minut, a czasami nawet 30-40 minut.

• Karm jedną piersią do momentu opróżnienia, następnie przystaw dziecko do drugiej piersi, a kolejne karmienie zacznij od pełniejszej piersi.

• Nie należy dopajać dziecka herbatkami ani wodą.

• Podwyższona temperatura oraz choroby infekcyjne matki nie są przeciwwskazaniem do karmienia piersią.

• Zalecana jest kontrola przyrostu masy ciała dziecka - prawidłowy przyrost w I kwartale życia to min. 20-30 gram na dobę.

Najczęstsze problemy występujące podczas karmienia piersią

Nawał pokarmu

Piersi są twarde, obrzmiałe, ciężkie, mocno ciepłe, ale nie są bolesne. Mleko wypływa normalnie, najczęściej nie występuje podwyższona temperatura ciała. W takim przypadku możesz:

• Skorygować technikę ssania i pozycję karmienia.

• Karmić często (na żądanie dziecka), bardzo ważne jest karmienie nocne.

• Przed karmieniem rozgrzać pierś – ciepły okład, ciepły prysznic - powoduje to rozszerzenie kanalików mlekowych i ułatwia wypływ pokarmu.

• Przy dużym przepełnieniu i bolesności piersi, gdy dziecko nie chce ssać, możesz odciągnąć niewielką ilość pokarmu. Odciągaj pokarm aż odczujesz ulgę.

• Jeżeli brodawka chowa się w przepełnioną pierś albo dziecko nie jest w stanie chwycić piersi, bo okolica brodawki jest obrzmiała i nieplastyczna, odciągnij niewielką ilość pokarmu przed karmieniem, aby otoczka zmiękła.

• Po karmieniu zrób okład ze zmrożonych liści kapusty na około 30-40 minut - powoduje on obkurczenie kanalików mlekowych i mniejszy napływ pokarmu.

Zastój pokarmu

Pierś jest obrzmiała, gorąca, skóra jest napięta, mogą wystąpić bolesne stwardnienia w piersi i utrudniony wypływ pokarmu. Temperatura ciała może być podwyższona. Mogą wystąpić dreszcze, ogólne złe samopoczucie.

W takim przypadku możesz:

• Skorygować technikę karmienia.

• Dbać o dobry wypływ pokarmu - wygodny fotel, małe poduszki, relaks.

• Przed karmieniem rozgrzać pierś – ciepły okład, ciepły prysznic - powoduje to rozszerzenie kanalików mlekowych i ułatwia wypływ pokarmu.

• Możesz wykonać też delikatny masaż piersi.

• Po karmieniu zrobić okład ze zmrożonych liści kapusty na około 30-40 minut - powoduje on obkurczenie kanalików mlekowych i mniejszy napływ pokarmu.

• Przeciwgorączkowo możesz stosować Paracetamol lub Ibuprofen co 4 - 6 godzin.

• Zabiegi powtarzaj przed każdym karmieniem, aż do ustąpienia objawów.

• Zaleca się zaczynać karmienie od piersi z zastojem i karmić często, co 1,5 - 2 godziny, by nie dopuszczać do nadmiernego przepełnienia.

Zapalenie piersi

Pierś jest zaczerwieniona, obrzmiała, silnie bolesna. Można wyczuć miejsca wyraźnie cieplejsze od pozostałej części gruczołu i bardzo tkliwe przy dotyku. Występuje złe samopoczucie a temperatura ciała wzrasta powyżej 38° C.

W takim przypadku możesz:

• Skorygować technikę karmienia.

• Często przystawiać dziecka do piersi

• Po karmieniu zrobić okład ze zmrożonych liści kapusty na około 30 - 40 minut.

• Nie zaleca się stosowania na pierś gorących okładów, masaży.

• Przeciwgorączkowo możesz stosować Paracetamol lub Ibuprofen co 4 - 6 godzin.

• Wskazany jest relaks, wypoczynek i przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów - minimum 2,5 litra na dobę.

• Jeżeli przy systematycznym, prawidłowym postępowaniu objawy nie ustąpią lub nasilą się po około 24 godzinach, zasięgnij fachowej pomocy w poradni laktacyjnej, u położnej lub u ginekologa.

• W niektórych przypadkach konieczne jest zastosowanie antybiotykoterapii.