Fonoforeza – co to jest? Wskazania i przeciwwskazania do zabiegu

Fonoforeza to zabieg fizykoterapeutyczny, który nasila regenerację tkanek, łagodzi dolegliwości bólowe i stan zapalny, podnosi przepuszczalność błon komórkowych. Zabieg stosowany jest miejscowo, jest całkowicie bezbolesny i nie powoduje żadnego dyskomfortu. Sprawdź, na czym polega fonoforeza. Poznaj wskazania i przeciwwskazania do zabiegu.

Fonoforeza – co to jest?

Fonoforeza to zabieg z zakresu fizykoterapii, który polega na wprowadzeniu leku przez skórę przy wykorzystaniu ultradźwięków. Zabieg przeprowadza się miejscowo. Pacjent odsłania część ciała, na której będzie wykonywany zabieg. Specjalista na oczyszczoną uprzednio skórę aplikuje żel zawierający lek, po czym wodzi po nim głowicą emitującą fale ultradźwiękowe. Nie można wykonywać fonoforezy bezpośrednio na rdzeń kręgowy, okolicę serca, płuc i narządów rozrodczych.

Ultradźwięki przedstawić można jako fale akustyczne niesłyszalne dla ucha ludzkiego. Dzięki częstotliwości – mieszczącej się w zakresie od 1 do 3 MHz – mogą z łatwością penetrować tkanki ludzkiego ciała. Przetwornik ultradźwiękowy generuje drgania. W fonoforezie wykorzystuje się fale ciągłe lub impulsowe.

Wywołane przez nie drgania powodują wahania ciśnienia w organizmie. Działanie to określa się mianem mikromasażu tkanek, który ułatwia wchłanianie leku. Na uwagę zasługuje również efekt cieplny (najbardziej obserwowany na granicy zmian struktur tkankowych) i fizykochemiczny. Czas trwania zabiegu jest różny w zależności od obszaru, który jest mu poddawany. Wynosić może od 1 minuty do 15 minut.

Fonoforeza – wskazania do zabiegu

Fonoforeza ma liczne wskazania do zastosowania. Wykorzystywana jest w łagodzeniu wielu dolegliwości, w tym szczególnie tych związanych z układem ruchu. Wśród wskazań do fonoforezy wymienia się m.in.:

• stłuczenia, skręcenia, naciągnięcia, zwichnięcia, złamania,
• krwiaki,
• nerwobóle,
• blizny,
• przewlekłe choroby reumatyczne, m.in. reumatoidalne zapalenie stawów,
• stany zapalne w okolicy rany pooperacyjnej i bliznowacenia po zabiegach operacyjnych,
• przewlekłe i podostre stany zapalne stawów i okolic okołostawowych,
• zespoły bólowe kręgosłupa i stawów,
• zwapnienia tkankowe,
• szczękościsk,
• halluksy,
• bóle poamputacyjne,
• zespół bolesnego barku,
• ostrogę kości piętowej,
• rwę kulszową,
• przykurcz Dupuytrena,
• łokieć tenisisty,
• zmiany zwyrodnieniowe stawów.

Fonoforeza – przeciwwskazania do zabiegu

Mimo że fonoforeza wykazuje pozytywne działanie na organizm, nie powinna być stosowana u wszystkich. Występują pewne przeciwwskazania do zabiegu, wśród których znajdują się: czynna gruźlica płuc, choroby nowotworowe, choroby naczyń obwodowych, padaczka, niewydolność krążenia, skazy krwotoczne, zaburzenia rytmu serca, choroba wieńcowa, zaawansowana nerwica wegetatywna. Fonoforezy nie przeprowadza się u kobiet w ciąży, u osób z wszczepionym rozrusznikiem serca, ciałami metalicznymi w tkankach, niezakończonym wzrostem kości. Przeciwwskazaniem do fonoforezy są również ostre objawy zapalne, stany gorączkowe, choroby nefrologiczne i urologiczne, zmiany skórne (zwłaszcza w przebiegu chorób zakaźnych). Do przeciwwskazań należy ogólny zły stan zdrowia i znaczne wyniszczenie organizmu.

Do kogo się zgłosić?

W przypadku dolegliwości bólowych kręgosłupa lub stawów należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu lub internisty. Oceni on przyczynę dolegliwości i w zależności od wskazań skieruje pacjenta do specjalisty, fizjoterapeuty lub na odpowiednią rehabilitację. Zabiegi fonoforezy wykonują doświadczeni fizjoterapeuci.

Jakie leki stosuje się w fonoforezie?

W fonoforezie wykorzystuje się różne rodzaje leków. Jednym z najczęściej stosowanych są te wykazujące działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne. Znane z tego są niesteroidowe leki przeciwzapalne, tzw. NLPZ, np. ketoprofen, diklofenak. Inną grupą leków używanych w fonoforezie są związki o właściwościach zmiękczających i rozciągających blizny. Wykorzystane mogą zostać leki znieczulające, przeciwzakrzepowe, które mają za zadanie zmniejszyć krwiaki i obrzęki. Czasem stosowana jest fonoforeza borowinowa, z wykorzystaniem żelu borowinowego wykazującego działanie przeciwzapalne.

Fonoforeza – działanie

Fonoforeza przyczynia się do zmniejszenia stanów zapalnych i napięcia mięśni, łagodzenia dolegliwości bólowych oraz zwiększenia elastyczności tkanki łącznej. W wyniku działania ultradźwięków dochodzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych i wzmożenia przepuszczalności błon komórkowych. Dzięki temu obserwuje się przyspieszenie wchłaniania substancji leczniczych. Kolejnym efektem fonoforezy jest powstawanie związków aktywnych biologicznie, wyzwalanie substancji histaminopodobnych. Powoduje to pobudzenie przemiany materii i oddychania tkankowego oraz przyspiesza regenerację dzięki stymulacji wytwarzania kolagenu. Dodatkowe działanie zależy od rodzaju zastosowanego żelu. Należy jednak zaznaczyć, że skuteczność kuracji determinowana jest liczbą przeprowadzonych zabiegów. Wysokie efekty działania fonoforezy można zaobserwować po poddaniu się całej serii zabiegów następujących po sobie w określonych odstępach. Liczbę zabiegów i ich częstotliwość określa lekarz na podstawie stanu pacjenta. Zazwyczaj skierowanie obejmuje około 10 zabiegów.