Dna moczanowa – przyczyny, objawy, leczenie i czego unikać w diecie?
Udostępnij na:
Dna moczanowa, dawniej nazywana podagrą, jest najczęściej rozpoznawaną chorobą zapalną stawów na całym świecie – występuje średnio u 2,5% populacji. Mężczyźni mają 7-krotnie większe ryzyko zachorowania niż kobiety. Ryzyko dny moczanowej wzrasta też z wiekiem. Dowiedz się, dlaczego dochodzi do rozwoju dny moczanowej, a także poznaj jej objawy i możliwości leczenia.
Spis treści
W przebiegu dny moczanowej pod wpływem zbyt wysokiego poziomu kwasu moczowego we krwi dochodzi do jego odkładania się w stawach w postaci kryształków. Są one przyczyną nagłego bólu, obrzęku i zaczerwienienia stawów, najczęściej palucha u stopy. Leczenie ma na celu złagodzenie objawów i zapobieganie nawrotom choroby. Stosuje się leki przeciwzapalne i obniżające poziom kwasu moczowego we krwi. Chorzy na dnę moczanową powinni unikać spożywania dużych ilości mięsa, podrobów, owoców morza, niektórych owoców, a także alkoholu.
Przyczyny dny moczanowej
Objawy dny moczanowej są spowodowane przez nadmiar kwasu moczowego we krwi. Kwas moczowy to produkt końcowy powstający w wyniku rozpadu puryn – składników organicznych zawartych w pokarmach np. mięsie, nabiale, roślinach strączkowych. Jeśli jego stężenie jest zbyt duże, zaczyna odkładać się w tkankach stawów lub w płynie stawowym, wywołując ból, zaczerwienienie i obrzęk. Dna moczanowa występuje u ok. 20% osób z podwyższonym kwasem moczowym w krwi. Przyczyn wzrostu kwasu moczowego może być wiele – m.in. wysokobiałkowa, mięsna dieta, picie dużej ilości soków słodzonych fruktozą, nadużywanie alkoholu, stosowanie leków np. aspiryny, leków moczopędnych. U osób z niewydolnością nerek wydalanie kwasu moczowego jest upośledzone, dlatego może u nich dojść do jego nagromadzenia i rozwoju objawowej dny. Również choroby nowotworowe, w których dochodzi do rozrostu i nadmiernego rozpadu komórek szpiku (np. białaczka, czerwienica prawdziwa), mogą gwałtownie zwiększać stężenie kwasu moczowego we krwi.
Dna moczanowa – w jaki sposób się objawia?
Napad dny moczanowej rozpoczyna się bardzo nagłym i silnym bólem stawu, który jest zaczerwieniony, obrzęknięty i tkliwy. Najczęściej pacjenci zgłaszają dolegliwości w obrębie palucha u stopy, choć dna może zajmować także stawy skokowe, kolanowe, łokciowe i drobne stawy palców. Ból jest najbardziej dotkliwy w ciągu pierwszych dwunastu godzin napadu dny, później zaczyna ustępować. Czas całkowitego ustąpienia objawów jest kwestią indywidualną – u niektórych pacjentów napad dny moczanowej trwa kilka dni, a u innych nawet kilka tygodni. U chorych na dnę moczanową jest znacznie zwiększone ryzyko wystąpienia kamicy nerkowej. Schorzenie może doprowadzić do pojawienia się kolki nerkowej, która jest opisywana jako bardzo silny, kłujący ból w okolicy lędźwiowej, związany z obecnością kamieni w drogach moczowych.
Do kogo należy się zgłosić z objawami dny moczanowej?
W przypadku napadu dny moczanowej należy się zgłosić do lekarza pierwszego kontaktu, internisty lub lekarza rodzinnego. Określi on, czy powodem objawów może być napad dny i gdy będzie taka potrzeba, zaleci podstawowe badania. Jeśli są wskazania, następnym krokiem zaleconym przez lekarza może być konsultacja u specjalisty – reumatologa. Pacjenci ze stwierdzoną dną moczanową pozostają pod stałą kontrolą lekarza przez kolejne lata w celu monitorowania leczenia i poziomów kwasu moczowego we krwi.
Zobacz także: Zwyrodnienie stawów – na czym polega leczenie tej przewlekłej choroby?
Diagnostyka dny moczanowej
Lekarz, aby potwierdzić diagnozę i wykluczyć inne możliwe przyczyny zapalenia stawów, zaleci wykonanie dodatkowych badań laboratoryjnych i obrazowych, takich jak:
- badanie poziomu kwasu moczowego we krwi – zwykle jest on podwyższony, jednak u niektórych pacjentów z atakiem dny jego stężenie może być prawidłowe;
- badanie płynu stawowego – ma on charakter zapalny i wykrywa się w nim kryształy moczanowe;
- badanie RTG, USG, tomografia komputerowa – u pacjentów z dną mogą być obecne kryształki w tkankach otaczających staw.
