Rak przełyku – co go powoduje? Objawy, diagnozowanie i leczenie

Rak przełyku jest nowotworem stosunkowo rzadkim w Polsce, jednak o złym rokowaniu. Ma to często związek z późnym rozpoznaniem z powodu bezobjawowego początku lub występowania mało specyficznych objawów. Sprawdź, jakie są czynniki ryzyka jego rozwoju oraz w jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie. Poznaj sposoby leczenia raka przełyku i dowiedz się, czy można mu zapobiec.

Rak przełyku – co to za choroba?

Rak przełyku to złośliwa zmiana nowotworowa. Wyróżnia się dwa główne rodzaje: rak płaskonabłonkowy, który wywodzi się z nabłonka płaskiego i rak gruczołowy powstały z nabłonka gruczołowego. Rak przełyku stanowi ok. 2% wszystkich nowotworów w Polsce. Częściej stwierdza się go u mężczyzn, głównie po 40. roku życia.

Złośliwy nowotwór przełyku – co go powoduje?

Powstanie raka przełyku wiąże się z mutacją w obrębie genów supresorowych (hamujących  niekontrolowaną proliferację, czyli mnożenie komórek, lub utrzymujących stabilność genetyczną komórki), takich jak p16, p21, p53, p14.

Wymienia się wiele czynników predysponujących do rozwoju raka przełyku, w tym m.in.:

• zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV-16);
• palenie papierosów i fajek wodnych;
• refluks żołądkowo-przełykowy;
• stan po radioterapii śródpiersia;
• nadmierne spożywanie alkoholu;
• nadmierna masa ciała;
• rak głowy i szyi;
• stany przedrakowe – największe ryzyko raka przełyku występuje w przypadku obecności przełyku Barretta, inne patologie rzutujące na rozwój choroby to np. zespół Plummera-Vinsona, oparzenia przełyku, zwężenia pozapalne, wieloletnia achalazja.

Zobacz także: Rak krtani – objawy, rodzaje, rozwój choroby

Jakie są objawy raka przełyku?

Rak przełyku na początkowym etapie przebiega z reguły bezobjawowo. Z czasem pojawiają się następujące dolegliwości: dysfagia (utrudnione przechodzenie pokarmu z jamy ustnej przez przełyk do żołądka), odynofagia (bolesne połykanie), spadek masy ciała. Wraz z zaawansowaniem pojawiają się takie objawy raka przełyku jak m.in. duszność, chrypka, czkawka, kaszel, ból zlokalizowany zamostkowowo, który może promieniować w kierunku pleców, a także powiększenie węzłów chłonnych.

Jak ustala się rozpoznanie raka przełyku?

Tak jak w przypadku każdej innej jednostki chorobowej rozpoznanie rozpoczyna się od badania podmiotowego i przedmiotowego. Lekarz może zlecić badanie radiologiczne przełyku z kontrastem, które uwidacznia m.in. zwężenia i owrzodzenia przełyku. Cennych informacji dostarcza endoskopia, która pozwala na wykonanie biopsji – pobrany materiał przekazuje się do analizy histopatologicznej. Endoskopia umożliwia wykrycie m.in. usztywnienia ściany przełyku na skutek naciekania zmiany, owrzodzenia, zwężenia przełyku, guza wpuklającego się do światła przełyku czy zmiany płaskiej w jego ścianie.

W razie niepewności diagnostycznej w celu oceny stopnia zaawansowania zmiany i obecności przerzutów wykonywana jest tomografia komputerowa. Aby zbadać głębokość penetracji zmiany i zajęcie węzłów chłonnych przeprowadza się endosonografię. Ultrasonografia szyi może mieć zastosowanie przy podejrzeniu przerzutów do węzłów chłonnych nadobojczykowych oraz szyjnych. W ostatnich latach rośnie znaczenie PET-CT w ocenie zaawansowania raka przełyku i odpowiedzi na leczenie.

Zobacz także: Nadczynność tarczycy – czym jest? Objawy, przyczyny, rozpoznanie i sposoby leczenia

Na czym polega leczenie raka przełyku?

Leczenie raka przełyku determinowane jest przede wszystkim stopniem zaawansowania choroby. Postępowanie opiera się głównie na chirurgii (chorzy na resekcyjnego raka nieszyjnego odcinka przełyku). W przypadku zaawansowanych nowotworów dodatkowo stosowana jest chemioterapia i radioterapia. Jeśli nie ma możliwości przeprowadzenia operacji, rozważa się radykalną chemioradioterapię. Stosuje się ją również w przypadku osób z rakiem szyjnym lub szyjno-piersiowym.

Leczenie paliatywne, którego zadaniem jest łagodzenie objawów raka przełyku w przypadku osób z postacią nieoperacyjną, obejmuje poza chemioradioterapią m.in.: elektrokoagulację, terapię fotodynamiczną, terapię laserową i gastrostomię.

Kryteria wykluczające do resekcji raka przełyku to m.in.:

• zły stan ogólny i wydolność fizjologiczna;
• niewyrażenie zgody na leczenie chirurgiczne;
• duże guzy z przerzutami do węzłów chłonnych w wielu lokalizacjach u osób starszych lub ze złym stanem sprawności ogólnej;
• rak połączenia przełykowo-żołądkowego z przerzutami do nadobojczykowych węzłów chłonnych;
• przerzuty odległe, w tym do pozaregionalnych węzłów chłonnych.

Rak przełyku – rokowania

Z uwagi na niecharakterystyczne i nierzadko bagatelizowane przez chorych początkowe objawy złośliwego nowotworu przełyku, jest on rozpoznawany zazwyczaj w znacznym stopniu zaawansowania. Dlatego też rokowanie w raku przełyku jest złe – 5-letnie przeżycie dotyczy jedynie ok. 10% chorych.

Zobacz także: Guzki tarczycy – co je powoduje? Na czym polega ich rozpoznanie i jak są leczone?

Rak przełyku – profilaktyka

Aby ograniczyć ryzyko rozwoju raka przełyku, należy stosować się do zaleceń zdrowego stylu życia, szczególnie tych odnoszących się do zaprzestania palenia tytoniu, spożywania alkoholu, leczenia otyłości (racjonalnego sposobu odżywiania). W przypadku osób należących do grupy większego ryzyka zachorowania na raka przełyku wskazane są kontrolne badania endoskopowe.