Bolesne miesiączki – przyczyny, objawy i skuteczne metody leczenia

Czym są bolesne miesiączki i kiedy wymagają konsultacji lekarskiej?

Ból podczas menstruacji może mieć pierwotny charakter. Pojawia się on u młodych kobiet i towarzyszy im aż do okresu przekwitania. Może być też wtórny, czyli pojawić się u kobiet, które wcześniej nie obserwowały u siebie bolesnych miesiączek. Ten drugi rodzaj bólu powiązany jest najczęściej ze stanami chorobowymi dróg rodnych takimi jak polipy, mięśniaki macicy lub torbiele na jajnikach. Występuje on również u osób z chorobami endokrynologicznymi, cierpiących z powodu endometriozy lub zespołu policystycznych jajników. Bolesnym miesiączkom często towarzyszą bóle krzyża, brzucha, nudności i ogólne osłabienie organizmu.

Jak widać, przyczyn bólu podczas miesiączki może być wiele. Niezmiernie ważne jest więc określenie ich podłoża i zastosowanie w razie konieczności odpowiedniego leczenia.

Przyczyny bolesnych miesiączek – najczęstsze źródła problemu

Przyczyną bolesnych miesiączek o charakterze pierwotnym są nadmierne skurcze macicy, wywołane przez prostaglandyny lub nieprawidłowe położenie macicy. Kobiety, oprócz typowego bólu podbrzusza mogą doświadczać bólów głowy, nudności, biegunek, kołatania serca, pogorszenia ogólnego samopoczucia i zmęczenia. Czasami z bólem menstruacyjnym współwystępuje zespół napięcia przedmiesiączkowego, który może ustąpić po pierwszej ciąży. 

Przeczytaj też: PMS - zespół napięcia przedmiesiączkowego

Bolesne miesiączki o charakterze wtórnym mogą mieć bardzo wiele przyczyn, wśród których wymienić można:

• infekcje lub stany zapalne w obrębie miednicy,
• zrosty pozapalne,
• torbiele jajników,
• endometriozę, czyli pojawienie się błony śluzowej macicy poza jamą macicy,
• mięśniaki macicy, czyli łagodne guzy zlokalizowane w macicy, 
• zaburzenia hormonalne, takie jak zespół policystycznych jajników,
• nowotwory,
• wkładkę wewnątrzmaciczną.

Nadmierny, długotrwały stres, brak aktywności fizycznej i niewłaściwa dieta to również udokumentowane medycznie przyczyny zaburzeń miesiączkowania.

Sprawdź również: Skąpe miesiączki

Diagnostyka bolesnych miesiączek – jakie badania warto wykonać?

Podstawą diagnostyki bólu podczas miesiączki  jest dobrze zebrany wywiad i badanie lekarskie, które przeprowadza ginekolog. Pozwala ono między innymi na ujawnienie zmian w obrębie macicy i przydatków. W bardzo wielu przypadkach lekarz oprócz badania ginekologicznego rozszerza diagnostykę o badanie ultrasonograficzne miednicy mniejszej. Umożliwia ono wykrycie zespołu policystycznych jajników, mięśniaków, torbieli i innych nieprawidłowości w budowie narządów rodnych. Oprócz tego lekarz może zlecić morfologię krwi, CRP, różnorodne badania hormonalne (poziom progesteronu, estrogenów i prolaktyny), badanie ogólne moczu z posiewem oraz wymaz z pochwy. W przypadku podejrzenia endometriozy lub obecności zrostów wewnątrz jamy macicy lekarz może wykonać laparoskopię. Jest to mało inwazyjny zabieg chirurgiczny, który pozwala dokładnie obejrzeć wnętrze jamy brzusznej i pobrać próbki do badań histopatologicznych.

Jeśli badanie ginekologiczne nie wykaże żadnych nieprawidłowości, które mogłyby wywoływać ból i dyskomfort wówczas mamy do czynienia z bolesnym miesiączkowaniem o charakterze pierwotnym. Zmagają się z nim najczęściej młode kobiety, jeszcze przed ukończeniem 20. roku życia.

Bolesne miesiączkowanie to nie choroba sama w sobie, ale objaw, który może na nią wskazywać. Z tego powodu warto poznać jego przyczynę i zastosować odpowiednie leczenie.

Jak złagodzić bolesne miesiączki w domu?