Jak umówić wizytę
Leczenie i profilaktyka napadów dny moczanowej
Leczenie skupia się na łagodzeniu objawów obecnego ataku i zapobieganiu ich nawrotom w przyszłości. Ból w przebiegu dny moczanowej bardzo dobrze łagodzą duże dawki niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. ibuprofenu) i glikokortykosteroidy. Wykorzystuje się także kolchicynę, która obniża poziom kwasu moczowego we krwi. W profilaktyce nawrotów dny moczanowej pacjentom zaleca się:
- modyfikację diety;
- zmniejszenie masy ciała;
- dbanie o odpowiednie nawodnienie (minimum 2 litry wody dziennie);
- aktywność fizyczną o umiarkowanej intensywności;
- rzucenie palenia i unikanie picia alkoholu.
Stosuje się również leki zmniejszające produkcję kwasu moczowego (allopurynol, febuksostat) lub zwiększające jego wydalanie z moczem (np. probenecyd). Niektóre leki moczopędne stosowane w leczeniu nadciśnienia (np. furosemid, hydrochlorotiazyd, losartan) mogą zwiększać stężenie kwasu moczowego we krwi, dlatego konieczna jest ich zamiana na inne, równie skuteczne preparaty.
Zobacz także: Reaktywne zapalenie stawów – co to jest? Objawy, przyczyny, zapobieganie choroby
Dieta osób z dną moczanową
Pacjenci z dną moczanową powinni unikać produktów, które są bogate w puryny – związki te są w organizmie przekształcane w kwas moczowy. Należy do nich mięso (w szczególności czerwone, drób, podroby, wędliny), ryby (łosoś, makrela, pstrąg, karp), niektóre warzywa i owoce (groch, fasola, szpinak, kukurydza, melon, morele suszone), a także sery topione i pleśniowe, czekolada czy kakao. Konieczne jest ograniczenie picia słodzonych fruktozą gotowych soków i alkoholu. Utrzymywanie odpowiedniej diety przez pacjentów jest kluczowym uzupełnieniem leczenia farmakologicznego – dzięki obniżeniu poziomu kwasu moczowego we krwi zmniejsza się ryzyko nawrotu dny moczanowej.
Powikłania dny moczanowej
W przypadku nieleczenia dny moczanowej lub rozwinięcia się po wielu latach postaci przewlekłej może dojść do uszkodzenia chrząstki i stawów w wyniku odkładających się kryształów moczanu sodu. Guzki dnawe (złogi kryształów) mają różnorodną lokalizację (również w narządach wewnętrznych), w wyniku czego mogą powodować dolegliwości wynikające z ucisku na nerwy i naczynia. Dna moczanowa sprzyja również rozwojowi kamicy moczowej (odkładania się kamieni w układzie moczowym). Osoby z rozpoznaną dną powinny regularnie kontrolować czynność nerek oraz poziom kwasu moczowego we krwi.
Udostępnij na:
Zobacz także
Krwiomocz – czym jest? Kiedy zgłosić się do lekarza?
Krew w moczu – krwiomocz lub hematuria – to objaw, który może sygnalizować różnorodne schorzenia: od niegroźnych do poważnych. Dlatego każdy przypadek, niezależnie od nasilenia, wymaga konsultacji lekarskiej, aby ustalić źródło problemu i wdrożyć właściwe leczenie. Sprawdź, jakie mogą być przyczyny obecności krwi w moczu i dowiedz się, jak przebiega diagnostyka.
Różowy październik – miesiąc świadomości raka piersi.
Październik oznacza nie tylko kalendarzową jesień, lecz także miesiąc świadomości dotyczącej raka piersi – stąd często spotykana nazwa „Różowy Październik” lub „Pink October”. To czas licznych inicjatyw mających na celu zwiększenie wiedzy na temat profilaktyki, diagnostyki oraz leczenia nowotworów piersi. Symbolem kampanii jest różowa wstążka, czyli wyraz solidarności z kobietami dotkniętymi tą chorobą. Sprawdź, jakie badania warto wykonać z tej okazji!
Przysadka mózgowa – funkcje i choroby związane z tym organem
Przysadka mózgowa, nazywana również gruczołem nadrzędnym, odgrywa kluczową rolę w regulacji wielu podstawowych funkcji organizmu. Mimo swoich niewielkich rozmiarów – ma zaledwie 1 cm średnicy – jest odpowiedzialna za produkcję hormonów, które wpływają na wzrost, rozwój, metabolizm, rozrodczość oraz reakcje organizmu na stres. Zaburzenia w funkcjonowaniu tego organu mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Dowiedz się, jak zbudowana jest przysadka mózgowa, jakie hormony wytwarza oraz jakie choroby mogą jej dotyczyć.