Domowe sposoby na bolesne miesiączki mogą złagodzić odczuwanie skurczów podczas okresu. Kobiety oprócz farmakoterapii stosują naturalne metody na złagodzenie bólu. Jednym z nich są ciepłe okłady na dolną część pleców i podbrzusze. Pomagają one odprężyć się, rozluźnić mięśnie i zmniejszyć intensywność skurczów, co uśmierza ból. W redukcji bólu miesiączkowego pomaga też umiarkowana aktywność fizyczna i stosowanie technik relaksacyjnych takich jak medytacja czy głębokie oddychanie. Przydatne mogą być ponadto delikatne masaże okolicy podbrzusza, które wspierają rozluźnienie mięśni.

Dobroczynne działanie na ból podczas miesiączki mają zioła i napary, takie jak herbata z rumianku, imbiru czy mięty. Choć ich efektywność może różnić się w zależności od osoby, wiele z nich pomaga zmniejszyć dolegliwości i poprawić ogólne samopoczucie.

Domowe sposoby na bolesne miesiączki są nieocenionym wsparciem dla niejednej kobiety. Kluczowe jest jednak, aby w przypadku często występującego lub nasilającego się bólu skonsultować się z lekarzem w celu zidentyfikowania przyczyn bólu i zastosowania odpowiedniego leczenia. 

Leczenie bolesnych miesiączek – metody medyczne

Leczenie bolesnych miesiączek zależy od przyczyny ich oraz nasilenia objawów. Istnieje wiele metod, które mogą pomóc złagodzić ból i poprawić jakość życia kobiet z zaburzeniami miesiączkowania.

Jako pierwsze w leczeniu dysmenorrhea stosuje się leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Należą do nich niesteroidowe leki przeciwzapalne takie jak ibuprofen i naproksen.  

Innym sposobem na bolesne miesiączki jest antykoncepcja. Mogą być zalecone tabletki antykoncepcyjne, pierścienie dopochwowe, wkładki wewnątrzmaciczne i plastry z hormonami.

W sytuacji, gdy ból podczas miesiączki jest wynikiem schorzeń takich jak endometrioza czy mięśniaki macicy, konieczne może okazać się leczenie chirurgiczne.

Do najczęściej stosowanych procedur należą:

• laparoskopia, czyli minimalnie inwazyjna metoda leczenia, która pozwala na usunięcie ognisk endometriozy i mięśniaków.
• histerektomia, polega na usunięciu macicy. Ta metoda stosowana tylko wtedy, kiedy inne metody terapii nie przynoszą oczekiwanych rezultatów.

Bolesne miesiączki a styl życia i profilaktyka

Co zrobić, by miesiączkować bezboleśnie? Zmiana stylu życia to skuteczny sposób na zmniejszenie dolegliwości związanych z bolesnymi miesiączkami. Szczególną rolę odgrywa tu zdrowa dieta. Aby złagodzić ból podczas miesiączki, zalecane jest spożywanie produktów bogatych w magnez, wapń i witaminy z grupy B, co pomaga w zmniejszeniu skurczów macicy. Należy wprowadzić do diety tłuste ryby, orzechy i warzywa liściaste, a unikać przetworzonej żywności, nadmiaru cukru i kofeiny. Oprócz dobrze zbilansowanej diety równie istotną rolę w łagodzeniu bólu podczas miesiączki ma utrzymanie odpowiedniej masy ciała. Nadwaga i otyłość mogą bowiem zakłócać równowagę hormonalną i prowadzić do odczuwania bólu podczas miesiączek.

Zmiana stylu życia przy bolesnym miesiączkowaniu obejmuje również umiarkowaną aktywność fizyczną. Ćwiczenia takie jak pływanie, pilates lub długie spacery wspierają lepsze ukrwienie narządów miednicy, co może pomóc w redukcji bólu. Ogromne znaczenie w walce z bolesnymi miesiączkami ma redukcja stresu. Stres bowiem nasila napięcie mięśniowe i wpływa na produkcję prostaglandyn, które przyczyniają się do nadmiernych skurczów macicy. Regularne praktyki relaksacyjne, takie jak joga czy medytacja mogą sprawić, że miesiączka stanie się bezbolesna. Nawodnienie organizmu to kolejny, ważny czynnik – picie odpowiedniej ilości wody pomaga zmniejszyć obrzęki i poprawia ogólne funkcjonowanie organizmu.

Warto również pamiętać o regularnych wizytach u ginekologa. Nie każdy ból bowiem ustąpi po zastosowaniu domowych sposobów na bolesne miesiączki lub zmianie stylu życia. Niekiedy konieczna jest zmiana leczenia farmakologicznego i wykonanie kontrolnych badań laboratoryjnych.

Profilaktyka i zmiana codziennych nawyków może skutecznie wspierać właściwie dobrane farmakologiczne leczenie bolesnych miesiączek.